Kant’ın Teorik ve Pratik Felsefesinde Hüküm ve Nesnellik

Yıl 2012, Sayı: 32, 97 - 127, 01.06.2012

Erdal Yılmaz

Öz

Bu çalışmada Kant’ın, aklın teorik kullanımını mevzu edinen teorik felsefesi ile pratik kullanımını mevzu edinen pratik felsefesinde hükmün ne olduğunun ve nesnelliğinin nasıl temellendirildiğinin açıklanması hedeflenmektedir. Kant’ın teorik felsefesinde hüküm verme, bilme faaliyeti ile ilişkili olduğundan ve hükmün nesnelliği de bilginin nesnelliği ile alakalı olduğundan, bilgiyi üreten insanın bilme yetileri şartları, imkânları ve sınırları bakımından incelenerek teorik hükmün ne olduğu ve nesnelliğinin nasıl sağlandığı izah edilmeye çalışılmaktadır. Kant’ın pratik felsefesinde de hüküm verme, eylemi gerçekleştirenin karar vermesiyle yani irade ile ilişkili olduğundan ve hükmün nesnelliği de bu iradeyi belirleyen zeminle alakalı olduğundan, iradenin karar vermesinde ne türden ilişkilenmeler içerisinde bulunduğunun analizi yapılmak suretiyle pratik hükmün ne olduğu ve nesnelliğinin nasıl temellendirildiği vuzuha kavuşturulmaya çalışılmaktadır

Anahtar Kelimeler

Hüküm/Yargı, Nesnellik, Sentetik A Priori Bilgi, Maksim, Kategorik Emir, Ödev

Judgement and Objectivity in Kant’s Theoretical and Practical Philosophy

Öz

This article aims to explain the judgement and the foundations
of its objectivity with reference to Kant’s both theoretical
philosophy, which focuses on theoretical reason and his
practical philosophy that focuses on practical reason. Becuase
adjudication is related to knowing and the objectivity
of judgment is related to the objectivity of knowledge in his
theoretical philosophy, we will try to explain what theoretical
judgment is and how its objectivity can be maintained in
terms of the conditions and limits of the human being’s ability
to know. In the practical philosophy of Kant, because adjudication
is related to the actor’s will that is associated with
decision-making, and the objectivity of judgment is related to
the context of determining of the will, we will examine what
practical judgment is and how its objectivity can be maintained
by analyzing that what kinds of relations the will enter
into for decision-making.

Anahtar Kelimeler

Judgment, Objectivity, Synthetic A Priori Knowledge, Maxim, Categorical Imperative, Duty