Öz
Kınalızade Ali Eff endi who lived in Ottoman Empire in the 16 century was one of the major statesman and scholar. In this article it is Ş rstly explained his conception of the universe and man’s place within the framework of this ontological views. Th en religious, mystical, philosophical and scientiŞ c sources of this conception in the case of Islam, and in the meantime the Ottoman culture were revealed. After that these views was compared generally with the new cosmological, ontological and epistemological understandings began to emerge in the West since the Renaissance. Kınalızade announced this opinions at the introduction of his the famous book called Ahlâk-ı Âlâî. It was a work on moral philosophy. With these views he aimed to create a philosophical foundation for his ethical thoughts exhibited in the next sections of his book
Anahtar Kelimeler
Kaynakça
- Adıvar, A. Adnan. (1980). Bilim ve Din, İstanbul: Remzi.
- Aristoteles. (2001). Ruh Üzerine. Çev: Zeki Özcan, İstanbul: Alfa.
- Asimov, Isaac. (2006). Bilim ve Buluşlar Tarihi. çev: Elif Topçugil. Ankara: İmge.
- Âşık Mehmed. (2007). Menâzırü’l-Avâlim. Hazırlayan: Mahmûd Ak. Cilt II. Ankara: Türk Taih Kuumu.
- Brehier, Emile. (1966). Bugünkü Felsefe Konuları. Çev: Mehmet Toprak. İstanbul: Remzi.
- Demir, Remzi.(2005). Philosophıa Ottomanıca Osmanlı imparatorluğu Döneminde Türk Felsefesi Eski Felsefe. Cilt I. Ankara: Lotus.
- Fahri Macit. (2004). İslam Felsefesi Tarihi. Çev: Kasım Turhan. İstanbul: Şa-to.
- Fârâbî. (1990). El-Medînetü’l-Fâzıla, Çev: Ahmet Arslan. Ankara: Kültür Bakanlığı.
- Gibb E.J., Wilkinson. (1996). Osmanlı Şiir Tarihi. Çev: Ali Çavuşoğlu. Cilt 1-2. Ankara: Akçağ.
- Gökberk, Macit. (1980). Felsefe Tarihi. İstanbul: Remzi.
- İbn Sina. (2005). İşaretler ve Tembihler. Çev: Ali Durusoy vd.. İstanbul:Litera.
- İzmirli, İsmail Hakkı. (1981). Yen-i İlm-i Kelâm. Hazırlayan: Sabri Hizmetli. Ankara: Umran.
- Katip Çelebi. (1145). Cihannüma. Müteferrika Tab‘ı. İstanbul.
- Katip Çelebi. (15 Zi’l-Hicce 1286). Mîzânu’l-Hakk fî İhtiyâri’l-Ahakk, s. 87. (Mecmû‘a-i ‘Ûlûm içinde, 15 Zi’l-Hicce 1286, sayı 2).
- Kınalızade Ali Efendi. (Tarihsiza). Ahlâk, Ahlâk-ı Alâ‘î. Hazırlayan: Hüseyin Algül. Tercüman 1001 Temel Eser, No: 30.
- Kınalızade Ali Efendi. (Tarihsizb). Devlet ve Aile Ahlâkı. Hazırlayan: Ahmet Kahraman. Tercüman 1001 Temel Eser. No: 69.
- Kınalızade Ali Efendi. (2007). Ahlâk-ı Alâî. Hazırlayan: Mustafa Koç. İstanbul: Klasik.
- Mason, Stephen F. (2001). Bilimler Tarihi. Çeviri: Umur Daybelge. Ankara: T.C. Kültür Bakanlığı.
- Nasîruddin Tusî. (2007). Ahlâk-ı Nâsırî. Editör: Tahir Özakkaş. Ankara: Litera.
- Nasîreddin Tusî, (2005). Ahlâk-ı Nâsırî. Çev: A. Vahap Taştan. Ankara: FCR
- O’leary, De Lacy. (1971). İslâm Düşüncesi ve Tarihteki Yeri. Çev: Hüseyin Yurtaydın&Yaşar Kutluay. Ankara: Ankara Üniversitesi.
