Yoğun Bakım Hemşirelerinin Yeme ve Yutma Değerlendirmelerinin İncelenmesi

Yıl 2023, , 331 - 361, 30.12.2023

Sümeyye Gürses , Ayşe Nur Koçak

https://doi.org/10.58563/dkyad-2023.63.5

Öz

Amaç: Yoğun bakım ünitesinde (YBÜ) yeme ve yutma terapisinin gerçekleştirilebilmesi için dil ve konuşma terapistinin (DKT) ve yoğun bakım hemşiresinin (YBH) birlikte çalışması gerekmektedir. Bu araştırma kapsamında YBÜ’de görev alan hemşirelerin, hastalara uyguladığı yeme ve yutma değerlendirmelerine, DKT’nin varlığına ve mesleki girişimine ilişkin farkındalıklarının incelenmesi amaçlanmıştır.

Yöntem: Araştırmaya, 18 farklı şehirden 43 YBH (35K, 8E) katılmıştır. Katılımcıların YBÜ’de yeme ve yutma bozukluklarına yönelik sundukları hizmetin değerlendirilebilmesi adına “Yoğun Bakım Hemşirelerinin Yeme ve Yutma Değerlendirmelerinin İncelenmesi Anketi” hazırlanmıştır. Araştırmacılar tarafından alanyazın taraması sonucunda hazırlanan bu anket, 29 soru ve 3 ayrı bölümden oluşmaktadır. İlk bölüm demografik bilgileri (cinsiyet, eğitim, mesleki deneyim süresi, vb.), ikinci bölüm yutma bozukluklarına yönelik prosedürleri (hastaya sunulan kıvam kararına ilişkin sorular vb.) ve üçüncü bölüm ise DKT mesleğine yönelik farkındalık sorularını (DKT’nin mesleki rolü, vb.) içermektedir.

Bulgular: Katılımcıların %55,8’inin yeme ve yutma değerlendirmesine yönelik prosedürü bulunurken, %44,2’sinin bulunmamaktadır. Yutma değerlendirmesinde YBH’lerin, %23,8’i “Nütrisyon Formu”, %9,5’i “Total Parenteral Nutrisyon” uyguladıklarını ifade etmişlerdir. Hiçbir katılımcı DKT değerlendirmesine yönelik bir prosedür belirtmemiştir. Katılımcıların, yutma değerlendirmesi sürecinde %19’unun değişken besin rejimlerini denemekte, sadece %9,5’i aspirasyonu yutma kriteri olarak ele almaktadır. Katılımcıların, %62,8’i (n=27) DKT mesleğini, %72,1’i (n=31) DKT’nin yeme ve yutma süreçlerini değerlendirebildiğini ve %69,8’i (n=30) ise DKT’nin yutma alanındaki terapi rolünü bilmemektedir. Yalnızca %7’si yutma değerlendirmesinde DKT’ye ihtiyaç duymaktadır.

Sonuç: YBH’lerin DKT’ye ilişkin mesleki farkındalıklarının az olduğu ve yeme ve yutma müdahalesine yönelik bilgilerinin desteklenmesi gerektiği görülmüştür. Bu durumun YBÜ’de tedavi gören hastaların ve yakınlarının yeme ve yutma ihtiyaçlarının belirlenmesinde sorun yaratabileceği, yoğun bakımda tedavi gören hastaların tedavi süreçlerinde de aksaklıklar yaşanabileceği düşünülmektedir.

Anahtar Kelimeler

yoğun bakım hemşiresi, yutma değerlendirmesi, yutma bozuklukları, dil ve konuşma terapisti farkındalık

Examination of Feeding and Swallowing Evaluation of Intensive Care Nurses

Öz

Purpose: Speech and language therapist (SLP) and intensive care nurse (ICN) should work together in order to perform eating and swallowing therapy in the intensive care unit (ICU). In order to guide the patient and his/her relatives effectively about eating and swallowing disorders, it is necessary to know the practices of these occupational groups regarding each other's eating and swallowing interventions. This study, aims to examine the eating and swallowing assessments practiced by nurses working in the ICU to patients and their awareness of SLP and SLP's professional intervention.

Method: 43 ICNs (35F, 8M) from 18 different cities participated in the research. In order to evaluate the service provided by the participants for eating and swallowing disorders in the ICU, the “Intensive Care Nurses' Questionnaire for Evaluation of Swallowing Evaluations” was prepared. This questionnaire was prepared by the researchers at the end of a thorough literature review. The prepared questionnaire consists of 29 questions and 3 separate sections. The first section includes demographic information (gender, education, duration of professional experience, etc.), the second section includes procedures for swallowing disorders (questions about the consistency decision presented to the patient, etc.), and the third section includes awareness questions for the SLP profession (professional role of SLP, etc.).

