Ahmed Avni Konuk Düşüncesinde Cevher ve Araz Problemi

Yıl 2019, Sayı: 16, 153 - 161, 28.12.2019

Tuğba Yazıcı

Öz

İslam Felsefesinin önemli isimlerinden Muhyiddin İbnu’l Arabi’nin değerli eseri Fususu’l-Hikem’ini şerh etmiş olan Ahmed Avni Konuk bu şerhlere yazmış olduğu Mukaddime’ sinde büyük bir felsefi sistem ortaya koymuştur. Çoğunlukla büyük filozoflarda rastladığımız tarzda bütünlüklü ve kapsayıcı bu felsefi sistemini, çok az sayıda sayfalara sığdırabilen Konuk’un metafizik düşüncesinde ele aldığı konulardan birisi de cevherve arazproblemidir. Özellikle de cevher kavramını problemli olarak görmesi dolayısıyla metafizik sisteminde cevher kavramına yer vermemesi ve bu kavramı metafizik sistemlerinin temeline yerleştiren büyük filozofları (özellikle Aristoteles ve Platon ile onları takip eden İslam filozoflarını) ve kelam alimlerini de tutarsızlıkla suçlayarak eleştirmesi oldukça dikkat çekicidir. Bu alanda günümüzdeki tartışmalara da yeni bir bakış açısı kazandırması bakımından bu çalışmada, varlığın doğasına ilişkin temel kavramlar olan cevher ve araz’ın Ahmed Avni Konuk’un metafizik teorisinde hangi anlamlara geldiği ve daha da önemlisi metafizik sisteminde cevher kavramını neden dışarıda bıraktığı tartışılmaktadır. Böylelikle çalışma, üzerinde çok fazla çalışılmamış bir son dönem Osmanlı mütefekkiri olan Ahmed Avni Konuk’un perspektifinden, metafiziğin problemli konusu cevher ve araz kavramlarına ilişkin farklı bir bakış açısı kazandırmayı; cevher kavramının tanımını ve metafizikteki konumunu yeniden sorgulatmayı amaçlamaktadır. 

Anahtar Kelimeler: Ahmed Avni Konuk, cevher, araz.

Anahtar Kelimeler

Ahmed Avni Konuk, cevher, araz, Aristoteles, Platon, İslam Felsefesi, Metafizik

Kaynakça

• Referans1: Aristoteles. (1996). Metafizik. Prof. Dr. Ahmet Arslan (Çev.). İstanbul: Sosyal Yayınlar.Referans2: Coşkun, İ. (2008). Muhyiddin İbn Arabi’nin Felsefesinde “Allah” Mefhumu. İlmî ve Akademik Araştırmalar Dergisi (İbnü’l-Arabî Özel Sayısı-1), 9/21, 117-143.Referans3: Konuk, A. A. (2005). Fususu’l- Hikem Tercüme ve Şerhi, İstanbul: Marmara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Vakfı Yayınları.Referans4: Kutluer, İlhan. (1993). Cevher. içinde TDV İslam Ansiklopedisi. Türkiye Diyanet Vakfı. https://islamansiklopedisi.org.tr/cevher Referans5: Weber, A. (2014). Felsefe Tarihi: Felsefe, Metafizik, Bilim. H. Vehbi Eralp (Çev.). İstanbul: Kabalcı Yayıncılık.Referans6: Yavuz, Y. (1991). Araz. içinde TDV İslam Ansiklopedisi. Türkiye Diyanet Vakfı. https://islamansiklopedisi.org.tr/araz