Sevgi Soysal Yapıtlarında Kadınlık Durumları

Yıl 2022, Sayı: 25, 463 - 499, 23.03.2022

Sezin Seda Altun

https://doi.org/10.30767/diledeara.1066141

Öz

Öz
1960’lı yıllarda dünyada feminist hareket odağını toplumsal cinsiyet rollerine dayalı ayrımcılığa çevirmiş, kadının özgürlüğünü ve varoluşunu sınırlayan geleneksel cinsiyetçi bakış sorgulanmaya başlamıştır. Söz konusu meselenin Türk edebiyatında özellikle ‘68 kuşağı yazarlarının eserlerinde sorunsallaştırıldığı görülmektedir. 60’lı yıllarda yazmaya başlayıp önemli eserlerini 70’lerde ve sonrasında yayımlayan Tomris Uyar, Adalet Ağaoğlu, Sevim Burak, Füruzan ve Sevgi Soysal gibi yazarlar aracılığıyla kadının edebiyattaki temsili başka bir boyuta taşınmış, mesele toplumsal cinsiyet rollerine dayanan eşitsizlik ve erkek hegemonyasının belirleyici/baskın diline karşı güçlü bir tavır alış üzerinden tartışılmaya başlamıştır. Sevgi Soysal, kadın meselesi konusundaki duyarlılığı, öğretilmiş düşünüş ve davranış kalıplarına karşı sorgulayıcı, eleştirel, kimi zaman da başkaldıran tutumu ile öncü bir rol üstlenmiştir. Kadının, cinsiyet rollerinden sıyrılarak özgürlüğünü kazanma, varoluşunu kendi iradesi, arzuları, istekleri, yönelim ve tercihleriyle gerçekleştirme mücadelesi yazarın tüm yapıtlarında güçlü bir izlek olarak yer almaktadır. Bu çalışmada Sevgi Soysal’ın, Tutkulu Perçem (1962), Venüslü Kadınlar (1965), Tante Rosa (1968), Yürümek (1970), Yenişehir’de Bir Öğle Vakti (1973), Şafak (1975), Barış Adlı Çocuk (1976) başlıklı eserlerinde kadın temsilleri üzerinde durulacak ve kadınlık durumları toplumsal cinsiyet bağlamında incelenecektir.

Anahtar Kelimeler

Sevgi Soysal, Toplumsal Cinsiyet, Kadın, Roman, Öykü

States of Femininity in Sevgi Soysal's Works

Öz

In the 1960s, the feminist movement focuses on the gender-based discrimination, challenging the sexist views confining women’s freedom and existence in the world. This issue has been problematized in Turkish literature especially in the works of the ‘68 generation authors. Beginning to write in the 60’s and flourishing in the 70’s and later, authors such as Tomris Uyar, Adalet Ağaoğlu, Sevim Burak, Füruzan ve Sevgi Soysal enrich and deepen the representation of women in literature and take a firm stance against gender-based inequality and the determining and oppressive language of male hegemony. Sevgi Soysal has assumed a leading role with her sensitivity on women’s issue and her questioning, critical and sometimes rebellious attitude against traditional sexist roles and patterns of taught and behaviour in society. The struggle of women to gain freedom by getting rid of gender roles and to realize their existence with their own will, desires, orientation and preferences is a strong theme in all of the author’s works. In this study, women’s representations in Sevgi Soysal's Tutkulu Perçem (1962), Venüslü Kadınlar (1965), Tante Rosa (1968), Yürümek (1970), Yenişehir’de Bir Öğle Vakti (1973), Şafak (1975), Barış Adlı Çocuk (1976) will be emphasized and femininity situations will be examined in the context of gender.

Anahtar Kelimeler

Sevgi Soysal, gender, women, novel, story.