Results: While 55.8% of the participants had a procedure for the evaluation of eating and swallowing, 44.2% did not. In the evaluation of swallowing of ICNs who had the procedure, 23.8% stated that they used the “Nutrition Form” and 9.5% stated that they used the “Total Parenteral Nutrition”. However, it was observed that none of the participants specified a procedure for SLP evaluation. During the swallowing assessment process, 19% of the participants tried variable food regimens, and only 9.5% additionally accepted only aspiration as a swallowing criterion. 62.8% (n=27) of the participants did not know SLP’s profession, 72.1% (n= 31) of the participants do not know the SLP’s eating and swallowing processes and 69.8% (n=30) of the participants did not know SLP’s therapeutic role of swallowing. Only 7% of the participants need SLP in swallowing assessment.

Conclusion: It has been observed that the professional awareness of ICNs about SLP is low and their knowledge about eating and swallowing intervention should be supported. It is thought that this situation may cause problems in determining the eating and swallowing needs of patients and their relatives treated in ICU. It is also expected that this lack of awareness may lead to disruptions in the treatment process of patients treated in ICU.

Anahtar Kelimeler

intensive care nurse, swallowing assessment, swallowing disorders, speech and language therapist awareness

Kaynakça

• Arvedson, J. C. & Lefton-Greif, M. A. (2017,). Instrumental assessment of pediatric dysphagia. Seminars in Speech and Language, 38(2), 135-146.
• Bengisu, S., & Ayyıldız, A. (2020). Gastroentereloji bölüm hekimleri ve PEG tüpü takılmış hasta yakınlarının dil ve konuşma terapistlerinin yutma bozukluğundaki rolüne ilişkin farkındalığının belirlenmesi. Dil Konuşma ve Yutma Araştırmaları Dergisi, 3(2), 175-199.
• Bengisu, S. & Derin, D. (2022). Hemşirelerin ve doktorların dil ve konuşma terapistlerinin yutma bozukluğundaki rolüne ilişkin farkındalıklarının belirlenmesi. Dil Konuşma ve Yutma Araştırmaları Dergisi, 5(2), 123-159. Blackwell, Z., & Littlejohns, P. (2010). A review of the management of dysphagia: A South African perspective. Journal of Neuroscience Nursing, 42(2), 61-70.
• Bours, G. ve ark., (2009). Bedside screening tests vs. videofluoroscopy or fibreoptic endoscopic evaluation of swallowing to detect dysphagia in patients with neurological disorders: Systematic review. Journal of Advanced Nursing, 65(3), 477-493.
• Bozan, S. (2019). Nevşehir Devlet Hastanesindeki yoğun bakım ünitelerinde çalışan hemşirelerin aspirasyon uygulamasına yönelik bilgi ve davranışlarının değerlendirilmesi [Yayınlanmamış yüksek lisans tezi]. Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi.
• Çiftçi, H. B., Yılmaz A., Çağlayan, A., ve Topbaş, S. (2021). Yenidoğan Yoğun Bakım Hemşirelerinin Dil ve Konuşma Terapistinin Rolü Hakkındaki Farkındalık Düzeyinin Belirlenmesi. Dil Konuşma ve Yutma Araştırmaları Dergisi, 4(3), 339-361.77
• Çiyiltepe, M.M. (2020). Yutma Rehabilitasyonu M.M. Çiyiltepe İçinde, Pediatriden Geriatriye Yutma Bozuklukları (S. 361-413). İstanbul: 2020 Tıbbi Yayınlar Merkezi.
• Davies, S. ve ark., (2001). An İnter-Disciplinary Approach To Swallowing Problems in Acute Stroke. International Journal of Language & Communication Disorders, 36(Sup1), 357-362.
• Defabrizio, M. E. & Rajappa, A. (2010). Contemporary Approaches To Dysphagia Management. The Journal For Nurse Practitioners, 6(8), 622-630.
• Demiray, A., Kuzyaka, İ., Açıl, A. ve İlaslan, N., (2020). Enteral Beslenen Yoğun Bakım Hastalarının Beslenme Süreci ve Gelişebilecek Komplikasyonlar Açısından Değerlendirilmesi. Düzce Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 10(3), 289-296.
