Toplumsal Bellekten Medya Belleğe: Hafıza İnşasında Dijital Ortamlar

Yıl 2024, Sayı: 25, 167 - 187, 08.11.2024

Birgül Üstünbaş Erdoğan

https://doi.org/10.26650/4boyut.2024.1527628

Öz

Bellek çalışmaları, bireylerin ve toplumların geçmişi anlama ve yorumlama sürecinde önemli bir role sahiptir. Toplumsal bellek olarak adlandırılan kolektif zihinsel yapı, bir toplumun tarihi olayları, kültürel mirası ve ortak değerleri hakkında anlamlı bir anlayış geliştirmesini sağlar. Medya ise, bu sürecin merkezinde yer alır; bireyler ve gruplar arasında bilgi, duygu ve deneyimlerin aktarılmasını sağlar; bu sayede toplumsal belleğin oluşumu ve yeniden şekillenmesinde kritik öneme sahiptir. Günümüzde çağdaş medya gelişmelerini toplumsal bellek çalışmalarına entegre etmenin yeni yollarını bulmaya yönelik artan bir eğilim vardır. Dijital teknolojilerin ve ağ tabanlı uygulamaların gelişimi bellek çalışmalarını farklı bir boyuta taşımış, hafıza pratiklerinin nasıl değiştiğini anlamaya yönelik geniş bir çerçeve sunmuştur. Bu çalışmanın amacı, toplumsal bellek ve dijital medya ilişkisine odaklanarak, hafıza inşasında dijital ortamların rolünü irdelemektir. Bu bağlamda çalışma, teorik tartışmalar üzerine kuruludur. Dijital medya teknolojisinin gelişmesiyle birlikte farklı medya ortamları ve toplumsal bellek ilişkisine dair bir çerçeve çizmek ve alandaki çalışmalara bir perspektif sunmak hedeflenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Toplumsal bellek, kültürel hafıza, medya bellek, dijital medya, iletişim çalışmaları

From Collective Memory to Media Memory: Digital Environments in Memory Construction

Öz

Memory studies play an important role in the process of individuals and societies understanding and interpreting the past. The collective mental structure called collective memory enables a society to develop a meaningful understanding of historical events, cultural heritage and common values. Media is at the centre of this process; it enables the transfer of information, emotions and experiences between individuals and groups; In this way, it has critical importance in the formation and reshaping of collective memory. Today, there is an increasing tendency to find new ways to integrate contemporary media developments into collective memory studies. The development of digital technologies and network-based applications has taken memory studies to a different dimension and provided a broad framework for understanding how memory practises change. The aim of this study was to examine the role of digital environments in memory construction, focusing on the relationship between collective memory and digital media. In this context, the study is based on theoretical discussions. With the development of digital media technology, it is aimed to draw a framework regarding the relationship between different media environments and collective memory and to provide a perspective for studies in the field.

Anahtar Kelimeler

Collective memory, cultural memory, media memory, digital media, communication studies

