Afazi Değerlendirmesinde Sözcük Düzeyi İşitsel Anlama Testi'nin (SİAT) Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması

Yıl 2024, Cilt: 7 Sayı: 2, 121 - 151, 29.08.2024

Merve Karabatak Sundet , İlknur Maviş

https://doi.org/10.58563/dkyad-2024.72.1

Öz

Amaç: Afazi edinilmiş bir dil bozukluğudur ve işitsel anlama becerisinin korunup korunmadığı afazi tipini belirlemek için ayırt edici özellik taşır. Bu çalışmada, afazili bireylerde işitsel anlamayı sözcük düzeyinde değerlendirmek üzere geliştirilen ilk Türkçe değerlendirme aracı olan Sözcük Düzeyi İşitsel Anlama Testi’nin (SİAT) geçerlik ve güvenirliğinin araştırılması amaçlamıştır.

Yöntem: Çalışmada ana dili Türkçe olan 18 yaş üzerinde 112 katılımcı (35 afazili ve 77 sağlıklı) yer almıştır. Geçerlik çalışması yapı ve ölçüt geçerliği analizleri ile gerçekleştirilmiş; güvenirliğe yönelik iç tutarlılık, istikrarlılık ve eşdeğerlilik analizleri yapılmıştır. ROC analizi ile kesme puanı belirlenmiştir. Ayrıca, afazi tipinin (tutuk ve akıcı) ve demografik değişkenlerin (yaş, eğitim, cinsiyet) afazili ve sağlıklı katılımcıların SİAT puanları üzerindeki etkisi incelenmiştir..

Bulgular: ADD’nin İşitsel Anlamayı Değerlendirme alt testi ile SİAT arasında pozitif yönlü güçlü bir korelasyon olduğu bulunmuştur (r=0,768; p<0,001). Madde analizine göre, testi oluşturan tüm maddelerin madde güçlük ve madde ayırt edicilik indekslerinin geçerli düzeyde olduğu ve hiçbir maddenin testten çıkarılmasına gerek olmadığı bulunmuştur. SİAT’ın bölümlerine ait iç tutarlılık düzeylerinin yeterli düzeyde olduğu görülmüştür (sırasıyla α=0,741; 0,791 ve 0,893). Test- tekrar test uygulamasında iki ölçüm arasında pozitif yönlü ve anlamlı bir ilişki bulunmuştur (r=0,972; p<0,05). Puanlayıcılar arası güvenirlik için sınıflar arası korelasyon katsayısı 0,99 olarak hesaplanmış ve mükemmel derecede güvenilir (%95 CI [0,91-1,00], p<0,001) bulunmuştur. Afazili katılımcıların SİAT puanları afazi tipi, yaş, eğitim düzeyi ve cinsiyet değişkenlerinde farklılaşırken (p<0,05) sağlıklı katılımcıların SİAT puanlarının yalnızca eğitim düzeyinde farklılaştığı (p<0,05) görülmüştür. SİAT’a ait kesme değer puanı afazililer için 50 üzerinden 34,5 olarak belirlenmiştir.

Sonuç: SİAT’ın Türkçe konuşan afazili bireylerin işitsel anlama becerilerinin sözcük düzeyinde değerlendirilmesinde geçerli ve güvenilir bir test olduğu ve SİAT puanının afazililerde yaş, cinsiyet, eğitim değişkenlerinde farklılaştığı sonucuna varılmıştır.

Anahtar Kelimeler

afazi, işitsel anlama, sözcük düzeyi işitsel anlama testi, geçerlik, güvenirlik

The Validity and Reliability Study of the Word Level Auditory Comprehension Test (SİAT) in Aphasia Assessment

Öz

Purpose: Aphasia is an acquired language disorder in which auditory comprehension skills are one of the distinguishing characteristics used to identify the type of aphasia. Patients can develop symptoms that include deficits of comprehension depending on whether it is retained or damaged, which highlights the evaluation and treatment of aphasia in the care of patients with aphasia. The goal of this study was to examine the validity and reliability of the Word Level Auditory Comprehension Test (SİAT), the first assessment instrument tool in Turkish designed with the purpose of assessing aphasics' auditory comprehension.

Method: 112 participants over 18 (35 with aphasia and 77 healthy) whose native language was Turkish took part in this study. The validity study was carried out with structural and criterion validity analyses and the reliability examination with internal consistency, stability, and coefficients of equivalence. The cut-off score was determined by ROC analysis. In addition, it was examined whether SIAT scores of aphasic and healthy participants differed significantly according to aphasia type (fluent and non-fluent) or demographic variables (age, education, gender).

