Türkiye’deki Dil ve Konuşma Terapistlerinin Çocukluk Çağı Konuşma Apraksisi Tanısında Kullandıkları Kriterler

Yıl 2020, Cilt: 3 Sayı: 2, 153 - 174, 08.09.2020

Eyup Sezer Selen Akıl

Öz

Giriş: Çocukluk çağı konuşma apraksisinin (ÇÇKA) tanımlanmasından bu yana var olan semptomlar kompleksini diğer konuşma sesi bozukluklarından ayırabilecek ve doğrulanmış kriterler bulunmamakta olup tanılamada altın standart uzman görüşüdür. Amaç: Mevcut araştırma, Türkiye’deki dil ve konuşma terapistlerinin bilgi ve klinik deneyimlerine dayanarak ÇÇKA’nın ayırıcı tanılamasında kullandıkları kriterleri belirleyebilmek amacıyla yapılmıştır. Yöntem: Dil ve konuşma terapistlerine (n=30) yönelik olarak ÇÇKA’nın tanılamasında kullanılacak yapılandırılmış bir anket hazırlanmıştır. Katılımcıların deneyimleri ve uygulamaları, çoktan seçmeli sorular ve tasarlanan Likert tipi ölçekle (1-5 aralığında) analiz edilmiştir. Bulgular: Dil ve konuşma terapistleri tarafından ÇÇKA için en sık kullanılan 8 konuşma karakteristiği; arama davranışı (%89), sık ünlü çarpıtmaları/ünlülerde bozulmalar (%87), motor planlama/programlama problemleri (%87), eforlu üretim/çabalama (%85), sözce uzunluğunun artışıyla hatalarda artma (%85), azalmış anlaşılırlık (%84), otomatik üretimlerin istemliden daha iyi olması (%84) ve artikülatuvar koordinasyonda zorluk (%84)’tur. Türk dil ve konuşma terapistlerinin kullandığı tanı ölçütleri Amerikan Konuşma-Dil-İşitme Derneği (ASHA) bildirgesi (2007), Ozanne’ın küme modeli (1995) ve Strand’in kontrol listesi (2011) ile benzerlik göstermektedir. Ayrıca katılımcılara göre ÇÇKA’ya en yüksek oranda eşlik eden bozukluklar; sözcük üretiminde gecikme (%75) ve azalmış OSU (%74)’dur. Sonuç: Bu çalışmanın sonuçları, daha önce farklı dillerde yapılan anketlerin bulgularıyla benzerlik göstermektedir. Kullanılan tanı kriterleri belirsizlik açısından tutarlı olup klinisyenler arasında tek bir kriter kullanılmadığını ortaya koymaktadır.

Anahtar Kelimeler

apraksi, çocukluk çağı konuşma apraksisi, konuşma özellikleri, ayırıcı tanı, eşlik eden bozukluklar

Destekleyen Kurum

üsküdar üniversitesi

Proje Numarası

160307011 (bitirme projesi)

Teşekkür

Başta bölüm başkanımız Prof. Dr Ahmet Konrot olmak üzere tüm hocalarımıza teşekkürü borç biliriz.

