THE PLACE AND IMPORTANCE OF IBN KEMAL IN THE TAHÂFUT TRADİTİON

Yıl 2014, Sayı: 5, 115 - 125, 01.06.2014

Kemal Sözen

Öz

Ibn Kemal is an important scholar in the Ottoman Turkish thought of the 16th century. Because he put forward several opinions on the various problems discussed in the philosophical and theological works. He wrote a commentary to the Tahâfut of Hocazâde and brought new ideas and views to the philosophical thought. Th erefore, he played an important role in the Tahâfut tradition which has been started with Gazzali.In the paper, we will Ş rstly touch on the historical development of Tahâfut tradition shortly. Th en the place and importance of Ibn Kemal in the Ottoman Turkish thought will be discussed in detail in terms of Tahâfut tradition

Anahtar Kelimeler

Ibn Kemal, Tahâfut tradition, Tahâfut Commentary, Hocazâde, Ottoman thought

İBN KEMAL’İN TEHÂFÜT GELENEĞİNDEKİ YERİ VE ÖNEMİ

Öz

İbn Kemal XVI. yüzyıl Osmanlı Türk düşüncesinde önemli bir kişiliğe sahiptir. Zira o, kaleme aldığı kelâmî ve felsefî nitelikli eserlerinde muhtelif problemlerle ilgili birtakım görüşler sergilemiştir. Hocazâde’nin Tehâfüt’üne yazmış olduğu hâşiye ile düşünce alanındaki yetkinliğini ortaya koymuştur. Dolayısıyla Gazzalî ile başlayan Tehafüt geleneğinin bir kesitinde de İbn Kemal yer almıştır.Tebliğde, Tehâfüt geleneğinin tarihî seyrine kısaca temas edilecektir. İbn Kemal’in Tehâfüt geleneği bakımından Osmanlı Türk düşüncesindeki yeri ve önemi ortaya konulmaya çalışılacaktır

Anahtar Kelimeler

İbn Kemal, Tehâfüt geleneği, Tehâfüt Hâşiyesi, Hocazâde, Osmanlı düşüncesi

Kaynakça

• Akgündüz, H. (1997), Klasik Dönem Osmanlı Medrese Sistemi, İstanbul: Ulusal.
• Arslan, A. (1987), Haşiye Ala’t-Tehafüt Tahlili, İstanbul: Kültür ve Turizm Bakanlığı.
• Bolay, S.H. (2000), Klâsik Dönem Osmanlı Düşüncesi ve Osmanlı’da Tehafüt Tutkusu, Yeni Türkiye, Osmanlı Özel Sayısı III (Düşünce ve Bilim), S. 33, Ankara.
• Gazzalî (1331 h.), Makasıdu’l-Felâsife, Muhyiddin Sabri el-Kürdî (nşr.) Kahire: Matbaatü’s- Saade.
• Gazzalî (1993), el-Munkızu Mine’d-Dalâl ve’l-Mufsıh bi’l-Ahval, Semih Duğaym (thk.) Beyrut: Daru’l-Fikri’l-Lübnanî.
• Gazzâlî (1981), Tehâfütü’l-Felâsife (Filozofl arın Tutarsızlığı), Bekir Karlığa (trc.), İstanbul: Çağrı Yayınları.
• Gazzalî (1993), Tehâfütü’l-Felâsife, Gerard Gihamy (takdim, tashih ve şerh eden), Beyrut: Darü’l-Fikri’l-Lübnanî.
• Güzel, A. (1991), Karabağî ve Tehâfüt’ü, Ankara: Kültür Bakanlığı.
• İbn Kemal (a), Hakikatü’n-Nefs ve’r-Ruh, S.K., H. Hüsnü Paşa, 509/5.
• İbn Kemal (b), Risâle fî Beyânı Ziyâdeti’l-Vücûd ale’l-Mâhiyye Ş ’l-Mümkin, S.K., Lâleli, 3710/15.
• İbn Kemal (c), Risâle fî Beyâni’l-Akl, S.K., Lâleli, 3682/25.
• İbn Kemal (d), Risâle fî Beyâni’n-Nefs ve’r-Ruh ve’l-Beden, S.K., O. Huldi Öztürkler, 27/18.
• İbn Kemal (e), Risâle fî İsbâti’l-Vâcib, S.K., Kılıç Ali Paşa, 568/6.
• İbn Kemal (f ), Risâle fî Tahkik-i Mana’l-Leys ve’l-Eys, S.K., Ayasofya, 4794.
• İbn Rüşd (1986), Tehâfüt et-Tehâfüt (Tutarsızlığın Tutarsızlığı), Kemal Işık-Mehmet Dağ (trc.), Samsun: Ondokuz Mayıs Üniversitesi.
• İbn Rüşd (1968), Tehâfütü’t-Tehâfüt, C. I-II, Süleyman Dünya (thk.), Kahire: Daru’l- Maarif.
• Karlığa, B. (1999), Osmanlı Düşüncesinin Oluşumu, Osmanlı, C. VII, Ankara: Yeni Türkiye.
• Kâtip Çelebi (1941), Keşfü’z-Zunûn an Esâmi’l-Kütübi’l-Fünûn, C.I, Şerafeddin Yaltkaya- Rifat Bilge (haz.), İstanbul: Maarif Matbaası.
• Kemal Paşa-zâde (1987), Tehâfüt Haşiyesi (Hâşiya alâ Tehâfüt al-Falâsifa) Ahmet Arslan (trc.), Ankara: Kültür ve Turizm Bakanlığı.
• Öçal, Ş. (2000), Kemal Paşazâde’nin Felsefî ve Kelâmî Görüşleri, Ankara: Kültür Bakanlığı.
• Öktem, Ü. (1993), Mestcizade’nin “Al-HilaŞ yyat bayna al-Hukama ma’a al-Mutakallimin ve al-HilaŞ yyat bayna al-Mu’tazila ma’a al-Asa’ira ve al-HilaŞ yyat bayna al-Aşa’ira ma’a al-Maturidiyya” Adlı Eseri (Yayımlanmamış Doktora Tezi), Ankara Üniversitesi/Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara. 
• Sarıkavak, K. (1997), XVIII. Yüzyılda Bir Osmanlı Düşünürü Yanyalı Es’ad Efendi, Ankara: Kültür Bakanlığı.
• Sarıoğlu, H. (1999), Osmanlı’da Felsefe-Kelâm-Tasavvuf İlişkileri, Osmanlı, C. 7, Ankara: Yeni Türkiye.
• Sözen, K. (2001), İbn Kemal’de MetaŞ zik, Isparta: Fakülte Kitabevi.
• Sözen, K. (2005), Klâsik Dönem Osmanlı Bilginlerinin Felsefeye Karşı Tutumu, SDÜ İlâhiyat Fakültesi Dergisi, C. 14, Isparta.
• Tusî, Alâaddin (1990b), Tehâfütü’l-Felâsife (Kitâbu’z-Zuhr), Recep Duran (trc.), Ankara: Kültür Bakanlığı.
• Tusî, Alâaddin (1990a), Tehâfütü’l-Felâsife, Rıza Saade (thk.), Beyrut: Daru’l-Fikri’l-Lübnanî.
• Yazıcıoğlu, M. S. (1989), Kelâmcı Olarak İbn Kemal, Şeyhülislam İbn Kemal Sempozyumu, Ankara: TDV.
• Yazıcıoğlu, M. S. (2001), İslâm Düşüncesinin Tarihsel Gelişimi, Ankara: Akçağ.