Türkiye’de Dil ve Konuşma Terapisi Bilim Dalında Yapılmış Lisansüstü Çalışmaların Çeşitli Değişkenler Açısından İncelenmesi

Yıl 2021, Cilt: 4 Sayı: 2, 220 - 242, 30.08.2021

Seçil Aydın Oral , Hilal Erçıktı

Öz

Amaç: Üniversiteler bilginin üretildiği ve bilimsel araştırmanın yapıldığı kurumlardır. Lisans eğitimini takiben yüksek lisans eğitimi üniversiteler aracılığıyla gerçekleştirilir. Lisansüstü eğitimin amaçlarından bazıları üniversitelere akademik personel yetiştirmek ve belirli bir alanda uzmanlaşarak topluma katkı sağlamaktır. Lisansüstü eğitim ile ortaya çıkan lisansüstü tezler, bilgilerin değerlendirilmesine, derlenmesine ve paylaşılmasına yardımcı olur. Ulusal alan yazında Dil ve Konuşma Terapisi bilim dalındaki lisansüstü tezlerin genel özelliklerinin inceleyen bir çalışma bulunmaktadır. Bu çalışmanın alan yazındaki bu boşluğun giderilmesine katkı sağlayacağı düşünülerek Türkiye'de Dil ve Konuşma Terapisi alanında yapılan akademik çalışmaların çeşitli değişkenler açısından incelenmesi amaçlanmıştır. Yöntem: Bu çalışmada doküman analizi veri toplama yöntemi kullanılmıştır. Yüksek Öğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi'nin (YÖKTEZ) resmi web sitesinin veri tabanı esas alınmıştır. YÖKTEZ veri tabanının detaylı tarama bölümündeki bölüm sekmesinden "Dil ve Konuşma Terapisi ile Dil ve Konuşma Terapisi Bölümü", bilim dalı sekmesinden "Dil ve Konuşma Terapisi" seçilerek taranmıştır. Bulgular: Tarama sonucunda 170 yüksek lisans tezine ulaşılmış ve kısıtlılık nedeniyle 154 yüksek lisans tezi çalışmaya dahil edilmiştir. Dil ve Konuşma Terapisi alanında çalışmaların ilk olarak 2004 yılında yapıldığı, tez düzeylerinin büyük çoğunluğunun yüksek lisans olduğu Anadolu Üniversitesi'nin tüm tez düzeylerinde en çok çalışma yapılan üniversite olduğu belirlenmiştir. Lisansüstü tezlerde en çok araştırılan alan 'Dil Bozuklukları’ olmuştur. Ayrıca ölçek geliştirme ve ölçek uyarlama çalışmaları bulunmaktadır. Tartışma: Bu çalışma, Dil ve Konuşma Terapisi bilim dalının 2000 yılında lisansüstü eğitime başladığı andan itibaren dinamizmini ortaya koymaktadır. Gelecekte Dil ve Konuşma Terapisi alanında çalışacak araştırmacılar için konu dağılımının yoğunluğu ve mevcut durumun genel çerçevesini çizmesiyle bir rehber niteliğinde olacağı düşünülmektedir.

Anahtar Kelimeler

dil ve konuşma terapisi, lisansüstü eğitim, lisansüstü tez, üniversite

Investigation of Postgraduate Studies in Language and Speech Therapy in Turkey in Terms of Various Variables

Öz

Purpose: Universities are institutions where knowledge is produced and scientific research is conducted. Graduate education following undergraduate education takes place through universities. Some of the aims of graduate education are to train academic staff for universities and to contribute to the society by specializing in a particular field. Graduate theses that emerge with postgraduate education help to evaluate, compile and share information. In the national literature, there is only one study examining the general characteristics of postgraduate theses in the field of Language and Speech Therapy. To contribute to the elimination of this gap existing in the literature, this study aimed to examine the academic studies conducted in the field of Language and Speech Therapy in Turkey in terms of various variables. Method: In this study, document analysis data collection method was used. The database of the official website of the Higher Education Council National Thesis Center (YOKTEZ) has been used. The scan was conducted by selecting the "Department of Language and Speech Therapy and Language and Speech Therapy" from the department tab of the detailed screening section of the YOKTEZ database, and "Language and Speech Therapy" from the branch of science tab. Results: As a result of the scanning, 170 graduate theses were reached and 154 graduate theses were included in the study due to lack of Access to the remaining 16. It was determined that the studies in the field of Language and Speech Therapy were first conducted in 2004, with the majority of them being master's theses. Anadolu University was the university with the most studies at all thesis levels. The most researched area among graduate theses was 'Language Disorders' followed by voice disorders. In addition, there were quite a few scale development and scale adaptation studies. Conclusion: This study reveals the dynamism of the Speech and Language Therapy branch of science since it started graduate education in 2000 in Turkey. It can be argued that reviewing the research conducted in the field at different times in the development of the Speech and Language Therapy field of science in Turkey would serve to keep the branch of science up-to-date, prevent the accumulation of the same topics in research, avoid working on disconnected issues, and determine the deficiencies in the field. It is thought to be a guide for researchers who will work in the field of Language and Speech Therapy in the future, as it shows the density of the subject distribution and draws the general framework of the current situation.