Kaynakça

• ASHA. (2007). Childhood Apraxia of Speech: Technical Report., www.asha.org/policy adresinden alındı (Erişim Tarihi: 03.02.2020).
• Edeal, D., & Gildersleeve-Neumann, C. (2011). The importance of production frequency in therapy for childhood apraxia. American Journal of Speech-Language Pathology.
• Fish, M. (2016). Here’s How to Treat Childhood Apraxia of Speech. San Diego: Plural Publishing.
• Forrest, K. (2003). Diagnostic Criteria of Developmental Apraxia of Speech Used by Clinical Speech-Language Pathologists. Am. J. Speech Lang. Pathol., 376-380.
• Hall, P. K. (2007). Developmental Apraxia of Speech: Theory and Clinical Practice. Texas: Pro. ed.
• Iuzzini-Seigel, J., & Murray, E. (2017). Speech assessment in children with childhood apraxia of speech. ASHA Spec. Interest Groups 2, 47-60.
• Joffe, P., & Pring, T. (2008). Children with phonological problems: a survey of clinical practice. Int J Lang Commun Disord., 64-154.
• Konrot , A. (2000). Erken dönem kekemeliğinin aile eğitimi yoluyla sağaltımı. Özel Eğitimde Aile Sempozyumu. (s. 24-29). Ankara: Milli Eğitim Bakanlığı Özel Eğitim ve Rehperlik Hizmetleri Genel Müdürlüğü Yayını.
• Korkmaz , B. (2005). Dil ve Beyin. İstanbul: Aba Yayıncılık.
• Korkmaz Kocabıyık, H. (2016). Veloarengeal Kapanma Sürelerinin Çocukluk Çağı Konuşma Apraksisi Şüphesi Olan ve Tipik Gelişim Gösteren Çocuklarda Karşılaştırılması. Anadolu Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi.
• Maas, E., & Farinella, K. (2012). Random versus blocked practice in treatment for childhood apraxia pf speech. Journal of Speech, Language and Hearing Research.
• Maas, E., Butalla, C., & Farinella, K. (2012). Feedback frequency in treatment for childhood apraxia of speech. American Journal of Soeech-Language Pathology.
• Malmenholt, A., Lohmander, A., & McAllister, A. (2017). Childhood apraxia of speech: a survey of praxis and typical speech characteristics. Logop. Phoniatr. Vocol., 84-92.
• Meredith, A., & Potter, N. (2011). Diagnostic criteria for childhood apraxia of speech: a survey study. ASHA Convention.
• Millspaugh, S., & Weiss, D. (2006). Diagnosing childhood apraxia of speech: a national survey of speech-language pathologists. ASHA Convention. Connecticut.
• Moriarty, B. C., & Gillon, G. T. (2016). Phonological awareness intervention for children with childhood apraxia of speech. Int. J. Lang. Commun. Disord., 713–734.
• Murray, E. (2015). Differential diagnosis of children with suspected childhood apraxia of speech. J. Speech Lang. Hear. Res., 43-60.
• Murray, E., McCabe, P., & Ballard, K. J. (2015). A randomized controlled trial for children with childhood apraxia of speech comparing rapid syllable transition treatment and the Nuffield Dyspraxia Programme–Third Edition. Journal of Speech, Language, and Hearing Research, 669–686.
• Murray, E., McCabe, P., Heard, R., & Ballard, K. J. (2015). Differential diagnosis of children with suspected childhood apraxia of speech. J. Speech Lang. Hear. Res., 43-60.
• Ozanne, A. (1995). The differential diagnoses and treatment of children with speech disorder. B. Dodd içinde, The search for developmental verbal dyspraxia (s. 91-109). San Diego: Singular Publishing.
• Ozanne, A. (2005). Differential diagnosis and treatment of children with speech disorder. 2nd ed. London: Whurr Publishers.
• Randazzo, M. (2019). A Survey of Clinicians With Specialization in Childhood Apraxia of Speech. American Journal of Speech-Language Pathology, 1-14.
• Shakibayia, M. I., Zarifianb, T., & Zanjari, N. (2019). Speech characteristics of childhood apraxia of speech: A survey research. International Journal of Pediatric Otorhinolaryngology.
• Shriberg, L. D. (2003). A diagnostic marker for childhood apraxia of speech: the lexical stress ratio. Clinical Lınguistics & Phonetics, 552.
• Shriberg, L. D., Kwiatkowski, J., & Mabie, H. L. (2019). Estimates of the prevalence of motor speech disorders in children with idiopathic speech delay . Clinical Linguistics & Phonetics.
• Shriberg, L. D., Lohmeier, H. L., Strans, E. A., & Jakielski, K. J. (2012). Encoding, memory, and transcoding deficits in Childhood. Clinical Linguistics & Phonetics, 445-482.
• Shriberg, L. D., Potter, N. L., & Strand, E. A. (2011). Childhood apraxia of speech in children and adolescents with galactosemia. J Speech Lang Hear Res., 487-519.
• Shriberg, L. D., Strand, E. A., & Jakielski, K. J. (2010). Diagnostic signs of childhood apraxia of speech in idiopathic, neurogenetic, and complex neurodevelopmental contexts. Paper Presented at the Paper Presented at the Sixteenth Biennial Conference on Motor Speech. Santa Rosa.
• Shriberg, L., Aram, D., & Kwiatkowski, J. (1997). Developmental apraxia of speech: II. Toward a diagnostic marker. Journal of Speech, Language, and Hearing Research, 286-312.
• Strand, E., & Debertine, P. (2000). The efficacy of integral stimulation intevention with development apraxia of speech. Journal of Medical Language-Speech Pathology.
• Tanrıdağ, O. (2009). Nöroloji Pratiğinde Konuşma ve Dil Bozuklukları. Türk Nöroloji Derneği, 155-160.