- Plotinus. (1996). Enneadlar Seçmeler. Türkçesi: Zeki Özcan. Bursa: Asa.
- Plotinus. (2008). Enneadlar. Çev: Haluk Özden. İstanbul: RM
- Ross. David. (2002). Aristoteles. Çev: Ahmet Arslan vd. İstanbul: Kabalcı.
- Şihabüddîn Sühreverdî. (2009). İşrâk Felsefesi Hikmetü’l-İşrâk. Çev:,Tahir Uluç. İstanbul: İz.
- Şemseddîn Sâmî. (1996). Kâmûsu’l-A‘lâm. Cilt 3, 5. Ankara: Kaşgar.
- Topdemir Hüseyin Gazi & Unat Yavuz. (2008). Bilim Tarihi. Ankara: Pegem.
- Unan, Fahri. (2004). İdeal Cemiyet İdeal Hükümdar İdeal Devlet –Kınalızade .Ali’nin Medinetü’l-Fâzıla’sı, Ankara: Lotus.
- Weber, Alfred. (1991). Felsefe Tarihi. Çev: H. Vehbi Eralp. İstanbul. Sosyal.
- Vorlander, Karl. (2004). Felsefe Tarihi. Çev: Mehmet İzzet & Orhan Saadeddin, İstanbul: İz.
- Yurtoğlu, Bilal. (2009). Katip Çelebi. Ankara: Atatürk Kültür Merkezi.
Öz
Bu makalede önce Osmanlının 16. yüzyıldaki önemli devlet adamı ve bilginlerinden biri olan Kınalızade Ali Efendi’nin dile getirdiği evren tasarımı ve insanın bu ontolojik çerçevede içindeki yeri hakkındaki görüşleri tespit edildi. Sonra bunların, kaynağı durumundaki İslâm ve bu arada Osmanlı kültüründeki genel dinsel/mistik anlayışlar ve eski felsefî ve bilimsel kuramlar ile ilişkileri incelenip ortaya çıkarıldı. Ardından bu görüşlerin, Rönesans’la birlikte Batı’da ortaya çıkmaya başlayan yeni kozmolojik, ontolojik ve epistemolojik anlayışlarla genel bir karşılaştırılması yapıldı. Kınalızade ünlü eseri Ahlâk-ı Âlâî’nin girişinde açıkladığı bu görüşleriyle, eserinin sonraki bölümlerinde sergilediği ahlâk felsefesine ilişkin düşüncelerine felsefî bir temel oluşturmayı amaçlamıştır
Anahtar Kelimeler
Kınalızade Varlık Basamakları Nasıreddin Tusî Ahlak Felsefesi Alem-i Misâl
Kaynakça
- Adıvar, A. Adnan. (1980). Bilim ve Din, İstanbul: Remzi.
- Aristoteles. (2001). Ruh Üzerine. Çev: Zeki Özcan, İstanbul: Alfa.
- Asimov, Isaac. (2006). Bilim ve Buluşlar Tarihi. çev: Elif Topçugil. Ankara: İmge.
- Âşık Mehmed. (2007). Menâzırü’l-Avâlim. Hazırlayan: Mahmûd Ak. Cilt II. Ankara: Türk Taih Kuumu.
- Brehier, Emile. (1966). Bugünkü Felsefe Konuları. Çev: Mehmet Toprak. İstanbul: Remzi.
- Demir, Remzi.(2005). Philosophıa Ottomanıca Osmanlı imparatorluğu Döneminde Türk Felsefesi Eski Felsefe. Cilt I. Ankara: Lotus.
- Fahri Macit. (2004). İslam Felsefesi Tarihi. Çev: Kasım Turhan. İstanbul: Şa-to.
- Fârâbî. (1990). El-Medînetü’l-Fâzıla, Çev: Ahmet Arslan. Ankara: Kültür Bakanlığı.