Anahtar Kelimeler

Speech and Language Therapy, graduate thesis, graduate education, university

Kaynakça

• Allor, J. H. (2002). The relationships of phonemic awareness and rapid naming to reading development. Learning Disability Quarterly, 25(1), 47-57. https://doi.org/10.2307/1511190
• Aral, N., Fındık-Tanrıbuyurdu, E., Yurteri-Tiryaki, A., Sağlam, M., ve Aysu, B. (2015). Türkiye’de çocuk gelişimi alanındaki lisansüstü tezlerin incelenmesi. Ankara Sağlık Hizmetleri Dergisi, 14(1), 7-16. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/572691
• Bozan, M. (2012). Lisansüstü eğitimde nitelik arayışları. Sosyal ve Beşeri Bilimler Dergisi, 4(2), 177-187. https://dergipark.org.tr/en/pub/sobiadsbd/issue/11354/135707
• Çapar, H. (2019). Sağlık alanında meslekleşme ve Türkiye'nin yaşadığı sorunlar: Yeni mesleklere doğru. Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 21(3), 803-816. https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/887849
• Çelikgün, U. O. B., Derinsu, U., Çiprut, A. A., Torun, U. O. M., ve Kalcıoğlu, M. T. (2016). Odyoloji alanında yapılan yüksek lisans ve doktora tezlerinin bilimsel dergilerde yayınlanma oranları. Kulak Burun Bogaz Ihtisas Dergisi, 26(5), 276-282. https://doi.org/10.5606/kbbihtisas.2016.03780
• Coşkun, İ., Dündar, Ş., ve Parlak, C. (2014). Türkiye’de özel eğitim alanında yapılmış lisansüstü tezlerin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi (2008-2013). Ege Eğitim Dergisi, 15(2), 375-396. http://doi.org/10.12984/eed.49993
• Erol, İ., & İlhan-Ildız, G. (2020). Özel gereksinimli bireylerin dil gelişim süreçleri ile ilgili yapılan lisansüstü tezlerin analizi. RumeliDE Dil ve Edebiyat Araştırmaları Dergisi, 21, 559-574. http://doi.org/10.29000/rumelide.843486 Evrekli, E., İnel, D., Deniş, H., ve Balım, A. G. (2011). Fen eğitimi alanındaki lisansüstü tezlerdeki yöntemsel ve istatistiksel sorunlar. İlkögretim Online, 10(1), 206-218. https://dergipark.org.tr/en/pub/ilkonline/issue/8593/106858
• Gerçek, E., & Bengisu, S. (2019). Türkiye’de yutma bozuklukları ile ilgili yapılmış lisansüstü tez çalışmalarının incelenmesi. Dil, Konuşma ve Yutma Araştırmaları Dergisi, 2(1), 77-103. https://dergipark.org.tr/tr/pub/dkyad/issue/47062/616220
• Günay, D. (2018). Türkiye’de lisansüstü eğitim ve lisansüstü eğitime felsefi bir bakış. Üniversite Araştırmaları Dergisi, 1(2), 71-88. https://doi.org/10.32329/uad.450965
• İbiş, E. (2014). Lisansüstü eğitimin sorunları. Yükseköğretim Dergisi, 4(3), 117-123. http://doi.org/10.2399/yod.14.019
• Karaman, S., & Bakırcı, F. (2010). Türkiye’de lisansüstü eğitim: Sorunlar ve çözüm önerileri. Sosyal Bilimler Araştırmaları Dergisi, 5(2), 94-114. https://dergipark.org.tr/en/pub/gopsbad/issue/48557/616554
• Kaytez, N., & Durualp, E. (2014). Türkiye’de okul öncesinde oyun ile ilgili yapılan lisansüstü tezlerin incelenmesi. Uluslararası Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 2(2), 110-122. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/82097
• Özkan, U. B. (2021). Eğitim bilimleri araştırmaları için doküman inceleme yöntemi (4. baskı). Pegem Akademi Yayınları.
• Şenyurt, S., & Özkan, Y. Ö. (2017). Eğitimde ölçme ve değerlendirme alanında yapılan yüksek lisans tezlerinin tematik ve metodolojik açıdan incelenmesi. Elementary Education Online, 16(2), 628-653. https://doi.org/10.17051/ilkonline.2017.304724
• Tonbul, Y. (2017). Sosyal bilimler enstitülerinin lisansüstü eğitimin niteliğini artırmadaki rolü. Yüksekögretim ve Bilim Dergisi, 7(1), 150-162. http://doi.org/10.5961/jhes.2017.193
• Tuzcu, G. (2003). Lisansüstü öğretim için yurtdışına öğrenci göndermenin planlanması. Milli Eğitim Dergisi, 160, 155-165.
• Ulusal Çekirdek Eğitim Programı - Dil ve Konuşma Terapisi. (2016). Ulusal Çekirdek Eğitim Programı - Dil ve Konuşma Terapisi. http://www.yok.gov.tr adresinden ulaşılmıştır (Erişim tarihi: 10.05.2021).
• Ünal, Ç., & İlter, İ. (2010). Sınıf öğretmeni adaylarının lisansüstü eğitime olan tutumları (Fırat, Erzincan ve İnönü Üniversitesi sınıf öğretmenliği ABD örneği). Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 14(2), 1-18. https://dergipark.org.tr/en/pub/ataunisosbil/issue/2826/38214
• Yükseöğretim Kurumu. (2021). Lisansüstü eğitim ve öğretim yönetmeliği. http://www.yok.gov.tr adresiden ulaşılmıştır (Erişim tarihi: 10.05.2021).