Results: The SIAT and the ADD subtest of the Auditory Comprehension Assessment revealed a significant positive correlation (r = 0.768; p<0.001). The item analysis verified that item difficulty and item discrimination indices were at acceptable levels, meaning that no items needed to be eliminated. The Cronbach's Alpha (α) coefficient of the sub-sections of SIAT was observed to be quite reliable (α= 0.741, 0.791 and 0.893, respectively). In the test-retest application, a positive and significant relationship was found between the pre- and post-measurements (r=0.972; p<0.05). A composite measure of intra-observer and inter-observer variability, the intraclass correlation coefficient (ICC) was computed to be 0.99 and was found to be completely dependable (%95 CI [0,91-1,00], p<0,001). In terms of inter-rater reliability, it was shown that the variables of aphasia type, age, education level, and gender had an impact on the SIAT scores of the aphasia participants (p<0.05), but the variable that only had an impact on the SIAT scores of the healthy participants was education level (p<0.05). The cut-off score for SIAT was determined to be 34.5 out of 50.

Conclusion: It was determined that the SIAT is a valid and reliable test for assessing the auditory comprehension ability of Turkish-speaking aphasics, and that age, gender, and educational attainment have an impact on the SIAT total score. The cut-off value of 34.5 points can be practically used in both research and clinical practice to differentiate between fluent and non-fluent aphasia.

Anahtar Kelimeler

Aphasia, Auditory Comprehension, Word Level Auditory Comprehension Test, Validity, Reliability

