Malthus’un Nüfus Teorisinin Biyoloji-İdeoloji Ekseninde Eleştirisi

Yıl 2022, Sayı: 22, 99 - 117, 31.12.2022

Çağlar Karaca

Öz

Thomas Robert Malthus (1766-1834) evrim kuramı gibi bilimsel gelişmelerden yoksullukla ilgili politikalara değin birçok alanı etkileyen bir nüfus teorisi ortaya atmıştır. Bu teoriye göre, nüfus katlanarak artarken, nüfusu besleyen kaynaklar aritmetik oranla artar. Bu dengesizlik aşırı bir nüfus artışını beraberinde getirecek, böylece kıtlık, savaşlar, salgın hastalıklar gibi nedenler sonucunda fazla nüfusun yok olması kaçınılmaz olacaktır. Malthus, öngördüğü bu soruna karşı ahlakî çözümler önermiştir. Malthus’un teorisi Darwin’i etkilemiş, Sosyal Darwinizm Malthusçu ilkeyi biyoloji ve toplumun ortak bir yasası olarak ele almıştır. Marksistler Malthus’un ekonomi ve toplumla ilgili savlarını, doğa bilimci Kropotkin ise Darwin’in kuramının Malthusçu ve rekabet odaklı temellerini yoğun bir şekilde eleştirmiştir. Makalede, biyoloji ile sosyal bilimler arasındaki bu etkileşimlerin ideoloji odaklı bir eleştirisi sunulmaktadır. Sosyal bilimlerdeki ve biyolojideki sözü edilen yaklaşımlar rekabet ve yardımlaşma kavramlarını farklı farklı yorumlamaktadır, oysa bu kavramların kendisi insanın toplumsal varlığına ilişkindir ve bu nedenle biyolojiye uygulandıklarında belirli yanlı yorumlara zemin hazırlayacaklardır. Bu eleştiri, biyolojik determinizmin toplumsal kuramları etkileyebildiği gibi, aynı şekilde insan ve toplum temelli teorilerin ve hatta belirli kavramların dahi biyolojiyi etkileyebildiğini göstermektedir.

