Gazâlî Tercümeleri: Osmanlı Devri ve 1928 Sonrası İçin Bir Bibliyografya Denemesi

Yıl 2011, Sayı: 30, 63 - 90, 01.06.2011

Yusuf Turan Günaydın

Öz

Gazâlî’nin eski ve yeni harflerle Türkçeye tercüme edilmiş eserlerinin bibliyografik künyelerini ihtiva eden bu çalışma, “Osmanlı Devri” ve “1928 Sonrası” şeklinde iki ana kısımdan oluşmaktadır. Tespitlerimize göre Gazâlî’nin ünlü eserleri İhyâu ulûmi’d-dîn ve Kîmyâ-yı Saâdet tercümeleri Osmanlı devrinde bütünüyle hiç basılmamışken, Tehâfütü’l-felâsife’nin ilk tercümesi de Cumhuriyet döneminde gerçekleştirilmiştir. Eyyühe’lveled’in “tercümesi” olarak Osmanlı devrinde defalarca basılan eser ise Süleyman b. Cerâ‘’a ait bir ilmihâl kitabıdır ve bu eser Cumhuriyet devrinde de sadeleştirilerek defalarca basılmıştır. 1928 sonrasında Gazâlî’den ilk metin tercümesinin hangisi olduğu, Gazalî’ye ait eserlerden hangisinin ilk kez hangi tarihte basıldığı ve Gazâlî mütercimlerinin kimler olduğu bibliyografyada ortaya konulmuş ve ulaşılabilen matbu tercümelerin künyeleri kitap adlarına göre tasnif edilerek sıralanmıştır

Anahtar Kelimeler

Gazâlî, Tercüme, Bibliyografya, Osmanlı devri, 1928 sonrası

Al-Ghazali Translations in Turkish: A Bibliographical Sketch of the Ottoman and Post-1928 Periods

Öz

This article contains the bibliographical references of translations
from al-Ghazali (1058-1111) in Ottoman and Modern
Turkish. It covers two major periods, including the “Ottoman
era” and the “Post-Alphabet Revolution era.” An historical
survey of these translations shows that the translations of alGhazali
s two most popular books, Ihya al-ulum al-din and
Kimya-e Sa‘adat, were never fully published in the Ottoman
period whereas his Tahafut al-falasifa was first translated
during the Republican era. On the other hand, a pamphlet
known as the translation of al-Ghazali’s Ayyuha al-walad and
published several times during the Ottoman period, is actually
Sulaiman ibn Jara’s catechistic book, which has also been
simplified and published several times during the Republican
era. The present article also contains information on the first
translation from al-Ghazali after 1928, the first publication
dates of his works in Turkish and their translators. Finally it
gives a list of the published translations from al-Ghazali in alphabetical
order.

Anahtar Kelimeler

al-Ghazali, Translation, Bibliography, the Ottoman Period, Post-1928 Period