THE REFERENTIAL PROPERTIES OF KENDİ/KENDİSİ PRONOUNS: A DEDUCTIVE AND INDUCTIVE PERSPECTIVE

Yıl 2024, Cilt: 175 Sayı: 2, 149 - 174, 31.12.2024

Esra Küçüksakarya , Murat Özgen

https://doi.org/10.33690/dilder.1448190

Öz

Reflexive pronouns kendi and kendisi are of two types: nominative and inflected. Observationally, kendi as a reflexive pronoun can be bound to a local antecedent, while kendisi as a logophor can be bound to the subject of the main clause. However, the pronoun kendi can be connected to both an intra-sentential and inter-sentential antecedent. The antecedent-referent relation, analyzed in terms of morpho-syntactic and semantic aspects according to the Principle A of the Binding Theory within the scope of UG, is subject to the fields of discourse-pragmatics and textlinguistics regarding Cohesion Principle of Textuality Criteria (TC). By means of TC, reflexives, replaced with another unit, contribute to the semantic integrity of the text forming grammatical cohesion inter-sententially. From these two perspectives, UG is deductive, and TC is inductive. In line with these views, the aim of the study is to analyze the intra-sentential and inter-sentential representations of kendi and kendisi regarding the binding phenomenon according to syntactic and textual conditions in a theoretical and practical way by scanning 1000 tokens from the TS Corpus V2. Accordingly, considering the inflected, bare intra-sentential forms and inter-sentential referential properties, it has been observed that the kendi and kendisi are structured in seven subcategories. It has been found that the intra-sentential form of kendi and the inter-sentential form of kendisi occur more frequently, and that the anaphora is used more frequently than the cataphora. It has also been observed that ambiguous sentences derived deductively are not found in inductively analyzed corpus, and that there is a positive relationship between the pronouns, although there is no statistically significant difference regarding subcategories. This study differs from the previous studies in that it evaluates the two aspects of the pronouns kendi and kendisi, which are theoretically and practically analyzed from the formalist and functionalist perspectives (deductive and inductive) in the literature. In addition to employing the native speaker's intuitions and judgments to determine the formal features, analyzing them by comparing them with the written texts in the TS Corpus V2 database will contribute to further studies to be conducted on the form-function axis.

Anahtar Kelimeler

Reflexive pronoun, Binding conditions, Referential properties, Deduction, Induction

KENDİ/KENDİSİ ADILLARININ TÜMCEİÇİ VE TÜMCELERARASI GÖNDERGESEL ÖZELLİKLERİ: TÜMDENGELİMLİ VE TÜMEVARIMLI BİR BAKIŞ

Öz

Kendi ve kendisi dönüşlülük adılları yalın ve çekimli biçimlerde iki türden oluşur. Gözlemsel açıdan kendi bir dönüşlü adıl olarak yerel bir öncülle bağlanırken; kendisi ise uzun soluklu bir gönderge olarak ana tümcenin öznesine bağlanabilir. Bununla birlikte, kendi adılı hem tümceiçi hem tümcedışı bir öncülle bağlanabilir. Üretici Dilbilgisi (ÜD) kapsamında biçimsözdizimsel ve anlambilimsel açıdan incelenen öncül-gönderge ilişkisi; Metinsellik Ölçütlerinin (MÖ) Bağlaşıklık İlkesi çerçevesinde ise söylem-edim ve metindilbilim alanına konu olmaktadır. MÖ kapsamında başkaca bir birimin yerini tutan metiniçi dilsel ögeler olarak dönüşlülük adılları, tümcelerarası dilbilgisel bağlaşıklık kurmaktadır. Sözü geçen iki bakış açısından ÜD tümdengelimli, MÖ tümevarımlı bir bakış açısıdır. Bu görüşler doğrultusunda, araştırmanın amacı TS Corpus V2 veritabanından 1000 sözceyi tarayarak kendi ve kendisi adıllarının tümceiçi ve tümcelerarası sunuluşlarını, sözdizim ve metinsellik koşullarına göre bağlama olgusu açısından değerlendirip kuramsal ve uygulamalı bir biçimde incelemektir. Buna göre, tümce içindeki gönderimlerin çekimli, çekimsiz biçimlenmeleri ve tümcelerarası göndergesel özellikleri dikkate alındığında, kendi ve kendisi adıllarının yedi alt ulamda yapılandığı gözlemlenmiştir. Kendi adılının tümceiçi artgönderim kurulumunun, kendisi adılının ise tümcelerarası artgönderim kurulumunun daha sık gerçekleştiği ve artgönderimin öngönderimden daha sık kullanıldığı saptanmıştır. Ayrıca, tümdengelimle türetilen anlam bulanıklığına sahip tümcelerin, tümevarımla incelenen derlemde bulunmadığı ve ulamlar arasında istatistiksel olarak anlamlı bir fark olmasa da iki adıl arasında pozitif yönlü bir ilişki olduğu gözlemlenmiştir. Alanyazında kuramsal ve uygulamalı olarak biçimci ve işlevci bakış açılarıyla (tümdengelim ve tümevarım) ele alınan kendi ve kendisi adıllarının her iki düzlem ekseninde değerlendirilmesi bu çalışmayı önceki araştırmalardan ayırır. Ayrıca, biçimsel özelliklerin saptanması için anadil konuşucusunun sezgi ve yargılarının benimsenmesinin yanı sıra veritabanında yer alan yazılı metinlerle karşılaştırarak incelemek biçim-işlev ekseninde yürütülecek başkaca çalışmalara katkı sağlayacaktır.

