The Collapse Of Subject And Power In Huseyin Kiran’s Novel Dağ Yolunda Karanlik Birikiyor

Yıl 2022, Sayı: 26, 89 - 110, 21.10.2022

Ahmet Evis

https://doi.org/10.30767/diledeara.1138763

Öz

Hüseyin Kıran, known as a poet and a novelist, criticizes the position of power and subject in a modernist manner in his novel “Dağ Yolunda Karanlık Birikiyor”, which he wrote in 2016. In the work,
which is suitable for symbolic readings, the desire of the subject to evolve from slavery to mastery, and
his tendency to dominate even to the point of tyranny are designed to highlight a universal issue. In this
context, every event, situation, use of language, and the transformation of the protagonist in the novel
give originality to the work.
The aim of this study is primarily to determine the position of the subject with the idea of power in the
novel “Dağ Yolunda Karanlık Birikiyor (Darkness Grows on the Mountain Road)” and then to show that
depending on which conditions or variables they collapsed. The method in the study is based on Hegel’s
master-slave dialectic. The links between the elements of the novel are analyzed with a text-oriented
reading. In addition, the criticism of modernism from a postmodern point of view has formed another
criterion of the study. As a result of the evaluations and inferences made, it has been understood that the
power-subject conflict has turned into a dominant problem in the modern world and philosophy and it
is ultimately doomed to collapse.

Hüseyin Kıran’ın Dağ Yolunda Karanlık Birikiyor Romanında Özne ve İktidarın İflası

Öz

Şair ve romancı kimlikleriyle bilinen Hüseyin Kıran, 2016 yılında kaleme aldığı Dağ Yolunda Karanlık Birikiyor adlı romanında iktidar ve öznenin konumunu modernist bir tavırla işleyerek eleştirir. Sembolik okumalara müsait olan eserde öznenin kölelikten efendiliğe evrilme arzusu ile zorbalıkla dahi olsa bile tahakküm etme eğilimi evrensel bir probleme işaret edecek şekilde tasarlanır. Bu bağlamda romanda gerçekleşen her olay, durum, dilin kullanılış biçimleri ve başkişinin yaşadığı dönüşüm esere özgünlük kazandırır.
Bu çalışmanın amacı öncelikle Dağ Yolunda Karanlık birikiyor adlı eserdeki iktidar düşüncesi ile öznenin konumunu belirlemek ve ardından bunların hangi şartlar yahut değişkenlere bağlı olarak çöktüğünü/iflas ettiğini göstermektir. Çalışmada yöntem olarak Hegel’in efendi-köle diyalektiği merkeze alınmıştır. Metin odaklı bir okuma ile roman unsurları arasındaki bağlar analiz edilmiştir. Ayrıca postmodern bir nazarla modernizm eleştirisi de incelemenin bir diğer kriterini oluşturmuştur. Yapılan değerlendirme ve çıkarımlar neticesinde iktidar-özne çatışmasının modern dünya ve felsefe içerisinde başat bir problematiğe dönüştüğü ve nihayetinde kaçınılmaz olarak çöküşe mahkûm edildiği anlaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Hüseyin Kıran, Dağ Yolunda Karanlık Birikiyor, iktidar, efendi-köle diyalektiği