Kaynakça

• American Speech-Language-Hearing Association (2024, Nisan 1). https://www.asha.org/practice-portal/ clinical-topics/aphasia/
• Association Internationale Aphasie (2023, Ekim 17). http://www.aphasia-international.com/languages/usa/
• Atamaz, F., Yağız On, A., & Durmaz B. (2007). Ege aphasia test: Türkiye Fiziksel Tıp ve Rehabilitasyon Dergisi, 53:5-10.
• Babbie, E. (2016). The practice of social research (14. baskı). Cengage Learning.
• Bate, S., Kay, J., Code, C., Haslam, C., & Hallowell, B. (2010). Eighteen years on: What next for the PALPA? International Journal of Speech-Language Pathology, 12(3): 190–202. https://doi.org/10.3109/17549500903548825
• Beck, A.T, Ward, C.H., Mendelson, M., Mock, J., & Erbaugh, J. (1961). An inventory for measuring depression. Archives of General Psychiatry, 4(6): 561-571. http://dx.doi.org/10.1001/archpsyc.1961.01710120031004
• Berndt, R. S., Mitchum, C. C., Haendiges, A. N., & Sandson, J. (1997). Verb retrieval in aphasia. 1. Characterizing single word impairments. Brain and Language, 56(1)- 68–106. https://doi.org/10.1006/brln.1997.1727
• Brown J, Pengas G, Dawson K, Brown L.A., & Clatworthy P. (2009). Self administered cognitive screening test (TYM) for detection of Alzheimer's disease: cross sectional study. BMJ (Clinical research ed.), 338, b2030. https://doi.org/10.1136/bmj.b2030
• Chapey, R., & Hallowell, B. (2001). Introduction to language intervention strategies in adult aphasia. Language intervention strategies in aphasia and related neurogenic communication disorders. R. Chapey (Ed.) (4. baskı). Lippincott Williams Wilkins.
• Cho-Reyes, S., & Thompson, C. K. (2012). Verb and sentence production and comprehension in aphasia: Northwestern assessment of verbs and sentences (NAVS). Aphasiology, 26(10), 1250–1277. https://doi.org/10.1080/02687038.2012.693584
• Damasio, H. (2001). Neural Basis of Language Disorders, Roberta Chapey (Ed.), Language Intervention Strategies in Aphasia and Related Neurogenic Communication Disorders (4. baskı.) içinde. Lippincott Williams Wilkins.
• Davis, G. A. (2007). Aphasiology: Disorders and clinical practice (2. baskı.). Needham Heights, MA: Allyn & Bacon.
• De Renzi, E., & Vignolo, L. A. (1962). The Token Test: A sensitive test to detect receptive disturbances in aphasics. Brain: A Journal of Neurology, 85(4), 665–678. https://doi.org/10.1093/brain/85.4.665
• Doğruöz, M., & Maviş, İ. (2018). Afazili vakalarda değerlendirme sonuçlarının analizi. Dil, Konuşma ve Yutma Dergisi, 1 (3), 2018.
• Dronkers N.F., Wilkins D.P., Van Valin R.D., Redfern B.B., & Jaeger J.J. (2004), Lesion analysis of the brain areas involved in language comprehension. Cognition, 92 (1–2), 145-177. https://doi.org/10.1016/j.cognition.2003.11.002
• Eroğlu Uzun, D., Türkan, A. F., & Yıldız, M. (2020). Tutuk ve akıcı afazili bireylerin homonim kelimeleri anlama becerileri ve tepki sürelerinin karşılaştırılması. Dil Konuşma ve Yutma Araştırmaları Dergisi, 3(1), 109-129.
• Ergen, G. (2019). Afazi Değerlendirme Testi'nin farklı dil testleriyle korelasyonunun incelenmesi ve Token Testi'nin standardizasyonu, geçerlik ve güvenirlik çalışması [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi] İstanbul Medipol Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, İstanbul
• González-Fernández, M, Davis C, Molitoris, J.J., Newhart, M., Leigh, R., & Hillis, A.E. (2011). Formal education, socioeconomic status, and the severity of aphasia after stroke. Archives Physical Medicine Rehabilitation. 92(11), 1809-1813. http://doi.org/10.1016/j.apmr.2011.05.026
• Goodglass, H., & Kaplan, E. (1972). The assessment of aphasia and related disorders. Lea & Febiger. Güler, N., & Taşdelen-Teker (2015). Açık uçlu maddelerde farklı yaklaşımlarla elde edilen puanlayıcılar arası güvenirliğin değerlendirilmesi. Eğitimde ve Psikolojide Ölçme ve Değerlendirme Dergisi, 6(1), 12-24. https://doi.org/10.21031/epod.63041
• Hasançebi, B., Terzi, Y., & Küçük, Z. (2020). Madde güçlük indeksi ve madde ayırt edicilik indeksine dayalı çeldirici analizi. Gümüşhane Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 10 (1): 224-240. https://doi.org/10.17714/gumusfenbil.615465
• Hisli, N. (1988). Beck depresyon envanterinin geçerliği üzerine bir çalışma. Journal of Psychology, 6, 118-122. Kalaycı, Ş. (2008). SPSS uygulamalı çok değişkenli istatistik teknikleri. Asil Yayın Dağıtım
• Kay, J., Lesser, R., & Coltheart, M. (1992). PALPA: psycholinguistic assessments of language processing in aphasia. Lawrence Erlbaum.
