THE FATHERLAND’S FRONT IN ESKİŞEHİR

Yıl 2017, Sayı: 52, 198 - 212, 18.05.2017

Bilal Tunç

Öz

There had been serious problems
between the govenment and the opposititon parties in Turkey and political
uncertainties emerged in the country in the 1957. What is causing these
problems to ocur and opposition parties done war against the Democratic Party
(DP) was a political structure which called power unity. Upon this, the
Democratic Party’s founder and the prime minister Adnan Menderes declared that
a fatherland front would be established which all citizens could take part in
against the power unity in his speech in Manisa in october in the 1958.
Acording to local and national newspapers and arcive documents, the fatherland
front had attracted peoples attention and a large number of people involved in
this front. On these dates as in most cities of newspaper Eskisehir’s newspapers
indicate that there were great participants to the Democratic Party and the
fatherland front in Eskisehir. Thanks to the work of the Democratic party
thousands of people registered in the quarters or the townships belonging to
the Democratic Party in Eskisehir in the1959. Especially the tradesman
organizations and big families of the city who resigning from the Republican
Peoples Party and the other opposition parties joined the Democratic Party in
Eskisehir. Thus, the number of member of the Democratic Party increased in
Eskisehir. There were also those who joined the Republican People's Party from
the Democratic Party during this period. This naturally had led to inter-party
conflicts. In this context, by taking advantage of from the telegrams sent to
the Prime Minister and from newspaper news the situation of the fatherland
front in Eskisehir have been extensively studied.

Anahtar Kelimeler

Democratic Party, Eskişehir, Republican People's Party

ESKİŞEHİR’DE VATAN CEPHESİ

Öz

Türkiye’de 1957 seçimlerinden
sonra iktidarla muhalefet partileri arasında ciddi sorunlar yaşanmış ve ülkede
siyasi alanda belirsizlikler ortaya çıkmıştır. Bu sorunların ortaya çıkmasına
yol açan ve iktidar partisi DP (Demokrat Parti)’ye karşı savaş açan başta CHP
(Cumhuriyet Halk Partisi) olmak üzere muhalefet partileri Güç Birliği adında
bir siyasi yapı oluşturmuşlardır. Bunun üzerine DP kurucularından ve
başbakanlardan Adnan Menderes, 12 Ekim 1958’de Manisa’daki konuşmasında
muhalefet partilerinin DP’ye karşı tesis etmiş oldukları Güç Birliği Cephesi
karşısında bütün vatandaşların yer alabileceği bir Vatan Cephesi’nin teşekkül
edeceğini duyurmuştur. Devrin yerel ve ulusal gazeteleriyle arşiv belgelerinin
verdiği bilgilere göre, Vatan Cephesi adıyla sivil toplum örgütü niteliğinde
siyasi bir yapının oluşturulması insanların dikkatini çekmiş ve çok sayıda kişi
cepheye dâhil olmuştur. Bu tarihlerde çoğu vilâyetlerde olduğu gibi Eskişehir
gazeteleri de,  vilâyetlerinden adı geçen
kuruluşa dolaysıyla da DP ocaklarına büyük iltihakların olduğunu bildirmiştir.  1959 yılında DP’nin çalışmalarıyla vilâyette
binlerce kişi DP ocak ya da bucaklarına kayıt olmuştur. Bilhassa CHP’den istifa
eden esnaf teşkilatları ve vilâyetin önde gelen aileleri, DP’ye katılmışlardır.
Böylece vilâyette DP’lilerin sayıları görece bir artış göstermiştir. Bunun
dışında iktidar partisi DP’den ayrılarak CHP’ye iltihak olanlar da vardır. Bu
da beraberinde partiler arasındaki çatışmaları arttırmıştır. Bu kapsamda,
çalışmamızda Vatan Cephesi’nin Eskişehir’deki durumu, Başbakan’a gönderilen
telgraflardan ve vilâyetin basın organları haberlerinden yararlanılarak
kapsamlı bir biçimde incelenmiştir. 