Kaynakça

• Assmann, J., ve Czaplicka, J. (1995). Collective memory and cultural identity. New german critique, (65), 125-133. google scholar
• Assmann, A. (2006) The printing press and the ınternet: From a culture of memory to a culture of attention. N. Gentz and S. Kramer (eds) Globalization, Cultural Identities, and Media Representations, pp. 11-25. Albany: SUNY Press. google scholar
• Bakar, H. ve Budak, E. (2021). Toplumsal belleğin oluşmasında medyanın rolü üzerine bir inceleme: 32. gün belgeselleri örneği, Selçuk İletişim Dergisi, 14(3): 1287-1310. google scholar
• Başaran İnce, G. (2010). Medya ve toplumsal hafıza. Kültür ve İletişim, 13 (1) Sayı (25), 9-30. google scholar
• Belanger, A. (2002). Urban space and collective memory: Analysing the various dimensions of the production of memory. Canadian Journal of Urban Research, 69-92. google scholar
• Sadedil, S. N. ve Bozkurt, C. (2011). Medya ve toplumsal bellek: Toplumsal olayların hatırlanması çerçevesinde sosyal medya ve geleneksel medyanın karşılaştırılması. Yeni Yüzyıl’da İletişim Çalışmaları, 1(2), 61-79. google scholar
• Castells, M. (2007) Communication, power and counter-power in the network society, International Journal of Communication, 1(1): 238-66. google scholar
• Curran, J. & Gurevitch, M. & Woollacott, J. (1982). The study of the media: theoretical approaches, culture, (eds.) Gurevitch, M. & Bennett, T. & Curran J. & Woollacott, J., Society and The Media içinde. Routledge. google scholar
• Doyuran, L. (2017). Televizyon ve sosyal medya çerçevesinde medya aracılığıyla kolektif belleğin inşası. Erciyes İletişim Dergisi, 5(2), 228-242. google scholar
• Edgerton, G. R. (2001). Television as historian: A different kind of history altogether, Edgerton, G. R. & Rollins, P. C. (Eds.). Television histories: Shaping collective memory in the media age. University Press of Kentucky. 1-18. google scholar
• Edy, Jill A. (1999). Journalistic uses of collective memory. Journal of Communication, 49.2: 71-85. google scholar
• Erll, A. (2008). Literature, film, and the mediality of cultural memory, Cultural memory studies. An international and interdisciplinary handbook, 389-398. google scholar
• Eyrek, A, ve Çetin, B. (2021). Toplumsal hareketler bağlamında sosyal medya arşivlerinin toplumsal belleğin inşasındaki rolü. Beykoz Akademi Dergisi, 9(2), 173-191. google scholar
• French, Scot A. (1995). What is social memory?. Southern Cultures 2.1, 9-18. google scholar
• Garde-Hansen, J. (2009) My Memories? Personal digital archive fever and facebook, Joanne Garde-Hansen, Andrew Hoskins and Anna Reading (eds), Digital Memories içinde. Basingstoke: Palgrave Macmillan, pp. 135-150. google scholar
• Garde-Hansen, J. (2011). Media and memory. Edinburgh University Press. google scholar
• Gentz, N. ve Stefan K. (2006). Introduction: Media of culture and the culture of the media. Globalization, Cultural İdentities and Media Representations, 1-10. google scholar
• Glenberg, A. M. (1997). What memory is for. Behavioral and Brain Sciences, 20(1), 1-19. google scholar
• Halbwachs, M. (1992) The social frameworks of memory, (ed) L.A. Coser, in M. Halbwachs On Collective Memory, pp. 37-192. Chicago: The University of Chicago Press. google scholar
• Huyssen, A. (2003). Present pasts: urban palimpsets and the politics of memory. California: Stanford University Press. google scholar
• Kandemir, S. (2022). Kültürel bellek aktarıcısı olarak ınstagram: TRT arşiv örneği. TRT Akademi, 7(14), 82-103. google scholar
• Livingstone, S. (1997). Clarifying the CNN effect: An examination of media effects according to type of military intervention. Research Paper R-18, Joan Shorenstein Center on the Press. google scholar Nora, P. (1996). General ıntroduction: Between memory and history, P. Nora (ed) Realms of Memory: Rethinking the French Past, Vol. 1: Conflicts and Divisions, pp. 1-20. New York: Columbia University Press. google scholar
• Nora, P. (2006). Hafıza mekanları. Ankara: Dost Kitabevi. google scholar
• McQuail, D. (1985). Sociology of mass communication, Annual Review of Sociology, Vol. 11, 93-111. google scholar
• Misztal, B. (2003). Theories of social remembering. Maidenhead, Philadelphia: Open University Press. google scholar
• Mayer-Schönberger, V. (2009). Delete: The virtue of forgetting in the digital age, Princeton University Press. google scholar
• Pentzold, C. (2011). Digital networked media and social memory. Theoretical foundations and implications. Aurora. Revista de Arte, M^dia e PoHtica, (10), 72-85. google scholar
• Pine, E. (2011). The politics of memory. Performing Remembrance in Contemporary Irish Culture. Basingstoke and New York: Palgrave Macmillan. google scholar
• Plantin, J. ve Punathambekar, A. (2019). Digital media ınfrastructures: Pipes, platforms and politics, Media, Culture & Society, Vol. 41(2),163-174. google scholar
• Prelinger, R. (2009) The Appearance of archives, Pelle Snickers and Patrick Vondrau (eds), The YouTube Reader. London: Wallflower Press, pp. 268-74. google scholar
• Rosenzweig, R. (2003) Scarcity or abundance? Preserving the past in a digital era, American History Review 108(3): 735-62. google scholar
• Sakaranaho, T. (2011). Religion and the study of social memory. Temenos-Nordic Journal for the Study of Religion, 47(2). google scholar
• Schelling, W. ve Rowe, V. (1991). Memory and modernity: Popular culture in latin america. London & New York: Verso. google scholar
• Schröter, J. (2009) On the logic of the digital archive, Pelle Snickars and Patrick Vonderau (eds), in The YouTube Reader. London: Wallflower Press, pp. 330-46. google scholar
• Tallentire, J. (2001). Strategies of memory: History, social memory, and the community. Histoire Sociale/ Social History, 197-212. google scholar
• Tuna, S. (2022). Bellek kavramı bağlamında “kulüp” dizisinin hatırlattıkları ve toplumsal yansımaları. İletişim Kuram ve Araştırma Dergisi, 59, 23-43. google scholar
• Tulving, E. (2000). Concepts of memory. E. Tulving & F. I. M. Craik (Eds.),in The Oxford Handbook of Memory. (pp. 33-43). New York, NY: Oxford University Press. google scholar
• Yılmaz, R. (2014). Medya aracılığı ile toplumsal belleğin inşası. 1-49. google scholar
• Zierold, M. (2008). “Memory and media cultures.” Cultural memory studies. An international and interdisciplinary handbook, 399-407. google scholar
• Zelan, Z. (2022). Yeni medyanın kültürel bellek aktarım aracı olarak kullanımı: Kültür portalı örneği. Eren Dergisi, 1(1), 14-30. google scholar