• Kertesz, A. (2020). Western Aphasia Battery, revised. Pearson Assessments. https://www.pearsonassessments.com/content/dam/school/global/clinical/us/assets/wab-r/wabr-brochure.pdf
• Kim, M., & Thompson, C.K. (2000) Patterns of comprehension and production of nouns and verbs in agrammatism: implications for lexical organization. Brain Lang. 74(1):1-25. https://doi.org/10.1006/brln.2000.2315
• Koo, T. K., & Li, M. Y. (2016). A guideline of selecting and reporting intraclass correlation coefficients for reliability research. Journal of chiropractic medicine, 15(2), 155–163. https://doi.org/10.1016/j.jcm.2016.02.012
• Love, T., & Oster, E. (2002). On the categorization of aphasic typologies: The SOAP (a test of syntactic complexity). Journal of Psycholinguistic Research, 31, 503-529. https://doi.org/10.1023/a:1021208903394
• Lwi, S. J., Herron, T. J., Curran, B. C., Ivanova, M. V., Schendel, K., Dronkers, N. F., & Baldo, J. V. (2021). Auditory Comprehension Deficits in Post-stroke Aphasia: Neurologic and Demographic Correlates of Outcome and Recovery. Frontiers in neurology, 12, 680248. https://doi.org/10.3389/fneur.2021.680248
• Maviş, İ. (2000). Sözyitimli iki olguda Türkçe biçimbirim kullanımının betimlenmesi ve kendiliğinden iyileşmenin izlenmesi: örnekolay çalışması. Anadolu Üniversitesi: Eğitim Fakültesi Yayınları; no.68.
• Maviş, İ. (2005). Language characteristics of fluent aphasic patients in Turkish, Journal of Multilingual Communication Disorders, 3(2), 75-89. https://doi.org/10.1080/14769670500065950
• Maviş, İ., & Özbabalık, D. (2006). Yaşlılıkta nörolojik temelli iletişim sorunları ve dil ve konuşma terapisi. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 6 (1), 1-17.
• Maviş, İ., Özbabalık Adapınar, B.D., Yenilmez, Ç. Aydın, A., Olgun, E., & Bal, C. (2015). Test your memory-Turkish version (TYM-TR): reliability and validity study of a cognitive screening test. Turkish Journal of Medical Sciences, 45(5), 1178–1185. https://doi.org/10.3906/sag-1405-120
• Maviş, İ., & Toğram, B. (2009). Afazi Dil Değerlendirme Testi (ADD), Detay Yayıncılık.
• Maviş, İ., & Topbaş, S. (2017). Afazi- apraksi- dizartri: dil ve konuşma terapisi alıştırma kitabı (3. baskı). Detay Yayıncılık.
• Maviş, İ., & Tunçer, A.M. (2013). Semantik Akıcılık, Detay Yayıncılık.
• Maviş, İ., Tunçer, A.M., Selvi Balo, S., Tokaç, S.D., & Özdemir, Ş. (2022). The adaptation process of the Comprehensive Aphasia Test into CAT-Turkish: psycholinguistic and clinical considerations, Aphasiology, 36(4), 493–512. https://doi.org/10.1080/02687038.2021.1923947
• Mayo Clinic. (2024, Mart 31). https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/aphasia/symptoms-causes/syc -20369518
• Mesulam M. M. (2001). Primary progressive aphasia. Annals of neurology, 49(4), 425–432.
• Miceli, G., Silveri, M. C., Nocentini, U., & Caramazza, A. (1988). Patterns of dissociation in comprehension and production of nouns and verbs. Aphasiology, 2(3–4), 351–358. https://doi.org/10.1080/02687038808248937
• Mitchell, C., Gittins, M., Tyson, S., Vail, A., Conroy, P., Paley, L., & Audrey Bowen (2021). Prevalence of aphasia and dysarthria among inpatient stroke survivors: describing the population, therapy provision and outcomes on discharge, Aphasiology, 35(7), 950–960. https://doi.org/10.1080/02687038.2020.1759772
• Nergiz, T. (2016). İşitsel Anlama Testi (T-IAT): tanıdıklık, edinim yaşı ve adlandırma uyumu puanlarının belirlenmesi [DKT Bitirme projesi]. Anadolu Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Fakültesi, Eskişehir.
• Nickels, L., & Cole‐Virtue, J. (2004). Reading tasks from PALPA: How do controls perform on visual lexical decision, homophony, rhyme, and synonym judgements? Aphasiology, 18(2), 103–126. https://doi.org/10.1080/02687030344000517-633
• Özdemir, Ş. (2020). Kapsamlı Afazi Testi (CAT-TR) dil bataryasının geçerlik ve güvenirlik çalışması [Yayınlanmamış Doktora tezi]. Anadolu Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Eskişehir.
• Özdemir, Ş., Maviş, İ., & Tunçer, A.M. (2022) The validity and reliability of the Language Battery in Comprehensive Aphasia Test-Turkish (CAT-TR). Journal of psycholinguistic research, 51(4), 789–802. https://doi.org/10.1007/s10936-022-09850-2
• Papathanasiou, I., Coppens, P., & Potagas, C. (2013). Aphasia and Related Neurogenic Communication Disorders. Jones & Bartlett Learning.
• Paradis, M., & Libben, G. (1987). The assessment of bilingual aphasia. Erlbaum.