- Gibb E.J., Wilkinson. (1996). Osmanlı Şiir Tarihi. Çev: Ali Çavuşoğlu. Cilt 1-2. Ankara: Akçağ.
- Gökberk, Macit. (1980). Felsefe Tarihi. İstanbul: Remzi.
- İbn Sina. (2005). İşaretler ve Tembihler. Çev: Ali Durusoy vd.. İstanbul:Litera.
- İzmirli, İsmail Hakkı. (1981). Yen-i İlm-i Kelâm. Hazırlayan: Sabri Hizmetli. Ankara: Umran.
- Katip Çelebi. (1145). Cihannüma. Müteferrika Tab‘ı. İstanbul.
- Katip Çelebi. (15 Zi’l-Hicce 1286). Mîzânu’l-Hakk fî İhtiyâri’l-Ahakk, s. 87. (Mecmû‘a-i ‘Ûlûm içinde, 15 Zi’l-Hicce 1286, sayı 2).
- Kınalızade Ali Efendi. (Tarihsiza). Ahlâk, Ahlâk-ı Alâ‘î. Hazırlayan: Hüseyin Algül. Tercüman 1001 Temel Eser, No: 30.
- Kınalızade Ali Efendi. (Tarihsizb). Devlet ve Aile Ahlâkı. Hazırlayan: Ahmet Kahraman. Tercüman 1001 Temel Eser. No: 69.
- Kınalızade Ali Efendi. (2007). Ahlâk-ı Alâî. Hazırlayan: Mustafa Koç. İstanbul: Klasik.
- Mason, Stephen F. (2001). Bilimler Tarihi. Çeviri: Umur Daybelge. Ankara: T.C. Kültür Bakanlığı.
- Nasîruddin Tusî. (2007). Ahlâk-ı Nâsırî. Editör: Tahir Özakkaş. Ankara: Litera.
- Nasîreddin Tusî, (2005). Ahlâk-ı Nâsırî. Çev: A. Vahap Taştan. Ankara: FCR
- O’leary, De Lacy. (1971). İslâm Düşüncesi ve Tarihteki Yeri. Çev: Hüseyin Yurtaydın&Yaşar Kutluay. Ankara: Ankara Üniversitesi.
- Plotinus. (1996). Enneadlar Seçmeler. Türkçesi: Zeki Özcan. Bursa: Asa.
- Plotinus. (2008). Enneadlar. Çev: Haluk Özden. İstanbul: RM
- Ross. David. (2002). Aristoteles. Çev: Ahmet Arslan vd. İstanbul: Kabalcı.
- Şihabüddîn Sühreverdî. (2009). İşrâk Felsefesi Hikmetü’l-İşrâk. Çev:,Tahir Uluç. İstanbul: İz.
- Şemseddîn Sâmî. (1996). Kâmûsu’l-A‘lâm. Cilt 3, 5. Ankara: Kaşgar.
- Topdemir Hüseyin Gazi & Unat Yavuz. (2008). Bilim Tarihi. Ankara: Pegem.
- Unan, Fahri. (2004). İdeal Cemiyet İdeal Hükümdar İdeal Devlet –Kınalızade .Ali’nin Medinetü’l-Fâzıla’sı, Ankara: Lotus.
- Weber, Alfred. (1991). Felsefe Tarihi. Çev: H. Vehbi Eralp. İstanbul. Sosyal.
- Vorlander, Karl. (2004). Felsefe Tarihi. Çev: Mehmet İzzet & Orhan Saadeddin, İstanbul: İz.
- Yurtoğlu, Bilal. (2009). Katip Çelebi. Ankara: Atatürk Kültür Merkezi.
Ayrıntılar
| Diğer ID | JA63FU76CS |
|---|---|
| Bölüm | Araştırma Makalesi |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 1 Haziran 2014 |
| Gönderilme Tarihi | 1 Haziran 2014 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2014 Sayı: 5 |