Anahtar Kelimeler

Dönüşlülük adılı, Bağlama koşulları, Göndergesel özellikler, Tümdengelim, Tümevarım

Etik Beyan

Bu makalenin yazarı çalışmalarında kullandıkları materyal ve yöntemlerin etik kurul izni gerektirmediğini beyan etmektedir.

Kaynakça

• Adger, D. (2003). Core syntax: A minimalist approach (20. Baskı). Oxford University Press.
• Aydın, Ö. (1998) İkinci dil olarak Türkçe ediniminde dönüşlü adıllara ilişkin yorumlar. XII. Dilbilim kurultayı bildirileri içinde (s.175–186). Mersin Üniversitesi.
• Büring, D. (2005). Binding theory. Cambridge University Press.
• Cem Değer, A. (1996) Türkçedeki dönüşlü adılların yönetici ulamlarının tanımlanması. L. Oktar, ve A. C. Değer (Ed.), X. Dilbilim kurultayı bildirileri içinde (s. 41–47).
• Chomsky, N. (1957). Syntactic structures. Mouton The Hague.
• Chomsky, N. (1980). On binding. Linguistic Inquiry, 11(1), 1-46.
• Chomsky, N. (1981). Lectures on government and binding. De Grutyer.
• Chomsky, N. (1986). Knowledge of language: Its nature, origin, and use. Greenwood Publishing Group.
• Cole, P., Hermon, G. ve Huang, C.-T. J. (Ed.), (2001). Introduction: Long-distance reflexives içinde (s. xiii-xlvii) (33. Baskı). Brill.
• Csató, E. (2002). Copied features of Turkic reflexives. Orientalia Suecana, 51, 67–73.
• Dinçtopal-Deniz, N. (2009). Anaphora in Turkish. Linguistics in the Big Apple: CUNY/NYU Working Papers in Linguistics.
• Dinçtopal-Deniz, N. (2023). Referential dependencies in Turkish: Some novel arguments on the binding of kendisi, o and pro. Dilbilim Araştırmaları Dergisi, 34(1), 81–107.
• Enç, M. (1989). Pronouns, licensing, and binding. Natural Language & Linguistic Theory, 7(1), 51-92.
• Fedele, E., ve Kaiser, E. (2014). Looking back and looking forward: Anaphora and cataphora in Italian. Proceedings of the 37th Annual Penn Linguistics Conference, University of Pennsylvania Working Papers in Linguistics içinde, (Vol. 20, No. 1).
• Gökgöz Kurt, B. (2021). Binding theory and a closer look at the anaphoric expression kendisi in Turkish. Dil ve Edebiyat Araştırmaları (23), 119–145.
• Göksel, A., ve Kerslake, C. (2004). Turkish: A comprehensive grammar. Routledge.
• Güven, M. (2015). Türkiye Türkçesindeki Kendi Biçimbiriminin İşlevlerinin Tarihsel Gelişimi Üzerine. Bilig, (72), 43–72.
• Hagege, C. (1974) Les pronoms logophoriques. Bulletin de la Societe de Linguistique de Paris, 69, 287-310.
• Hasan, R., ve Halliday, M. A. (1976). Cohesion in English. London, Longman.
• Harbert, W. (1995). Binding theory, control and pro. G. Webelhuth (Ed.), Government and binding theory and the minimalist program içinde (s. 177–240). Blackwell.
• İşeri, K. (2018). Sözden yazıya dile gelen metin. Pegem Akademi.
• İşsever, S. (2015) Small pro as a defective binder: Anaphor binding in possessive structures, Poster presented at Turkish, Turkic and the languages of Turkey November 21–22, 2015 UMass Amherst.
• Karga, Z. ve Çele, F. (2023). Türkçede Dönüşlülük adıllarının öncül adlara bağlanması: Duygu durumu eylemleri. 36. UDK bildiri sunumu, 11-12 Mayıs 2023, Erciyes Üniversitesi, Kayseri.
• Kim, J.-H., Lee, Y. ve Kim, D. E. (2018). A study on binding conditions of reflexives and pronouns in the ICE-GB corpus. Modern Studies of Grammar, 99, 143-160.
• Kim, J. H., An, S., ve Jung, A. (2020). Binding conditions of English reflexives and pronouns in the ICE-USA. 어학연구, 56(3), 287–307.
• Kim, J.-H., Lee, Y., Kim, J., ve Kim, Y. (2020). A multifactorial analysis of binding conditions in British English using ICE-GB corpus. Studies in Linguistics, 55, 83–107.
• Kornfilt, J. (1997). On the syntax and morphology of relative clauses in Turkish. Dilbilim Araştırmaları Dergisi, 8, 24–51.
• Kornfilt, J. (2000). Some syntactic and morphological properties of relative clauses in Turkish. The syntax of relative clauses içinde (s. 121–159). John Benjamins Publishing Company.