Kaynakça

• Ardalı Büyükarman, Didem (2013), “‘Venüslü Kadınların Serüvenleri’ ya da Kutsal Erkeğin Önlenemez Tahakkümü”, “Ne Güzel Suçluyuz Hepimiz!” – Sevgi Soysal İçin Yazılar, der: Seval Şahin, ss. 171-183, İstanbul: İletişim Yayınları.
• de Beauvoir, Simone (2019), İkinci Cinsiyet I: Olgular ve Efsaneler, İstanbul: Koçkam.
• de Beauvoir, Simone (2019), İkinci Cinsiyet II: Yaşanmış Deneyim, İstanbul: Koçkam.
• Connell, R. W. (1998), Toplumsal Cinsiyet ve İktidar: Toplum, Kişi ve Cinsel Politika, İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Direk, Zeynep (2016), Cinsiyeti Yazmak, İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• Erol, Ayşe Sibel (2013), “Sevgi Soysal’ın ‘Hanife’si”,“Ne Güzel Suçluyuz Hepimiz!” – Sevgi Soysal İçin Yazılar, der: Seval Şahin, ss. 265-287, İstanbul: İletişim Yayınları.
• Foucault, Michel (1992), Hapishanenin Doğuşu, çev. Mehmet Ali Kılıçbay, Ankara: İmge Kitabevi.
• Furrer, Priska (2004), Sevgi Soysal: Bireysellikten Toplumsallığa, İstanbul: Papirüs Yayınları.
• Günay-Erkol, Çimen (2013), “Hegemonik Erkeklik ve Şafak’ın Erkekleri”,“Ne Güzel Suçluyuz Hepimiz!” – Sevgi Soysal İçin Yazılar, der: Seval Şahin, ss. 125-144, İstanbul: İletişim Yayınları.
• Husserl-Kapit, Susan (1975), “An Interview with Marguerite Duras”, Signs, Vol 1. S. 2, ss. 423-434.
• Kaygusuz, Sema (2013), “Tante Rosa, Teslim Edilen Sersemlik”,“Ne Güzel Suçluyuz Hepimiz!” – Sevgi Soysal İçin Yazılar, der: Seval Şahin, ss. 61-66, İstanbul: İletişim Yayınları.
• Kütükçü, Tamer (2010), Türk Kadın Yazınında Kadın Bedeni ve Cinselliğin Temsili, İstanbul: Cinius Yayınları.
• Meryem, Hatice (2013), “Nesi Yabancı Yahu Bu Tante Rosa’nın?”,“Ne Güzel Suçluyuz Hepimiz!” – Sevgi Soysal İçin Yazılar, der: Seval Şahin, ss. 67-73, İstanbul: İletişim Yayınları.
• Moran, Berna (1991), Edebiyat Kuramları ve Eleştiri, İstanbul: Cem Yayınları.
• Öztürk, Aslıhan Burcu (2020), Bebekten Katile Erkeklik: Kadına Şiddet Uygulayan Erkekler, Ankara: Nika Yayınevi.
• Sancar Serpil (2009), Erkeklik: İmkânsız İktidar -Ailede, Piyasada ve Sokakta Erkekler, İstanbul: Metis Yayınları.
• Saygıgil, Feryal (2013), “Yürümek”,“Ne Güzel Suçluyuz Hepimiz!” – Sevgi Soysal İçin Yazılar, der: Seval Şahin, ss. 89-95, İstanbul: İletişim Yayınları.
• Selek, Pınar (2018), Sürüne Sürüne Erkek Olmak, İstanbul: İletişim Yayınları.
• Soysal, Sevgi (2017), Venüslü Kadınların Serüvenleri -Trt Günleri-, der: İpek Şahbenderoğlu, İstanbul: İletişim Yayınları.
• __ (2018a), Tutkulu Perçem, İstanbul: İletişim Yayınları.
• __(1975), Yenişehir’de Bir Öğle Vakti, Ankara: Bilgi Yayınevi.
• __(1986), Bakmak, Ankara: Bilgi Yayınevi.
• __(2018b), Şafak, İstanbul: İletişim Yayınları.
• __(2018c), Barış Adlı Çocuk, İstanbul: İletişim Yayınları.
• __(2020a), Tante Rosa, İstanbul: İletişim Yayınları.
• __(2020b), Yürümek, İstanbul: İletişim Yayınları.
• Ural, Tülin (2013), “Kahrolsun ‘Bağzı’ Kavaklar: Yenişehir, Yeni Bir Ülke Umudu ve Yazarlığın Politik Halleri Üzerine”,“Ne Güzel Suçluyuz Hepimiz!” – Sevgi Soysal İçin Yazılar, der: Seval Şahin, ss. 99-123, İstanbul: İletişim Yayınları.