The relationship between goals and morals, Towards activating the intentional view of ethics

Yıl 2023, Cilt: 3 Sayı: 5, 61 - 80, 14.06.2023

Vasfi Abuzid

Öz

When we talk about morality, we are talking about religion itself. Religion is morality and morality is religion. So, whoever is morally superior, is also religiously superior. That is why morality leads to faith, and faith leads to morality.
The great status morality has in Islamic understanding is evident in its strong affinity to important discussions in Islamic jurisprudence (uṣūl al-fiqh). Morality governs all cases of Islamic law (al-masāʾil fiqhiyya); there is no case of the Islamic law that is not governed by morality. It is not possible to achieve the objectives of al-masāʾil al-fiqhiyya unless governed by morality.
Speaking of the relationship between morality and objectives of sharia (maqāṣid al-sharīʿa) is important, for they have a strong and inseparable relationship. Morality is maqāṣid and maqāṣid is morality, as the five major necessities within the objectives of sharia are moral, and they can only be preserved through morality.
Hence, the recent discussion of “moralizing maqāṣid”—as in Dr. Taha Abdelrahman’s work—needs to be reconsidered since the morality of maqāṣid and the maqāṣid-ness or morality are well known. Some also talked about morality and its relationship to the major necessities of maqāṣid al-sharīʿa.

Anahtar Kelimeler

Morality, Islamic law (Fiqh), Islamic jurisprudence(uṣūl al-fiqh), Maqasid, activation

Ahlak - Makasid İlişkisi, Makasid Düşüncesinin Ahlak İle İhyasi

Öz

Biz ahlak hakkında konuşurken aslında dinin kendisi hakkında konuşuyoruz.Din ahlaktır, ahlak da dindir. Kim ahlakta senin önünde ise o kişi dinde de senin öndedir. Bu nedenle ahlak imana, iman da ahlaka götürür.
Ahlakın islami tasavvurda önemli bir yer tutmasının sebebi “fıkıh usulü” ilmindeki mühim meselelerle çok sıkı bir ilişki içinde olmasıdır. Ahlâk, İslam fıkhının meselelerine hakim bir fenomendir. Hiçbir “fıkıh meselesi” ahlaktan kopuk değildir, ahlâk hesaba katılmadıkça makasıda ulaşmak mümkün değildir.
Makasıdın ahlak ile ahlakın da makasıd ile ilişkisini konuşmak çok mühimdir. Aralarında güçlü ve ayrılmaz bir ilişki olduğu için; ahlâk Makasıdır, Makasıd da ahlâktır. Öyle ki Makasıd'daki beş küllî zaruriyyat, ahlâkî zaruretlerdir. Bu beş külli zaruriyyat ahlak olmadan korunamaz. Ahlakın gerçekleştirilmesi, ahlaka riayet, ahlakın muhafazası, ahlaktan yardım almak hepsi Makasıdın bir parçası sayılır.
Bu noktadan hareketle alimlerin “Şeriatın makasıdını tespit etme” fikrinden bahsetmeleri, makasıdı ahlakla boyamak anlamına gelmektedir, bu Dr.Taha Abdurrahman'ın tercih ettiği görüştür. Bu görüş tekrardan değerlendirilmeyi hak etmektedir çünkü makasıdın ahlakiliği sabittir, ahlakın da makasıt oluşu malumdur. Diğerleri ise ahlak ile ahlakın makasıd-ı şeria'daki külli zaruriyyat ile ilişkisinden bahsetmişlerdir.

