Yetîmî From Germiyân and His ‘İbretnâme

Yıl 2009, Sayı: 26, - , 20.06.2015

Kadir Güler

Öz

One of important cultural centers of the Ottoman Empire is Kütahya. Kütahya, when considering thirty-eight poets that have been mentioned in the literature and memorandums as from Kütahya and from Germiyân, is the sixth most important cultural center of the Ottomam Empire. According to the literature Yetîmî, one of the important poets living on Germiyân lands, is a sûfî follower of the Turbeh of Seyyid Gazi. One of the first poems titled as ‘Đbretnâme is the ‘Đbretnâme of Yetîmî. The ‘Đbretnâme form that aims to teach a lesson by elaborating on subjects like death, the human behavior against death, the briefness of human life, and the illusion of wealth, are importantly striking as a poetic form and has been usedby the sûfî poets

Anahtar Kelimeler

Kütahya, Germiyân, Yetîmî, ‘Đbretnâme, sûfî, Tasavvuf

Germiyânlı Yetîmî ve Đbretnâmesi

Öz

Osmanlı coğrafyasının önemli kültür merkezlerinden birisi de Kütahya’dır. Kaynaklarda ve tezkirelerde Kütahiyyeli veya Germiyânlı olarak zikredilen otuz sekiz şâir dikkate alındığında Kütahya, Osmanlı Devleti’nin altıncı önemli kültür merkezlerinden biri olarak dikkat çekmektedir. Germiyân topraklarında yaşayan önemli şâirlerden biri olan Yetîmi, kaynaklara göre Seyyid Gazi Tekkesi’ne bağlı sûfîlerdendir. İbretnâme başlığı taşıyan manzumelerin ilki Yetîmî’nin İbretnâmesi’dir. Ölümü ve ölüm karşısında insan davranışlarını,dünya hayatının geçici ve malın mülkün yalan olduğunu anlatarak ders vermeyi amaçlayan İbretnâmeler, özellikle sûfi şâirlerimizin ele aldığı türler arasında önemle dikkat çekmektedirler

Anahtar Kelimeler

Kütahya, Germiyân, Yetîmî, ‘İbretnâme, sûfî, Tasavvuf

Kaynakça

• AKTAN, Bilal, (2006a), Kemâl Ümmî’nin Vefât Risâlesi ve Dil Özellikleri”, SÜ Türkiyat Araştırmaları Dergisi, S.19
• Yolında:yolına S ; B’de 88.beyit B’de 89. beyit B’de 90. beyit “ beni göremezsin” A‘raf 7/143“ Bkz. Mehmet YILMAZ , Edebiyatımızda İslâmi Kaynaklı Sözler, İstanbul 1992, s.111 ; Bu beyit B’de 93. beyit
• “ tekrarlanan yedi ” Hicr 15/87 YILMAZ, a.e., s.139 Bu beyit B’de 94. beyit Bu mısra B’de şöyledir: “ yazanı dinleyeni okuyanı” ; B’de 98. beyit --------------------, (2006b), “Garib-Nâme’nin Bilinmeyen Yeni Bir Yazması”, Akademik Araştırmalar Dergisi,
• Ağustos-Ekim 2006, Yıl:8 Sayı: 30
• AŞIK ÇELEBİ, (1971) Meşâirü’ş-Şuarâ, Haz. M. Owens, Londra
• DEMİR, Esra (2003), Şeyh Eşref bin Ahmet ve İbretnâme Mesnevisi-İnceleme Metin, MÜ SBE Basılmamış Yüksek
• Lisans Tezi, İstanbul GÜLER, Kadir, (2004), Kütahya Yazıları, Kütahya -------------------,(1995), “Gaybî Sun’ullâh ve Hudâ Rabbim Risâlesi”, Yedi İklim, Kütahya Özel Sayısı, C.X/68, Kasım 1995 -------------------,(2004), “Gaybî Sun’ullah ve Keşfü’l-Gıtâ Devriyyesi” Kütahya Yazıları, Kütahya
• GÜZEL, Abdurrahman- TORUN, Ali (2003) Türk Halk Edebiyatı El Kitabı, Ankara
• HASAN ÇELEBİ, Tezkiretü’ş-şu’arâ, Süleymaniye Ktp., Es’ad Efendi Blm. Nu.3869.
• ÖZKAN, Mustafa, ( 1995), Türk Dilinin Gelişme Alanları ve Eski Anadolu Türkçesi, İstanbul
• ŞENTÜRK, Ahmet Atilla, KARTAL, Ahmet, (2007), Eski Türk Edebiyatı Tarihi, İstanbul
• YILMAZ, Mehmet (1992), Edebiyatımızda İslâmî Kaynaklı Sözler, İstanbul