• Parlak, M. M., & Köse, A. (2023). Turkish validity and reliability study on the quick aphasia battery. Brain and Behavior, 14(1), e3343. https://doi.org/10.1002/brb3.3343
• Park, Y. S., Goral, M., Verkuilen, J., & Kempler, D. (2013). Effects of noun-verb conceptual/phonological relatedness on verb production changes in Broca's aphasia. Aphasiology, 27(7), 811-827. https://doi.org/10.1080/02687038.2012.763111
• Pinto-Grau, M., O’Connor, S., Murphy, L., Costello, E., Heverin, M., Vajda, A., Hardiman, O., & Pender, N. (2020): Validation and standardization of the Psycholinguistic Assessments of Language Processing in Aphasia (PALPA), Aphasiology, 35(12), 1593–1610. https://doi.org/10.1080/02687038.2020.1836317
• Rogers, R. (Ed.). (2004). An introduction to critical discourse analysis in education. Lawrence Erlbaum. Savaşır, I., & Şahin, N. (1997). Bilişsel davranışçı terapilerde değerlendirme: sık kullanılan ölçekler. Türk Psikologlar Derneği Yayınları.
• Selvi Balo, S., Maviş, İ., & Tunçer, A. (2020). 586 Türkçe sözcüğün imgelenebilirlik, tanıdıklık ve öznel edinim yaşı norm değerleri. Dil Konuşma ve Yutma Araştırmaları Dergisi, 3(3), 301-334.
• Selvi, S. (2018). Afazili bireyler için tek sözcük düzeyinde Sözcük Düzeyi İşitsel Anlama Testi’nin (İAT) geliştirilmesi [Sözlü bildiri]. 13. Uluslararası Kulak Burun Boğaz ve Baş Boyun Cerrahisi Kongresi, Ankara, Türkiye.
• Simos, P.G., Kasselimis, D., Potagas, C., & Evdokimidis, I. (2014). Verbal comprehension ability in aphasia: demographic and lexical knowledge effects. Behavioural Neurology, 2014(1), 258303. http://dx.doi.org/10.1155/2014/258303
• Shapiro, L., & Levine, B. (1990). Verb processing during sentence comprehension in aphasia. Brain and Language, 38(1), 21–47. https://doi.org/10.1016/0093-934x(90)90100-u
• Shapiro, L., Gordon, B., Hack, N., & Killackey, J. (1993). Verb-argument structure processing in complex sentences in Broca’s and Wernicke’s aphasia. Brain and Language, 45(3), 423– 447. https://doi.org/10.1006/brln.1993.1053s
• Stern, R.A., & White, T. (2003). Neuropsychological Assessment Battery: Administration, scoring, and interpretation manual. Psychological Assessment Resources.
• Soloukhina, O.A., & Ivanova, M.V. (2017). Investigating comprehension of nouns and verbs: is there a difference? Aphasiology, 32(2), 183–203. https://doi.org/10.1080/02687038.2017.1396572
• Swinburn, K., Porter, G., & Howard, D. (2004). Comprehensive Aphasia Test (CAT). Psychology Press.
• Tanrıdağ, O., Maviş, İ., & Topbaş, S. (2011). Gülhane Afazi Testi– 2 (GAT-2), Detay Yayıncılık.
• Toğram, B. (2008). Sağlıklı ve inmeli bireylere uygulanan Afazide Dil Değerlendirme Aracı’nın geçerlik, güvenirlik ve standardizasyon çalışması [Yayımlanmamış doktora tezi]. Anadolu Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Eskişehir . Topçuoğlu, M.A., Tülek, Z., Boyraz, S., Özdemir, A.Ö., Özakgül, A., Güler, A., Nazlıel, B., Togay Işıkay, C., Yaka, E., Arsava, E.M., Çağlar, G., Şirin, H., Midi, İ., Atmaca, M.M., Alankaya, N., Ongun, N., Yıldırım, N., Aykaç, Ö., Küçükgüçlü, Ö., Usta Yeşilbalkan, Ö., Baydemir, R., Öztürk, Ş., Acar, T., Mollaoğlu, M., Karadakovan, A., & Durna, Z. (2020). İnme hemşireliği: standartlar ve pratik uygulamalar kılavuzu. Türk Beyin Damar Hastalıkları Derneği ve Nöroloji Hemşireliği Derneği Ortak Strateji Projesi. Türk Beyin Damar Hastalıkları Dergisi, 26(1) https://doi.org/10.5505/tbdhd.2020.00000
• Tunçer, M., & Maviş, İ. (2010, 22-26 Ağustos). Auditory comprehension test in Turkish: A pilot study for the vocabulary subtest [Yazılı bildiri]. 28th World Congress of the International Association of Logopedics and Phoniatrics. Atina, Yunanistan.
• Türkyılmaz, M.D. (2009). Bilgisayarlı Simge Afazi Testi’nin (GAT-2) Türkçe adaptasyon ve standardizasyon çalışması [Yayımlanmamış doktora tezi]. Hacettepe Üniversitesi, Ankara.
• Whitworth, A., Webster, J., & Howard, D. (2005). A cognitive neuropsychological approach to assessment and ıntervention in aphasia: a clinician's guide (s. 29-43). Psychology Press.
• World Health Organization, (2020, 9 Aralık). The top 10 causes of death. World Health Organization https://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/the-top-10-causes-of-death
• Xing, S., Lacey, E.H., Skipper-Kallal, L.M., Jiang, X., Harris-Love, M.L., Zeng, J., & Turkeltaub, P.E. (2016). Right hemisphere grey matter structure and language outcomes in chronic left hemisphere stroke. Brain: A Journal of Neurology, 139 (1), 227-41. https://doi.org/10.1093/brain/awv323