Anahtar Kelimeler

: Ahlak, Makasıd, Fıkıh, Fıkıh Usûlü, İhyâ

Kaynakça

• İbn Rüşd, Ebu'l-Velid Muhammed ibn Ahmed ibn Muhammed ibn Ahmed ibn Rüşd el-Kurtubi, ünlü olarak İbn Rüşd el-Hafid (ö.: 595 AH), Bidâyetü'l-müctehid ve nihâyetü'l-muḳteṣid, Dar al -Hadis, Kahire, H. 1425 - MS 2004.
• İbn Qayyim al-Cevziyyah, Muhammed bin Ebi Bekir bin Ayoub bin Saad Shams al-Din, (T.: 751 AH), Celaül Efham fi Fadlis Salat ves Selam ala Muhammed Hayril Enam, soruşturma: Shuaib al-Arnaout ve Abdülkadir el-Arnaut. Dar Al Orouba, Kuveyt, ikinci baskı, AH 1407 - MS 1987.
• İbn Kayyim el-Cevziyye, Muhammed bin Ebi Bekir bin Eyyub bin Saad Şemseddin, (T.: 751 H.), Medâricu's-Sâlikîn beyne menâzili iyyâke na'budu ve iyyâke nestaîn, soruşturma: d. Muhammad Al-Mu'tasim Billah Al-Baghdadi, Dar Al-Kitab Al-Arabi, Beyrut, üçüncü baskı, H. 1416 - MS 1996.
• Al-Albani, Ebu Abdurrahman Muhammed Nasır el-Din, İbnü'l-Hac Nuh bin Necati bin Adam, El-Ashqoudari Al-Albani (T.: 1420 AH), Silsiletü'l-eḥâdîs̱i'ṣ-ṣaḥîḥa ve şeyʾün min fıḳhihâ ve fevâʾidihâ, Al-Ma'arif Kütüphanesi, AH 1415 - MS 1995.
• Al-Bukhari, Muhammad bin Ismail bin Ibrahim bin Al-Mughira Al-Bukhari, Abu Abdullah (T.: 256 AH), Al-Adab Al-Mufrad, araştırma: Muhammed Fouad Abdul-Baqi, Dar Al-Bashaer Al-Islamiyyah, Beyrut, üçüncü baskı, 1409 H. - 1989 M.S.
• Raissouni, Dr. Ahmed, Dirasat fi al-akhlaq, dar alkalimat lilnashr ve il-tevzii. Kahire. 1. baskı. 1437 H. / 2016 M.Ö. Al-Zarqa, Mustafa Ahmed, almadkhal alfiqhiu al-aam, Dar Al-Qalam, Damascus, ikinci baskı, H. 1425 / MS 2004.
• Al-Sarkhasi, Muhammed bin Ahmad bin Ebi Sehl, Shams al-Aimmah (ö.: 483 AH), Kitab al-Mabsut, Dar al-Ma'rifah, Beyrut, baskısız, AH 1414 - MS 1993.
• Al-Shatibi, Abu Ishaq Ibrahim bin Musa Al-Lakhmi Al-Gharnati (T.: 790 AH), Al-Muwafaqat, araştırma: Mashhour bin Hassan Al Salman tarafından araştırıldı. Dar İbn Affan.İlk baskı H. 1417 / MS 1997.
• Shaltut, Mahmoud, al'iislam eaqidat ve shariea, Dar Al-Shorouk, Kahire, on sekizinci baskı, AH 1421 2001 AD.
• Al-Shaibani, Ebu Abdullah Ahmed bin Muhammed bin Hanbel bin Hilal bin Asad Al-Shaibani (ö.: 241 AH), Musnad Imam Ahmad bin Hanbel, soruşturma: Shuaib Al-Arnaout, Adel Murshid ve diğerleri, denetim: Dr. Abdullah bin Abdul Mohsen Al-Turki, Al-Risala Foundation, ilk baskı, AH 1421 - MS 2001.
• Abd al-Rahman, Taha, meşrue tajdid eilmiin limabhath maqasid ul-shariea, Journal of the Contemporary Muslim, No. (103). Ocak Şubat Mart 2002 AD karşılık gelen Şevval Dhu al-Qi`dah Zilhicce 1422 AD.
• Abdul Rahman, Taha, almanhaj fi taqvim al-turas, Arap Kültür Merkezi, Kazablanka, Fas, dördüncü baskı, 2012.
• Al-Obaidi, Dr. Hammadi, İbn Rüşd ve ulum al-Şeriat, Dar Wahi al-Qalam. Şam. İlk baskı, 1434 AH - 2014 AD.
• Al-Iraqi, Abu al-Fadl Zain al-Din Abd al-Rahim bin al-Hussein bin Abd al-Rahman bin Ebi Bekir bin İbrahim al-Iraqi (ö.: 806 AH), el-Tathrib fi Sharh al- Taqreeb, eski Mısır baskısı ve görüntüsü, Arap Mirası Uyanış Evi, Arap Tarihi Vakfı ve Dar Arap düşüncesi dahil olmak üzere birkaç kurum tarafından yayınlandı. d.t. D.T. Al-Asqalani, Abu al-Fadl Ahmad bin Ali bin Hacer (ö.: 852 AH), Fath al-Bari, şerh Sahih al-Buhari, Dar al-Ma'rifah. Beyrut. 1379 H.
• El-Gazali, Ebu Hamid Muhammed bin Muhammed El-Ghazali El-Tusi (ö.: 505 H.), El-Maksid ul-Asna Fi şerh Asma' Allah Al-Husna), soruşturma: Bassam Abdel-Wahhab Al-Jabi , Dar Al-Jaffan ve Al-Jabi. Kıbrıs. 1. baskı. 1407 H., 1987 M.S.