TÜRKİYE’DE CEP TELEFONUNUN TOPLUMSAL ANLAMI ÜZERİNE NİTEL BİR ÇALIŞMA

Yıl 2019, Cilt: 2 Sayı: 1, 15 - 31, 26.05.2019

Aizat Madikova Özer

https://doi.org/10.33464/dorduncukuvvet.529915

Öz

Bu çalışmada gündelik hayat pratikleri bağlamında cep telefonunun toplumsal anlamı ortaya koyulmaktadır. Çalışmanın kuramsal temeli teknolojinin toplumsal inşası yaklaşımına dayanmaktadır. Veriler farklı demografik özelliklere ve farklı öznel gündelik hayat gerçekliğine sahip 28 katılımcıyla gerçekleştirilen yarı yapılandırılmış görüşmelerle toplanmıştır. Bulgular tümevarımcı analizle ortaya koyulmuştur.

Günümüzde cep telefonu farklı toplumsal anlamlarla –haberleşme ve sosyalleşme aracı, iş hayatında ve özel hayatta işlem yönetimini kolaylaştıran ve hızlandıran araç, maddi kazanç elde etme aracı ve gündelik hayatı verimli düzenleme ve yönetme aracı şeklinde-  benimsenmektedir. Cep telefonunun farklı toplumsal anlamlarla benimsenmesini etkileyen unsurlar; multimedya içeriğinin yanı sıra, bir toplum içerisindeki bireylerin farklı kişisel özellikleri, algı ve tutumları, öznel gündelik hayat gerçekliği, cep telefonuyla ilgili bilgi ve becerileri şeklinde sıralanabilir. Çalışmada cep telefonunun yapısal kısıtlamasından kaynaklanan engelleri aşmak için insan aracılığına başvurulduğu; bunun için kullanıcı bireyin iletişim teknolojileriyle ilgili bilgi ve becerilerinden yararlandığı tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Toplumsal inşacılık, Gündelik hayat, Yeni medya, Sayısal medya, Cep telefonu

A QUALİTATİVE STUDY ON SOCİAL MEANİNG OF MOBİLE PHONE IN TURKEY

Öz

The study is theoretically based on the social construction of technology approach and presents the social meaning of mobile phone within the context of daily life practices. In the study the semi-structured interviews were conducted with 28 participants who had different demographic characteristics and different subjective daily life reality. Study findings were revealed with an inductive analysis.

The conclusions of the study are: In Turkey mobile phone used to be adopted as a communication medium and a symbol of status. Nowadays in the same society, because of its multimedia content, mobile phone is adopted with different social meanings such as; a communication and a socializing medium, a medium of accelerating the operations management in both business and private life, a gaining profit medium, a medium of efficiently arranging and managing daily life. Besides its multimedia content, factors that affect the adoption of mobile phone with different social meanings in the same society relies on individuals’ different personal characteristics, perceptions and attitudes, subjective everyday life reality, knowledge and skills concerning mobile phones. In Turkey the human agency has been used to overcome the structural constraint of mobile phone since its adoption, and for that the communication technologies knowledge and skills of individuals have been used.

Anahtar Kelimeler

Social constructionism, Everyday life, New media, Digital media, Mobile phone

Kaynakça

• Bal, Enes. (2013). Teknoloji Çağında Cep Telefonu Kullanım Alışkanlıkları ve Motivasyonlar: Selçuk Üniversitesi Öğrencileri Üzerine Bir İnceleme. (Doktora Tezi). Selçuk Üniversitesi, Konya. Tez No: 354848.
• Berger, Peter L. ve Luchmann, Thomas. (2008). Gerçekliğin Sosyal İnşası / Bir Bilgi Sosyolojisi İncelemesi. Çeviren: Vefa Saygın Öğütle. İstanbul: Paradigma yayıncılık.
• Bijker, Wiebe E., Thomas P. Hughes ve Trevor Pinch. (1989). General Introduction. The Social Construction of Technological Systems. New Directions in the sociology and history of technology. Ed: Wiebe E. Bijker, Thomas P. Hughes and Trevor Pinch. MIT Press.
• Croteau, David, Hoynes, William ve Milan, Stefania. (2012). Media/Society: industries, images, and audiences. (4. Baskı). Los Angeles, London, New Delhi, Singapore and Washington DC: SAGE Publications.
• Elderfield, Alison C. (2007). Connecting People: Mobile Phone Use in Social, Intimate and Identity Relations. (Doktora Tezi). Cardiff University. ProQuest Dissertations and Thesis. UMI No: U584302 (Erişim tarihi: 22.04.2016).
• Gökaliler, Ebru; Aybar, Ayda Sabuncuoğlu ve Gülay, Göker. (2011). Bir Statü Tüketimi Göstergesi Olarak Iphone Markalı Akıllı Telefon Algısı: Üniversite Öğrencileri Üzerine Bir Araştırma. Selçuk İletişim 7, 1, 2011. Ss.36-48. http://uvt.ulakbim.gov.tr/uvt/index.php?cwid=9&vtadi=TPRJ%2CTTAR%2CTTIP%2CTMUH%2CTSOS%2CTHUK&c=google&ano=132475_48cc1d1a18642f5463161fce2f10d31c (Erişim tarihi: 28.04.2016).
• Güler, Ahmet, Halıcıoğlu, Mustafa Bülent ve Taşğın, Serkan. (2015). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma. (2. Baskı). Ankara: Seçkin.
• Katz, James E., ve Aakhus, Mark A. (2002). Conclusion: Making Meaning of Mobiles – A Theory of Apparatgeist. Perpetual Contact: Mobile Communication Private Talk, Public Performance. Ed. J.E.Katz ve M.A.Aakhus. Cambridge: Cambridge University Press. ss.301-318. https://eclass.uoa.gr/modules/document/file.php/MEDIA165/gender%20and%20technology-%CF%84%CF%83%CE%B1%CE%BB%CE%AF%CE%BA%CE%B7/perpetual%20contact.pdf (Erişim tarihi: 14.06.2017).
• Ömürbek, Nuri ve Şimşek, Ali. (2012). Üniversite Öğrencilerinin Cep Telefonu Tercihlerinin Analitik Hiyerarşi Prosesi ile Belirlenmesi. Niğde üniversitesi İİBF Dergisi 2012, 5(1). Ss. 116-132. http://dergipark.gov.tr/download/article-file/185024 (Erişim tarihi: 28.04.2016).
• Özcan, Yusuf Ziya ve Koçak, Abdullah. (2003). Research Note: A Need or A Status Symbol? Use of Cellular Telephones in Turkey. European Journal of Communication. 18(2). SAGE Publications. Ss. 241-254. ejc.sagepub.com (Erişim tarihi: 3.05.2016).
• Patton, Michael Quinn. (2015). Qualitative research and evaluation methods. (4. Baskı). Los Angeles, London, New Delhi, Singapore, Washington DC: Sage.
• Pinch, Trevor J. ve Bijker, Wiebe E. (2008). The Social Construction of Facts and Artefacts: Or How the Sociology of Science and the Sociology of Technology might Benefit Each Other. Technology Studies Volume2 theorizing technological change. Volume 2. Ed. Rayvon Fouche. SAGE Publications. ss.: 1-34.
• Stearns, David. (01.06.2013). The Social Meaning of Technology. techsoulculture.org/2013/01/06/social-meaning/ (Erişim tarihi: 10.03.2015).
• Yıldırım, Ali ve Şimşek, Hasan. (2016). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. (10. Baskı). Ankara: Seçkin.