Mukaddime’nin Osmanlı dönemi Türkçe tercümesi

Yıl 2006, Sayı: 21, 17 - 33, 01.12.2006

Yavuz Yıldırım

Öz

İbn Haldun’un Mukaddime adlı eseri, Osmanlı klasik döneminden itibaren
ilim ve siyaset dünyasında çokça okunmuş kitaplardan birisidir. Onun görüşleri, Osmanlı tarihçileri, toplum ve siyaset düşünürleri arasında pek çok
takipçi bulmuştur. Mukaddime’nin ilk beş bölümü Şeyhülislam Pîrîzâde
Mehmed Sâhib Efendi tarafından XVIII. yüzyılın ilk yarısında, altıncı bölümü ise Ahmed Cevdet Paşa tarafından XIX. yüzyılda Türkçeye kazandırılmıştır.
Mütercimler Mukaddime’yi Arapçadan Osmanlı Türkçesine aktarmakla
kalmamış, onu aynı zamanda yorumlamışlardır. Bu yazı, Pîrîzâde ve
Cevdet Paşa’nın katkılarını ortaya koymayı ve bu yolla Osmanlı Devleti’nin
son dönemlerindeki zihniyet dünyasını kısmen de olsa yansıtmayı amaçlamakta,
bu yolla da Mukaddime’de ele alınan konulara Osmanlı ulema ve yöneticilerinin yaklaşımlarına dair bazı ipuçları yakalamayı hedeflemektedir.

Anahtar Kelimeler

İbn Haldun, Mukaddime, Pîrîzâde Mehmed Sâhib Efendi, Ahmed Cevdet Paşa, İbn Haldunculuk

Turkish translation of the Muqaddimah in the Ottoman period

Öz