Bahaeddin Ögel’in “Harput Ağzı Fonetik ve Morfoloji” Adlı Eseri Üzerine Bir Değerlendirme

Yıl 2010, Sayı: 1 - Sayı: 1, 1 - 13, 13.07.2016

Ercan Alkaya

Öz

Genel Türk tarihi ve kültür tarihi alanındaki çalışmalarıyla Türk tarihi araştırmalarında önemli bir yeri olan Bahaeddin Ögel’in “Harput Ağzı Fonetik ve Morfoloji” adlı yayımlanmamış bir etüt çalışması bulunmaktadır. Adı geçen çalışma Türk Dil Kurumu Kütüphanesinde ET00038 demirbaş numarasıyla kayıtlıdır. Ögel’in etüdü 140 sayfalık bir çalışmadır. Çalışma “Başlangıç” bölümüyle başlamaktadır. Bu kısımda genel olarak Harput, Elazığ ve Harput ağzı üzerine kısaca bilgi verilmiştir. Ardından çalışmada kullanılan çeviri yazı işaretleri gösterilmiştir. Çalışma Harput ağzı üzerine yapılan Fonetik ve Morfoloji başlıkları altında başlıca iki bölümden oluşmaktadır. Bu iki bölümden sonra Harput’tan derlenen dört adet metne yer verilmiştir. Fonetik ve Morfoloji kısmındaki inceleme de bu metinlerden hareketle yapılmıştır. Çalışmanın sonunda ise metinlerden hareketle oluşturulmuş kısa bir sözlük bulunmaktadır. Çalışmada şimdiye kadar üzerinde herhangi bir çalışma yapılmamış olan eser genel hatlarıyla tanıtılmış, değerlendirilmiş ve Harput ağzı üzerine yapılan diğer çalışmalarla mukayese edilmiştir. Adı geçen eserden hareketle Harput ağzının önemine değinilmiş, Harput ağzının Türkiye Türkçesi ağızları içindeki yeri de belirlenmeye çalışılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Bahaeddin Ögel, Elazığ, Harput Ağzı, Türkiye Türkçesi Ağızları, fonetik, morfoloji

An Assessment of Bahaeddin Ögel’s Work Named “Harput Dialect Phonetics and Morphology”

Öz

Bahaeddin Ögel, who has a very important place with his Works on General Turkish History and History of Culture in the field of studies on Turkish history, has an unpublished study named “Harput Dialect Phonetics and Morphology”. The study is recorded in the library of Turkish Language Association with inventory stock number ET00038. Ögel’s study consists of 140 pages. It starts with “Introduction” part. In this section, general information is given about Harput, Elazığ and Harput dialect. Then, transcription signs used in the study are presented. The study consists of two main parts named Phonetics and Morphology. After these two parts, four texts compiled from Harput are included. Investigation in Phonetics and Morphology parts is based on these texts. At the end of the study, there is a glossary based on these texts. In this article, the work, which has not been studied so far, is introduced generally, evaluated and compared with other works done about Harput dialect. Starting form Ögel’s work, the importance of Harput dialect has been emphasized and the place of Harput dialect has been determined in Turkey Turkish dialects.

Anahtar Kelimeler

Bahaeddin Ögel, Elazığ, Harput dialect, Turkey Turkish dialects, phonetics, morphology