• Dil ve Konuşma Terapisi Ulusal Çekirdek Eğitim Programı. (2016). DKT-UÇEP: 2016. Https://Www.Yok.Gov.Tr/Documents/Kurumsal/Egitim_Ogretim_Dairesi/Ulusal-Cekirdek Egitimiprogramlari/Dil_Konusma.Pdf Adresinden Alınmıştır (Erişim Tarihi: 23.08.2022).
• Dodds, W. J., Stewart, E. T. ve Logemann, J. A. (1990). Physiology And Radiology Of The Normal Oral And Pharyngeal Phases Of Swallowing. AJR. American Journal of Roentgenology, 154(5), 953-963.
• Dondorf, K. ve ark., (2016). The İnterprofessional Collaboration Between Nurses And Speech-Language Pathologists Working With Patients Diagnosed With Dysphagia İn Skilled Nursing Facilities. Journal of Nursing Education And Practice, 6(4), 17-20.
• Engh, M. & Speyer, R. (2021). Management of dysphagia in nursing homes: A national survey. Dysphagia, 37(3), 266-276.
• Ertekin, C., Aydoğdu, İ. ve Seçil, Y. (2002). Orofaringiyal Yutmanın Fizyoloji ve Nörolojisi. Ege Tıp Dergisi, 41(3), 163-175. Garcia, J. M. & Chambers IV, E. (2010). Managing Dysphagia Through Diet Modifications. AJN The American Journal of Nursing, 110(11), 26-33.
• Gerek, M. ve ark., (2004). Yutma bozukluğunda fiberoptik endoskopik tanı yöntemi ve değerlendirme protokolü. KBB ve BBC Dergisi, 12(1), 25-42.
• González-Fernández, M. ve ark., (2013). Dysphagia rehabilitation: similarities and differences in three areas of the world. Current physical medicine and rehabilitation reports, 1, 296-306.
• Groher, M. E. (1997). Dysphagia: Diagnosis And Management. Butterworth-Heinemann Medical.
• Groher, M.E. & Puntil-Sheltman J. (2016). Dysphagia Unplugged. M. E. Groher, M. A. Crary (Ed.), Dysphagia: Management İn Adults And Children (2. Baskı) (S. 1-20). Elsevier Inc.
• Kıran Gerçek, E. (2004). Serebral palsili çocuklarda çiğneme becerisinin geliştirilmesinde oral motor terapinin etkililiği. [Yayınlanmamış Yüksek Lisans tezi]. Anadolu Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Eskişehir.
• Lang, I. M. (2009). Brain Stem Control Of The Phases Of Swallowing. Dysphagia, 24(3), 333-348.
• Miller AJ. (2008) The Neurobiology Of Swallowing And Dysphagia. Developmental Disabilities Research Reviews 14(2); 77–86.
• Ott, D. J., & Pikna, L. A. (1993). Clinical And Videofluoroscopic Evaluation Of Swallowing Disorders. American Journal of Roentgenology, 161, 507-507.
• Özbudak, G., & Özer, S., (2021). Disfaji Rehabilitasyonunda Hemşirenin Rolü. Arşiv Kaynak Tarama Dergisi, 30(2), 86-93.
• Parlak, M., M., Altan, E. ve Saylam, G., (2022). Demanslı Bireylerde Disfaji. Kulak Burun Boğaz ve Baş Boyun Cerrahisi Dergisi, 30(2), 88-96.
• Perry, L. (2001). Screening Swallowing Function Of Patients With Acute Stroke. Part One: Identification, İmplementation And İnitial Evaluation Of A Screening Tool For Use By Nurses. Journal of Clinical Nursing, 10(4), 463-473.
• Persenius, M.ve ark., (2016). Enteral Nutrition In İntensive Care: Nurses’ Perceptions And Bedside Observations. Intensive And Critical Care Nursing, 22(2), 82-94.
• Pınar, R. (2010). Bakımevlerinde Kalan Yaşlılarda Disfaji, Disfajinin Hemşireler Tarafından Değerlendirilmesi ve Yönetimi. Anadolu Hemşirelik ve Sağlık Bilimleri Dergisi, 6(1).
• Topbaş, S. (2004). Nörojenik Yutkunma Bozuklukları. H. Oğuz, E. Dursun, & N. Dursun (Ed.). Tıbbi Rehabilitasyon içinde. (2. Baskı). İstanbul: Nobel Kitabevi.
• Yıldız, Z. (2021). Yutma Bozukluklarında Tanı ve Tedavi. İksad Yayınevi.
• Hemşirelik Yönetmeliği, Resmi Gazete 27910 (19 Nisan 2011 Tarihli Düzenleme). https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2011/04/20110419-5.htm