Anahtar Kelimeler

Malthus, Malthusçuluk, Darwinizm, Evrim Teorisi, Kropotkin, Marksizm

Kaynakça

• Adam, Z. R., Kacar, B., Som, S. M., Lynch, K. L., Walther-Antonio, M., Williford, K. H., & NA. (2018). The origin of animals as microbial host volumes in nutrient-limited seas. PeerJ Preprints, 6, e27173v1.
• Asma, S. T. (1996). Darwin’s causal pluralism. Biology and Philosophy, 11(1), 1–20.
• Barber, W. J. (2009). A History of Economic Thought. Middletown: Wesleyan University Press.
• Bardi, U. (2011). The Limits to Growth Revisited. Dordrecht: Springer.
• Barlow, N. (1958). The Autobiography of Charles Darwin 1809-1882. London: Collins.
• Bowler, P. J. (1976). Malthus, Darwin, and the concept of struggle. Journal of the History of Ideas, 37(4), 631–650.
• Buchholz, T. G. (2021). New Ideas from Dead Economists: The Introduction to Modern Economic Thought (4. baskı). London: Penguin Publishing Group.
• Burkett, P. (1998). A critique of neo-Malthusian Marxism: society, nature, and population. Historical Materialism, 2(1), 118–142.
• Çaylak, A., ve Karadiken, H. (2020). Salgın hastalıklar bağlamında iki varoluş mücadelesinin karşılaştırmalı analizi: Malthusçu kaos ve Kropotkinci karşılıklı yardımlaşma. Journal of Political Administrative and Local Studies, 3(2), 83–100.
• Chalmers, T. (1836). On the Power, Wisdom and Goodness of God: As Manifested in the Adaptation of External Nature, to the Moral and Intellectual Constitution of Man. Philadelphia: Carey, Lea, & Blanchard.
• Colp, R. (1974). The contacts between Karl Marx and Charles Darwin. Journal of the History of Ideas, 35(2), 329–338.
• Darwin, C. (2015). İnsanın Türeyişi. Çev. Ö. Ünalan. İstanbul: Evrensel Basım Yayın.
• Darwin, C., ve Costa, J. T. (2009). The Annotated Origin: A Facsimile of the First Edition of On the Origin of Species. Cambridge: Harvard University Press.
• Darwin, C., ve De Beer, G. (1960). Darwin’s notebooks on transmutation of species. British Museum (Natural History).
• Desmond, A. (1992). The Politics of Evolution: Morphology, Medicine, and Reform in Radical London. Chicago: University of Chicago Press.
• Desrochers, P., ve Hoffbauer, C. (2009). The post war intellectual roots of the population bomb. Fairfield Osborn’s ‘Our Plundered Planet’and William Vogt’s ‘Road to Survival’in retrospect. The Electronic Journal of Sustainable Development, 1(3), 73.
• Eddy, B. (2010). Struggle or mutual aid: Jane Addams, Petr Kropotkin, and the progressive encounter with Social Darwinism. The Pluralist, 5(1), 21–43. Ehrlich, P. R. (1983). The Population Bomb. New York: Ballantine Books.
• Engels, F. (1961). Doğanın Diyalektiği. Çev. A. Gelen. Ankara: Sol Yayınları.
• Engels, F. (1975a). Engels to Friedrich Albert Lange. Selected Correspondence (s. 160–162) içinde. Moscow: Progress Publishers.
• Engels, F. (1975b). Engels to Pyotr Lavrovich Lavrov. Selected Correspondence (s. 283–285) içinde. Moscow: Progress Publishers.
• Fay, M. A. (1978). Did Marx offer to dedicate Capital to Darwin?: A reassessment of the evidence. Journal of the History of Ideas, 39(1), 133–146.
• Feuer, L. S. (1975). Is the ‘Darwin-Marx correspondence’ authentic? Annals of Science, 32(1), 1–12.
• Freeman, D., Bajema, C. J., Blacking, J., Carneiro, R. L., Cowgill, U. M., Genovés, S., … Harris, M. (1974). The evolutionary theories of Charles Darwin and Herbert Spencer [and comments and replies]. Current Anthropology, 15(3), 211–237.
• Gale, B. G. (1972). Darwin and the concept of a struggle for existence: a study in the extrascientific origins of scientific ideas. Isis, 63(3), 321–344.
• Galor, O., ve Moav, O. (2002). Natural selection and the origin of economic growth. The Quarterly Journal of Economics, 117(4), 1133–1191.
• Godfrey-Smith, P. (2009). Darwinian Populations and Natural Selection. Oxford: Oxford University Press.
• Götmark, F., ve Andersson, M. (2020). Human fertility in relation to education, economy, religion, contraception, and family planning programs. BMC Public Health, 20(1), 265. https://doi.org/10.1186/s12889-020-8331-7
• Gould, S. J. (1997). Evolution: The pleasures of pluralism. The New York Review of Books, 44(11).
• Greene, J. C. (1977). Darwin as a social evolutionist. Journal of the History of Biology, 10(1), 1–27.
• Gribbin, J., ve White, M. (2009). Darwin: A Life in Science. London: Pocket Books.
• Güneş, H. H. (2009). İktisat tarihi açısından nüfus teorileri ve politikaları. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 8(28), 126–138.
• Hardin, G. (1968). The tragedy of the commons. Science, 162(3859), 1243–1248.
• Harvey, D. (1993). The nature of environment: dialectics of social and environmental change. Socialist Register, 29.
• Herbert, S. (1971). Darwin, Malthus, and selection. Journal of the History of Biology, 4(1), 209–217.
• Kratz, R. F., ve Margulis, L. (1991). Symbiosis As a Source of Evolutionary Innovation: Speciation and Morphogenesis. Cambridge: MIT press.
• Kropotkin, P. (1871). Karşılıklı Yardımlaşma. Çev. I. Ergüden ve D. Güneri. İstanbul: Kaos Yayınları.
• Lenin, V. I. (1913). The working class and Neo-Malthusianism. 11 Ekim 2022 tarihinde https://www.marxists.org/archive/lenin/works/1913/jun/29.htm adresinden erişildi.
• Lewontin, R. C. (1991). Biology as Ideology: The Doctrine of DNA. London: Penguin Books.
• Malthus, T. R. (1798/1986). An essay on the principle of population. The Works of Thomas Robert Malthus, London, Pickering & Chatto Publishers, 1, 1–139.
• Marx, K. (1865). Letter to J B Schweizer “On Proudhon”. 8 Ekim 2022 tarihinde https://www.marxists.org/archive/marx/works/1865/letters/65_01_24.htm adresinden erişildi.
• Marx, K. (1867/2000). Kapital (C. 1). Ankara: Sol Yayınları.
• Marx, K. (1975). Marx to Ferdinand Lassale in Berlin. Selected Correspondence (s. 115) içinde. Moscow: Progress Publishers.
• Meek, R. L. (1953/2019). Malthus - Geçmişte ve bugün: Bir tanıtma denemesi. K. Marx ve F. Engels, Nüfus Sorunu ve Malthus (s. 23-59) içinde. Ankara: Sol Yayınları.
• Mitchell, S. D. (2020). Perspectives, representation, and integration. Içinde M. Massimi & Casey D. McCoy (Ed.), Understanding Perspectivism: Scientific Challenges and Methodological Prospects (ss. 178–193). New York: Routledge.
• Nikitin, P. (2006). Ekonomi Politik. Ankara: Eriş Yayınları.
• Osborn, F. (1949). Our Plundered Planet. London: Faber and Faber Ltd.
• Petersen, W. (1971). The Malthus-Godwin Debate, Then and Now. Demography, 8(1), 13–26.
• Rogers, J. A. (1972). Darwinism and social Darwinism. Journal of the History of Ideas, 33(2), 265–280.
• Rosenberg, A. (2000). Darwinism in Philosophy, Social Science and Policy. Cambridge: Cambridge University Press.
• Runkle, G. (1961). Marxism and Charles Darwin. The Journal of Politics, 23(1), 108–126.
• Spencer, H. (1891). Progress: Its law and cause. London: Williams and Norgate.
• Suárez, J., ve Stencel, A. (2020). A part‐dependent account of biological individuality: why holobionts are individuals and ecosystems simultaneously. Biological Reviews, 95(5), 1308–1324.
• Todes, D. P. (1989). Darwin without Malthus: The Struggle for Existence in Russian Evolutionary Thought. Oxford: Oxford University Press.
• Untermann, E. (2018). Marxian Economics: A Popular Introduction to the Three Volumes of Marx’s Capital (Classic Reprint). London: Fb&c Limited.
• Vogt, W. (1949). Road to Survival. Literary Licensing.
• Vorzimmer, P. (1969). Darwin, Malthus, and the theory of natural selection. Journal of the History of Ideas, 30(4), 527–542.
• Winther, R. G. (2012). Darwin’s pluralism, then and now. Metascience, 21(1), 157–161.
• Wrigley, E. A. (1988). The Limits to Growth: Malthus and the Classical Economists. Population and Development Review, 14, 30–48.
• Young, R. M. (1969). Malthus and the evolutionists: the common context of biological and social theory. Past & Present, (43), 109–145.