TÜRKİYE'DE 1950-1960 DÖNEMİ MİLLETVEKİLLERİN SOSYOLOJİK ÖZELLİKLERİ

Yıl 2008, Sayı: 22, - , 20.06.2015

Cemal Altan

Öz

Parliaments are institutions those carry out representative democracies. Due to impossibility of direct democracy today, individual participate administration through their representatives. Representatives also use sovereignty in the name of individuals all around the world. While give these rights to their representatives individuals, try to make their best for electing representatives who protect their interests best. In this regard, parliament that is constituted by representatives should have the qualities that resemble the general features of society. The idiom which is “parliament is the mirror of the society” is the brief expression of these features. Parliament is democratic in the level of its representation of the society. Therefore, the level of representation of the parliament is closely related with democracy. There is no doubt that the increase of the representation will bring parliament closer to democracy. The parliaments those are representatives of some certain elites would not be preferred much. However, parliament that represents every stratum of society –although not equal- is considered as democratic. For the period of 1950 and 1960, which is the theme of this study, it is difficult to say that, the level of representation mentioned above is achieved in the parliament of Turkey. The representation in terms of, gender, education, occupation, age or foreign language wasn’t on the level required

Anahtar Kelimeler

Parliament, Parliamentary Behavior, Societal Representation, Parliamentary Representation

TÜRKİYE'DE 1950-1960 DÖNEMİ MİLLETVEKİLLERİN SOSYOLOJİK ÖZELLİKLERİ

Öz

Parlamentolar, temsili demokrasinin gerçekleştiği kurumlardır. Doğrudan demokrasinin imkansız hale geldiği günümüzde, bireyler yönetime katılımlarını temsilciler aracılığıyla sağlarlar. Temsilciler, aynı zamanda hemen hemen dünyanın her yanında vatandaşlara ait olan egemenlik haklarını da yine onlar adına kullanırlar. Bireyler temsilcilerine bu hakları verirken, kendi çıkarlarını en iyi temsil edecek kişileri seçerek parlamentoya göndermeye azami çaba gösterirler. Bu açıdan temsilcilerin oluşturduğu parlamentonun toplumun genel özelliklerini yansıtacak niteliklere sahip olması gerekir. Toplumdaki yaygın deyimle “parlamento toplumun aynasıdır” söylemi de tam bu anlatılanların en kısa ifadesidir. Parlamento, toplumu temsil etme ölçüsünde demokratiktir. Bu nedenle parlamentonun temsiliyet ölçüsü aynı zamanda demokrasiyle de yakından ilgilidir. Parlamentoların temsiliyet dereceleri arttıkça demokrasiye de büyük oranda yaklaşacaklarından şüphe yoktur. Sadece belirli elit kesimlerin temsilcisi niteliğindeki parlamentolar, demokratik anlamda çok tercih edilecek yapılar değillerdir. Ancak bunun yerine toplumun her katmanını -eşit olmasa da- temsil etme niteliğine sahip parlamentolar, göreceli olarak demokratik sayılırlar. Çalışmanın konusu olan Türkiye’de 1950-1960 döneminde, önceki dönemlere göre biraz daha iyi olsa da yukarıda sözü edilen düzeyde temsil olanağının sağlanabildiğini söylemek güçtür. Gerek cinsiyet, gerek eğitim düzeyleri, gerek meslek dağılımları, gerek yaş dağılımları ve gerekse de bilinen yabancı diller dağılımı açısından temsil oranının arzu edilen düzeyde olmadığı görülmektedir

Anahtar Kelimeler

Parlamento, Parlamenter Davranış, Toplumsal Temsil, Parlamenter Temsil

Kaynakça

• Abadan-Unat, N. (1966), Anayasa Hukuku ve Siyasi Bilimler Açısından 1965 Seçimlerinin Analizi,Ankara:AÜ.SBF. Yayınları,
• Alkan, T. (1989), Siyasal Bilinç ve Toplumsal Değişim, Ankara: Gündoğan Yayınları,
• Arı, M. (1991), Siyasal Katılım:1980 sonrası Türk Siyasal Sürecinde
• ANAP Ve ANAP Seçmen Profili, Ankara:Gazi SBE Arslan, A. (2005), “Tek ve Çok Partili Dönemlerde Türk Siyasi Elitlerinin
• Toplumsal Profillerinin Karşılaştırmalı Analizi”, ZKÜ Sosyal Bilimler Dergisi, Cilt:1, Sayı:2 s.53-66
• Çağlar, A. ve Arslan, A. (2000), “Cumhuriyet’ten Günümüze Türk
• Siyasi Liderleri: Atatürk’ten Demirel’e Üst Siyasi Elitler”, Hacettepe Üniversitesi ,İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, Cilt: 18, Sayı: 2, s.499-514
• Frey, W.F. (1965), The Turkish Political Elite,: Massachusetts: MIT Pres.
• Gökçe, B. (1992) ,Toplumsal Bilimlerde Araştırma, Ankara:Savaş Yayınları
• Lewis, B. ve Michael S. (1981), “The Electoral Politics of the French
• Peasantry: 1946-1978” , Political Studies, v.29, no:4
• Ozankaya, Ö. (1986), Toplumbilim, Ankara: Tekin Yayınları,
• Sezen, S. (1994), Seçim ve Demokrasi, Ankara: Gündoğan Yayınları,
• Sitembölükbaşı, Ş. (2001), Parti Seçmenlerinin Siyasal Yönelimlerine Etki
• Eden Sosyoekonomik Faktörler, Ankara:Nobel Yayınları, Tezcan, M. (1984), Sosyal ve Kültürel Değişme, Ankara: Ankara
• Üniversitesi Hukuk Bilimleri Fakültesi Yayınları, 1950 TBMM Albümü 1954 TBMM Albümü 1957 TBMM Albümü