Anahtar Kelimeler

Cumhuriyet Halk Partisi, Demokrat Parti, Eskişehir

Kaynakça

• Arşiv Belgeleri Başbakanlık Cumhuriyet Arşivi (BCA)
• BCA, Yer No:010-09 Fon Kodu:215.667.1/91.16-30.
• BCA, Yer No:010-09 Fon Kodu:215.667.1.
• BCA, Yer No:010-09 Fon Kodu:215.667.1/1.
• BCA, Yer No:010-09 Fon Kodu:215.667.1/2.
• BCA, Yer No:010-09 Fon Kodu:215.667.1/3.
• BCA, Yer No:010-09 Fon Kodu:215.667.1/4.
• BCA, Yer No:010-09 Fon Kodu:215.667.1/5.
• BCA, Yer No:010-09 Fon Kodu:215.667.1/6.
• BCA, Yer No:010-09 Fon Kodu:215.667.1/7.
• BCA, Yer No:010-09 Fon Kodu:215.667.1/9.
• BCA, Yer No:010-09 Fon Kodu:215.667.1/10.
• BCA, Yer No:010-09 Fon Kodu:215.667.1/11.
• BCA, Yer No:010-09 Fon Kodu:215.667.1/12.
• BCA, Yer No:010-09 Fon Kodu:215.667.1/13.
• BCA, Yer No:010-09 Fon Kodu:215.667.1/14.
• BCA, Yer No:010-09 Fon Kodu:215.667.1/15.
• BCA, Yer No:010-09 Fon Kodu:215.667.1/1.18.
• BCA, Yer No:010-09 Fon Kodu:215.667.1/19.
• BCA, Yer No:010-09 Fon Kodu:215.667.1/20.
• BCA, Yer No:010-09 Fon Kodu:215.667.1/21.
• BCA, Yer No:010-09 Fon Kodu:215.667.1/22.
• BCA, Yer No:010-09 Fon Kodu:215.667.1/23.
• BCA, Yer No:010-09 Fon Kodu:215.667.1/24.
• BCA, Yer No:010-09 Fon Kodu:215.667.1/25.
• BCA, Yer No:010-09 Fon Kodu:215.667.1/26.
• BCA, Yer No:010-09 Fon Kodu:215.667.1/27.
• BCA, Yer No:010-09 Fon Kodu:215.667.1/28.
• BCA, Yer No:010-09 Fon Kodu:215.667.1/30.
• BCA, Yer No:010-09 Fon Kodu:215.667.1/32.
• BCA, Yer No:010-09 Fon Kodu:215.667.1/33.
• BCA, Yer No:010-09 Fon Kodu:215.667.1/71.
• BCA, Yer No:010-09 Fon Kodu:215.667.1/73.
• BCA, Yer No:010-09 Fon Kodu:215.667.1/77.
• BCA, Yer No:010-09 Fon Kodu:215.667.1/90.
• BCA, Yer No:010-09 Fon Kodu:215.667.1/91.
• BCA, Yer No:010-09 Fon Kodu:215.667.1/171.
• Demokrat Eskişehir Gazetesi
• İstikbal Gazetesi
• Meşale Gazetesi
• Porsuk Gazetesi
• Sakarya Gazetesi
• Yeni Eskişehir Gazetesi
• Yeni Haber Gazetesi
• Yeni Hâkimiyet Gazetesi
• Akşin, S.(2004). Ana Çizgileriyle Türkiye’nin Yakın Tarihi (1789-1980), İmaj Yayıncılık, Ankara.
• Albayrak, M.(2004). Türk Siyasi Tarihinde Demokrat Parti (1946-1960), Ankara: Phoenix Yayınları.
• Bulut, S.(2009). “Üçüncü Dönem Demokrat Parti İktidarı (1957-1960):Siyasi Baskılar ve Tahkikat Komisyonu”. Akademik Bakış Dergisi, S.4/2, 125-144.
• Eroğul, C. (1990). Demokrat Parti (Tarihi ve İdeolojisi), İmge Kitabevi, Ankara.
• Karpat, K. H. (1967). Türk Demokrasi Tarihi, Timaş Yayınları, İstanbul.
• Kılçık, H. (1992). Adnan Menderes’in Konuşmaları, Demeçleri, Makaleleri, (Mayıs 1950 – Aralık 1958), II. Cilt, Demokratlar Kulübü Yayınları, İstanbul.
• Özçelik, F. (2016). “Kocaeli’nde Vatan Cephesi”. Uluslararası Karamürsel Alp ve Kocaeli Tarihi Sempozyumu, Kocaeli, c. III., 2057-2068.
• Şahin, E. ,Tunç, B. (2015).” Demokrat Parti’nin Kuruluş Süreci ve DP-CHP Siyasi Mücadelesi (1945-1947)”. Sosyal ve Kültürel Araştırmalar Dergisi. 1(2), 31-69.
• Tunç, B. (2015). “Kocaeli’nde Vatan Cephesi”. H.Ü Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. S.8/2, s.733-750.
• Uyar, H. (2001). Vatan Cephesi Türk Siyasal Yaşamında Cepheleşmelere Bir Örnek, Boyut Yayıncılık, İstanbul.
• Vural, E. (2010). “Demokrat Parti Döneminde CHP’nin İzmir Örgütlenmesi ve Seçimler”. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Manisa: C.B Sosyal Bilimler Enstitüsü.