Rusya Türklerinin II. Meşrutiyet’e Bakışları Hakkında Notlar (1908-1909)

Yıl 2008, Sayı: 24, 185 - 195, 01.06.2008

İhsan Demirbaş

Öz

1908’de Osmanlı Devleti’nde meşrutiyetin yeniden ilan edilmesi özellikle İslam âleminde büyük bir heyecan ve ilgiye sebep olmuştur. Osmanlı dünyasındaki gelişmelerle yakından ilgilenmekte olan Rusya Türklerinin meşrutiyetin ilanı karşısında gösterdikleri tepki ve duydukları heyecan ise daha dikkat çekici bir konudur. Rusya Türkleri, meşrutiyetin yeniden ilanını Avrupalılar tarafından parçalanması öngörülen Osmanlı Devleti’nin önce kendisini, sonra bütün İslam âlemini yeniden canlandırmasının en önemli adımı olarak görmüşler, bütün Türklük ve İslam âleminin geleceği için ümitlenmişlerdir. Bu dönemde çıkardıkları gazete ve dergilerin önemli gündem maddelerinden biri, Osmanlı Meşrutiyeti olmuş ve Osmanlıda gelişen olaylar yakından takip edilerek okuyucularına aktarılmıştır. Bu yazı, Rusya Türklerinin çıkardıkları yayınlarda meşrutiyetle ilgili yer alan haber ve değerlendirmelerle ilgili notlardan oluşmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Rusya Türkleri, Meşrutiyet, Genç Türkler, İsmail Gaspıralı, Yusuf Akçura, Fatih Kerimi

Some Notes on How the Russian Turks Perceived the Proclamation of the Constitution in 1908

Öz

The proclamation of the Constitution in 1908 gave rise
to a great excitement in the Islamic world in general.
The reaction of the Turks in Russia to the proclamation
of the Constitution for the second time in 1908 is an important
topic. The Turks in Russia perceived the proclamation
as the most important step towards the revival
of the Ottoman State and Islamic world, which was already
suffering from disintegration. The newspapers and
magazines published by the Turks in Russia during this
period such as Tarjuman, Vakit, and Yulduz treated the
Ottoman Constitution as their main topic and constantly
informed their readers about the events related to the
Constitution. In this essay, I will summarize some of
these reports and comments appeared in the aforementioned
newpapers and magazines.

Anahtar Kelimeler

Turks in Russia, Constitution, Young Turks, Ismail Gaspıralı, Yusuf Akçura, Fatih Kerimi