Modern Asker-Siyaset İlişkisinin Osmanlı Meşrutiyeti’ndeki Kökleri

Yıl 2008, Sayı: 25, 137 - 148, 01.12.2008

Ahmet Turan Alkan

Öz

Osmanlı modernleşmesi, diğer modernleşme türlerinden farklı bir istisna teşkil etmemektedir: Toplumun modernleşmeye en açık sınıf ve zümreleri ile sosyolojik merhale itibariyle daha kapalı sınıflar arasında bir ideolojik tezat belirmesi tabii ve kaçınılmazdır. Bu tezat, II. Meşrutiyet’in ilanı ile başlayıp Birinci Dünya Savaşı’na kadar süren kısa dönemde bütün tezahürlerini göstermiştir. Sarayın savunduğu ve tutunduğu ananevî ideoloji, modernleşen zümrelerin yegâne dayanağı durumundaki ordu ve bürokrasi tarafından temsil edilen Batıcı ideoloji ile çatışmaya girmiş, bu çatışmayı saray ve Osmanlı hanedanı kaybederken, ordu ve bürokrasinin savunduğu Batıcı ideoloji çatışmayı kazanarak yeni devletin biçimini ve ideolojini belirlemiştir. Bu yazı, Modern Türkiye’nin teşekkülü safhasında Osmanlı ordusu ile yönetici sınıf arasındaki ilişkiye, detaylı olmasa da ışık tutmayı gaye edinmektedir.

Anahtar Kelimeler

Asker, Meşrutiyet, Ordu, Batılılaşma, Siyasete Müdahale.

The Roots of the Contemporary Civil-Military Relations in the Ottoman Constitutional Period

Öz

The Ottoman modernization is not a unique process or an
exceptional case among other forms of modernization. It is
an indispensable consequence of this process that there
emerges an ideological conflict between those social classes
and groups that are open to modernization and those that
are not. In the Ottoman case, this conflict was fully experienced
during the short period between the proclamation of
the Ottoman constitution in 1908 and the start of World
War I in 1914. The conflict emerged particularly between
the traditional ideology that the Ottoman Palace adopted
and the West-oriented, modernist ideology that was embraced
by the army and the civil bureaucracy, which were the
two strongholds of the modernist groups. This ideological
struggle resulted in the defeat of the Ottoman dynasty and
the Palace. The victorious army and bureaucracy that won
the fight then reshaped the state and its ideology based on
the Western-oriented modernist one. This article aims to
briefly shed light on the relationships between the Ottoman
army and the new ruling elite during the process of the
emergence of modern Turkey.

Anahtar Kelimeler

Military, Constitutionalism, Army, Modernization, Intervention into Politics