• Kornfilt, J. (2001). Local and long-distance reflexives in Turkish. P. Cole, G. Hermon ve C.T. J. Huang (Ed.), Long-distance reflexives içinde (s. 197–226). (33. Baskı). Brill.
• Kosaner, O. (2005). Morphosyntactic properties of reflexives in Turkish [Yayınlanmamış Doktora tezi]. Dokuz Eylül Üniversitesi, İzmir, Türkiye.
• Kunduraci, A. (2013). Turkish noun-noun compounds: A process-based paradigmatic account [Unpublished doctoral dissertation]. University of Calgary, Calgary, Canada.
• Kuno, S. (1987). Functional syntax: Anaphora, discourse and empathy. University of Chicago Press.
• Lange, C. (2006). Reflexivity and intensification in Irish English and other new Englishes. The Celtic Englishes IV: the interface between English and the Celtic languages; proceedings of the fourth international colloquium on the" Celtic Englishes" held at the University of Potsdam in Golm (Germany) from 22-26 September 2004 içinde (s. 259–282). Universitätsverlag Potsdam.
• Maling, J. (1984). Non-clause bounded reflexives in Modern Icelandic. Linguistics and Philosophy, 7, 211-41.
• Manzini, R., ve Wexler, K. (1987). Parameters, binding theory and learnability. Linguistic Inquiry, 18, 413–444.
• Matthews, P. H. (1997). The concise oxford dictionary of linguistics. Oxford: Oxford University Press.
• Meral, H. M. (2006). Resumptive Pronouns in Turkish. Yağcıoğlu, S., Değer, A. C. (Haz.), Advances in Turkish Linguistics: proceedings of 12th international conference on Turkish linguistics içinde (s. 223–233). Izmir: Dokuz Eylül Üniversitesi Yayınları.
• Meral, M. H. (2010). Some notes on Turkish pronominal anaphora. Journal of Turkish Studies, 5, 535–563.
• Meral, H. M. (2013). Binding as an A’-phenomenon?: Some remarks from Turkish. IBERIA: An International Journal of Theoretical Linguistics, 5(1), 45–68.
• Oktar, L ve Koşaner, Ö. (2007). Türkçede dönüşlülük: Biçim-sözdizimsel bir çözümleme. Journal of Turkish Linguistics, 1(1), 24.
• Özsoy, A. S. (1990). Söylemiçi dönüşlü yapı. Dilbilim Araştırmaları Dergisi, 1, 36–40.
• Pollard, C., ve Sag, I. A. (1992). Anaphors in English and the scope of binding theory. Linguistic Inquiry, 23(2), 261–303.
• Rakosi, G. (2009). Beyond identity: The case of a complex Hungarian reflexive. M. Butt ve T. H. King (Ed.), proceedings of the LFG ’09 conference, içinde (s. 459–479). Stanford, CA: CSLI Publications.
• Reinhart, T., ve Reuland, E. (1993). Reflexivity. Linguistic Inquiry, 24, 657-720.
• Reuland, E. (2011). Anaphora and language design. Cambridge, MA: MIT Press.
• Reuland, E. (2017). Why is reflexivity so special? Understanding the world of reflexives. Studia Linguistica, 71(1-2), 12–59.
• Rudnev, P. (2011). Why Turkish kendisi is a pronominal. Урало-алтайские исследования, 01(4), 76–92.
• Sells, P. (1987). Aspects of logophoricity. Linguistic Inquiry, 18(3), 445–479.
• Sezer, E. (1980) On reflexivization in Turkish. Harvard Ukrainian Studies, 3(4), 748–759.
• Sezer, T. (2017). TS corpus project: An online Turkish dictionary and TS DIY corpus. European Journal of Language and Literature, 9(1), 18–24. https://tscorpus.com/corpora/
• Song, S. (2017). A corpus study of unbound reflexive pronouns in English. 영어학, 17(2), 275–305.
• Steenbergen, M. van. (1991). Long-distance binding in Finnish. J. Koster ve E. Reuland (Ed.), long-distance anaphora içinde (s. 231-244). Cambridge UP.
• Trnavac, R., ve Taboada, M. (2016). Cataphora, backgrounding and accessibility in discourse. Journal of Pragmatics, 93, 68–84.
• Uzun, N. E. (2000). Ana çizgileriyle evrensel dilbilgisi ve Türkçe. Multilingual.
• Wexler, K., ve Manzini, M. R. (1987). Parameters and learnability in binding theory. Parameter setting içinde (s. 41–76). Dordrecht: Springer Netherlands.
• Yakut, B. A. (2015) The logophoric behaviour of strict local anaphor kendi ‘self’ in Turkish. A. Joseph ve E. Predolac (Ed.), proceedings of the 9th workshop on Altaic formal linguistics, MIT Working Papers in Linguistics içinde (76. Baskı). Cambridge, MA: MITWPL.