YOMRA-KAYABAŞI MASİF Cu-Zn CEVHERİNDEN FLOTASYON İLE Cu KONSANTRESİ ÜRETİMİNİN ARAŞTIRILMASI

Yıl 2008, Sayı: 015, 57 - 64, 15.04.2008

Tuğba Yılmaz İ. Alp H. Deveci O. Celep

Öz

Bu çalışmada, Trabzon-Yomra-Kayabaşı Cu-Zn Masif
cevherinin flotasyon yöntemi ile bakır konsantresi üretilebilirliği
araştırılmıştır. Yapılan mineralojik incelemeler sonucunda cevherin kovellin,
kalkozin, bornit, fahlers, sfalerit, pirit, enarjit, tetrahedrit, kalkopirit ve
galen gibi cevher minerallerinden ve barit, kalsit ve diğer silikatlı gang
minerallerinden oluştuğu belirlenmiştir. Bakır mineralleri çoğunlukla pirit ve
sfalerit ile birlikte kenetli olarak ve bu mineraller içerisinde küçük boyutlu saçınımlar
şeklinde bulunmaktadır. Seçimli olarak bakır konsantresi üretimi için yapılan
flotasyon testlerinde; öğütme boyutu, köpük alma süresi, toplayıcı ve bastırıcı
konsantrasyonları ile karıştırma hızının etkileri incelenmiştir. Yapılan
çalışmalar sonucunda seçimli flotasyon yöntemiyle yüksek tenör ve verim
değerleri ile bakır konsantresi üretimi sağlanamamıştır. Yeterli
serbestleşmenin olmaması ve cevher içerisindeki ikincil bakır minerallerinin
ortama Cu iyonları vermesi flotasyonu olumsuz etkilemektedir. Yeterli
serbestleşme için daha ince boyutlara öğütme sonrasında ince boyutlarda etkin
olarak çalışan flotasyon teknikleri ile araştırmalar yapılmadır. Toplu
konsantre üretiminde olumlu sonuçlar elde edilmesine rağmen cevher içerisinde
arsenikli bakır minerallerinin varlığı bu konsantrelerin değerlendirilmesinde sorun
olabilir. Bu nedenle cevherin hidrometalurjik yöntemlerle değerlendirilmesi düşünülmelidir.

Anahtar Kelimeler

Yomra-Kayabaşı, Bakır flotasyonu, Serbestleşme, Çinko bastırma

Kaynakça

• [1] Çilingir, Y., Metalik Cevherler ve Zenginleştirme Yöntemleri, Vol.1, Dokuz Eylül University, Department of Mining Engineering, İzmir, Turkey, (1990).
• [2] Abramov, A.A., Forssberg, K.S.E., 2005, Chemistry And Optimal Conditions for Copper Minerals Flotation: Theory and Practice, Mineral Processing & Extractive Metall. Rev., (2005), 26, 77–143.
• [3] Aslan A., Kompleks Sülfürlü Cevherlerde Minerallerin Flotasyon Davranışına Elektrokimyasal Parametrelerin Etkileri, Hacettepe Ün., Doktora Tezi, Ankara, (2002).
• [4] Bayraktar, İ., Altun, Y., Kompleks bakır-kurşun-çinko cevherlerinin özellikleri, ekonomik değeri ve zenginleştirilmesi, Maden Mühendisleri Odası, (1996), 11-21.
• [5] Dichmann, T.K. ve Finch, J.A., The Role of Copper Ions in Sphalerite-Pyrite Flotation Selectivity, Mineral Engineering, McGill University, (2000), 217-225.
• [6] Shen, W.Z., Fornasiero, D. ve Ralston, J., Flotation of Sphalerite and Pyrite in the presence of Sodium Sulfite, Int. Journal of Mineral Processing, (2000), 63, 17-28.
• [7] Mihajlovic, I., Strbac, N., Zivkovic, Z., Kovacevic, R.,Stehernik, M., A potential method for arsenic removal from copper concentrates, Mineral Engineering, (2007), vol 20, 26-33.
• [8] Akçay, M., Lermi, A., Van, A., Biogeochemical exploration for massive sulphide deposits in areas of dense vegetation: an orientation survey around the Kanköy Deposit, Journal of Geochemical Exploration, (1998), 63, 173-187.
• [9] Yılmaz, T., Yomra-Kayabaşı Masif Sülfid Cu-Pb-Zn Cevherinin Flotasyon Yöntemi İle Zenginleştirilmesi, Yüksek Lisans tezi, Karadeniz Teknik Ün., Trabzon (2004).
• [10] Saklar, S., Ersayın, S., Bayraktar, İ., Flotasyon Modelleri, Maden Mühendisleri Odası, (1998), 3-20.
• [11] Taşdemir, T., Öteyaka, B., Taşdemir, A., Jameson Flotasyon Hücresinde Önemli Çalışma Parametrelerinin Hava Tutunumu Ve Giren Hava Miktarına Etkileri, Madencilik, (2006), 45, 11-18.