İbn Kemâl Paşa ve “Ta‘rîb” Hakkındaki Risâlesi

Yıl 2024, Cilt: 4 Sayı: 7, 101 - 120, 28.06.2024

Muhammed Aşantoğrul

https://doi.org/10.69515/dinveinsan.1474306

Öz

Bu çalışmada Osmanlı Devleti’nin en parlak döneminde şeyhülislâm olarak görev yapan İbn Kemâl Paşa (ö. 940/1534)’nın ta‘rîb olgusuna dair kaleme aldığı “Risâle fî Tahkîki Ta‘rîbi’l-Kelimeti’l-A‘cemiyye” adlı eseri incelenmektedir. Birçok alanda ilmî çalışmalar ortaya koyan İbn Kemâl Paşa’nın hayatı ve Arap diliyle ilgili eserleri üzerinde kısaca durulmuştur. Daha sonra ta‘rîb olgusu ele alınmış ve bu konuyla ilgili klasik ve modern dönemde yapılan bazı çalışmalar hakkında bilgi verilmiştir. Son olarak adı geçen eserin yöntemi, muhtevası, ele aldığı yabancı kelimeler ile eserde yararlanılan kaynaklar tahlil edilmiştir. Bu çalışma İbn Kemâl Paşa’nın Arap diline vukufiyetini ve Arap diline yaptığı katkıları bir nebze ortaya koymayı hedeflemektedir.

Anahtar Kelimeler

İbn Kemâl Paşa, Arap Dili, Ta‘rîb, Mu‘arreb.

Ibn Kemâl Pasha And Hıs Paper About “Ta‘rîb”

Öz

In this study, "Risâle fî Tahkîki Ta'rîbi'l-Kelimeti'l-A'cemiyye", written about the phenomenon of ta'rîb by İbn Kemâl Pasha (d. 940/1534), who served as a sheikh al-Islam during the heyday of the Ottoman Empire. His work is being examined. The life of Ibn Kemal Pasha, who produced scientific studies in many fields, and his works on the Arabic language were briefly discussed. Then, the phenomenon of ta'rîb was discussed and information was given about some studies conducted on this subject in the classical and modern periods. Finally, the method, content, foreign words used and the sources used in the work were analyzed. This study aims to reveal Ibn Kemal Pasha's knowledge of the Arabic language and his contributions to the Arabic language.

Anahtar Kelimeler

İbn Kemal Pasha, Arabic Language, Ta, Mu

Kaynakça

• Akgündüz, A. (1994). Ebussuûd Efendi. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi (C. 10, ss. 365-371). TDV Yayınları.
• Aktaş, S., & Kırkız, M. (2016). Arap dilinde ta‘rîb olgusu. F.Ü. İlahiyat Fakültesi Dergisi, 21(2), 17-38.
• Arpa, A. (2010). Ta‘rîb ve Kur’an’daki varlığı meselesi. Dicle Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 12(1), 87-116.
• Atsız, N. (1966). Kemâlpaşa Oğlu’nun eserleri. Şarkiyat Mecmuası, XI, 71-112.
• Bahçıvan, S. (2005). İbn Kemâl Bâşâ ve ârâuhu’l- i’tikâdiyye. Dâru’l-Kutubi’l-‘İlmiyye.