Kaynakça

• Atlı, Ferda (2021), “‘Sıkıntı’ ve ‘Zaman’ın Şiirdeki Ahengi: Elmas Sıkıntı”. Vural Bahadır Bayrıl Kitabı, ed. Ahmet Evis, Ankara: Sonçağ Yayıncılık, s. 75-106.
• Becermen, Metin (2010), “Adorno’nun Hegel ve Marx’ın Diyalektik Görüşünü Eleştirisi Üzerine Bir İnceleme”, Kaygı, S. 15, s. 41-60.
• Buck-Morss, Susan (2012), Hegel, Haiti ve Evrensel Tarih, çev. Erkal Ünal. İstanbul: Metis Yayıncılık.
• Bumin, Tülin (1998), Hegel: Bilinç Problemi, Köle-Efendi Diyalektiği, Praksis Felsefesi, İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• Çakır, Serap (2017). “Hüseyin Kıran: ‘Bir dili öğrenmek belli bir insan olma biçimini öğrenmektir’”, söy. Serap Çakır, Oggito, https://oggito.com/icerikler/huseyin-kiran-bir-dili-ogrenmek-belli-bir-insan-olma-bicimini-ogrenmektir/27601 [Erişim Tarihi: 20.06.2022]
• Eco, Umberto (2001), Açık Yapıt, çev. Pınar Savaş, İstanbul: Can Yayınları.
• Emre, İsmet (2006), Postmodernizm ve Edebiyat, Ankara: Anı Yayıncılık.
• Evis, Ahmet (2021), “Vural Bahadır Bayrıl Şiirine Yansıyan Avangart Tavrın Görünümleri”, Vural Bahadır Bayrıl Kitabı, ed. Ahmet Evis, Ankara: Sonçağ Yayıncılık. s. 3-33.
• Foucault, Michel (2012). İktidarın Gözü, çev. Işık Ergüden, İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Foucault, Michel (2014). Özne ve İktidar, çev. Işık Ergüden-Osman Akınhay, İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Fraser, Ian (2008), Hegel ve Marks –İhtiyaç Kavramı-, çev. Beyza Sümer Aydaş, Ankara: Dost Yayınları.
• Hegel, Georg Wilhelm Friedrich (1986), Tinin Görüngübilimi, çev. Aziz Yardımlı, İstanbul: İdea Yayınları.
• Hegel, Georg Wilhelm Friedrich (1995), Tarihte Akıl, çev. Önay Sözer, İstanbul: Kabalcı Yayınevi.
• Hegel, Georg Wilhelm Friedrich (2006), Tarih Felsefesi, çev. Aziz Yardımlı, İstanbul: İdea Yayınları.
• Hegel, Georg Wilhelm Friedrich (2014), Mantık Bilimi (Büyük Mantık), çev. Aziz Yardımlı, İstanbul: İdea Yayınevi.
• Hyppolite, Jean (2010), Marx ve Hegel Üzerine Çalışmalar, cev. Barış Kılınc, Ankara: Doğu Batı Yayınları.
• Kaplan, Hasan (2021), “Bâkî-İktidar Münasebeti ve Bu Münasebete Çok Yönlü Bir Bakış”, Es-seyf ve’l-kalem: Şiir ve Kültürel İktidar, Ankara: İksad Global Yayıncılık, s. 47- 96.
• Karadeniz, Mustafa (2021), “Hakan Bıçakçı’nın Doğa Tarihi Adlı Romanında Öz Sömürü ve Şiddet”, Turkish Studies - Language and Literature, C. 16, S. 3, s. 1925-1936. https://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.50838
• Kervegan, Jeari-Frangois (2011), Hegel ve Hegelcilik, çev. İsmail Yerguz, Ankara: Dost Yayınları.
• Kıran, Hüseyin (2016), Dağ Yolunda Karanlık Birikiyor, İstanbul: Sel Yayınları.
• Kojeve, Alexandre (1991), “Giriş Olarak”, Hegel’i Okumak. der. ve çev. Tülin Bumin, İstanbul: Ara Yayıncılık.
• Kojeve, Alexandre (2001), Hegel Felsefesine Giriş, çev. Selahattin Hilav, İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• Köse, Meryem-Meryem Küçük (2015), “Oryantalizm ve ‘Öteki’ Algısı”, Sosyal ve Kültürel Araştırmalar Dergisi, C. 1, S. 1, s. 107-127.
• Küçükalp, Derda (2010), “Efendi-Köle Ahlâkı vs. Efendi Köle Diyalektiği”, Uludağ Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, C. 29, S. 1, s. 53-63.
• Molacı, Melike (2020), “Efendi-Köle İkiliğine İlişkin Üç Açıklama”, Temaşa Felsefe Dergisi, S. 13, s. 33-46.
• Özsoy, İsmail (2006), “Sovyet Sisteminin Çöküşünden Tarihî ve Evrensel Dersler”, Bilig, Güz, S. 39, s. 163-194.
• Stace, Walter Terence (1976), Hegel Üstüne, çev. Murat Belge, İstanbul: Birikim Yayınları.
• Şahin, Seval (2016), “Dilden Bir Kütle”, Sabit Fikir, S.70, s. 33-34.
• Tokatlı, Attila (1983), Çağdaş Diyalektiğin Kaynağı Hegel, İstanbul: Yazko.
• Yalvaç, Faruk (2009), “Hegel, Dünya Tarihi ve Özgürlük Mücadelesi Olarak Uluslararası İlişkiler", Uluslararası İlişkiler, Cilt 6, S, 21, s. 3-37.
• Yeter Şahin, Gaye Belkız (2019), Türk Postmodern Anlatılarında Modernizm Eleştirisi, İstanbul: Bilge Kültür Sanat.
• Zizek, Slavoj (2015), Hiçten Az: Hegel ve Diyalektik Materyalizmin Gölgesi, çev. Erkal Ünal, İstanbul: Encore Kitap.