İŞLETMELERİN MİSYON İFADELERİNDE PAYDAŞLARA YER VAR MI?: İMKB ŞİRKETLERİ ÜZERİNE BİR ARAŞTIRMA

Yıl 2010, Sayı: 27, - , 20.06.2015

Elif Karabulut Temel Mehmet Ali Köseoğlu

Öz

This study was designed to investigate whether the stakeholders are included in the misson statements of 164 of 244 companies traded in Istanbul Stock Exchange (IMKB). The mission statements were subjected to a content analysis with respect to nine stakeholders indicated in the literature (customers, shareholders, rivals, suppliers, public, government, financers, environment and employees). Customers, employees and shareholders are the most common stakeholders included in the statements, whereas the least included stakeholders is financers. While the stakeholders in the investigated mission statements are in accordance with the earlier understanding of stakeholder concept (five stakeholders; customers, employees, shareholders, public and government), the mission statements do not include the nine stakeholders commonly accepted today

Anahtar Kelimeler

Mission, ISE, Stakeholder, content analysis

İŞLETMELERİN MİSYON İFADELERİNDE PAYDAŞLARA YER VAR MI?: İMKB ŞİRKETLERİ ÜZERİNE BİR ARAŞTIRMA

Öz

Bu çalışma misyon ifadelerinde paydaşlara yer verilip verilmediğini sorgulamak amacıyla tasarlanmıştır. Bu amaçla İstanbul Menkul Kıymetler Borsası’ nda işlem gören şirketlerin (244 işletmeden 164 ü) misyon ifadelerine içerik analizi yapılmıştır. Misyon ifadeleri, yazın taramasında belirlenen müşteriler, sermayedarlar (şirket sahipleri), rakipler, tedarikçiler, toplum, devlet, finansörler, çevre ve çalışanlar olmak üzere dokuz paydaşa göre içerik analizine tabi tutulmuştur. Misyon ifadelerinde en fazla yer verilen paydaşlar sırasıyla müşteriler, çalışanlar ve sermayedarlardır. En az yer verilen paydaş ise finansörlerdir. Yazın taramasında paydaşlık kavramını araştıran ilk çalışmalarda müşteriler, çalışanlar, hissedarlar, toplum ve devlet paydaş olarak kabul edilmektedir. Araştırma sonuçları da ilk yapılan paydaş kavramı çalışmaları ile paralellik göstermesine rağmen, günümüzde kabul edilen dokuz paydaşı içermemektedir

Anahtar Kelimeler

Misyon, İMKB, paydaş, etkileşen, içerik analizi

Kaynakça

• ACUNER, T. ve GENÇ, K. Y. (2008). Türkiye’ nin ve Avrupa’ nın Büyük İşletmelerinin Misyon ve Vizyon Açıklamalarının
• İçerikleri Bakımından Karşılaştırılması, 16. Ulusal Yönetim ve Organizasyon Kongresi, İstanbul Kültür Üniversitesi İ.İ.B.F. İşletme Bölümü, 16- 18 Mayıs, Antalya, 320- 324. ACUNER, T. ve GENÇ, K. Y. (2007), KOBİ’lerin Stratejik Yönelimlerinin İncelenmesi, 4. KOBİ’ler ve Verimlilik Kongresi
• Kongre Kitabı, İstanbul Kültür Üniversitesi, 7-8 Aralık, İstanbul, 603-610. ANALOUI, F. ve KARAMI, A. (2002). “CEOs and Development of the Meaningful Mission Statement”, Corporate Governance, 2(3), 13-20
• ARSLAN, M. (2001). İş ve Meslek Ahlakı, Yayın No: 303, Ankara: Nobel Yayın Dağıtım
• BAETZ, M. C. ve BART, C. K. (1996). “Developing Mission Statements Which Work”, Long Range Planning, 29(4), 526-533.
• BARCA, M. ve YILDIRIM, M. (2003). Vizyon ve Misyon Bildirgeleri Sektörel Rekabet Dayanaklarını Ne Ölçüde
• Yansıtmaktadır?, 11. Ulusal Yönetim ve Organizasyon Kongresi, Afyon Kocatepe Üniversitesi İ.İ.B.F., 22- 24 Mayıs, Afyon, 189- 1
• BART, C. (2007). “A Comparative Analysis of Mission Statement Content in Secular and Faith-based Hospitals”, Journal of
• Intellectual Capital, 8(4), 682- 694. BART, C.K. (2004). “Innovation, Mission Statements and Learning”, International Journal of Innovation and Learning, 27(6/7).
• BART, C.K. (2001). “Measuring the Mission Effect in Human Intellectual Capital”, Journal of Intellectual Capital Research, 2(3), 320-330.
• BART, C.K. ve BAETZ, M.J. (1998). “The Relationship Between Mission Statements and Firm Performance: An Exploratory
• Study”, Journal of Management Studies, 36( 6), 823-853. BART, C. K. ve BONTIS, N. (2003). “Distinguishing Between the Board and Management in Company Mission Implications for
• Corporate Governance”, Journal of Intellectual Capital, 4(3), 361-381. BART, C. K., BONTİS, N. ve TAGGAR, S. (2001). “A model of mission statements and firm performance”, Management Decision, 39(1), 19-35.
• BART, C.K. ve TABONE, J.C. (1999). “Mission Statement Content and Hospital Performance in the Canadian Not-for-profit
• Health-care Sector”, Health Care Management Review 24(3), 18-29. BARTKUS, B., GLASSMAN, M. ve MCAFEE, B. (2002). “Do Large European, US and Japenese Firms Use Their Web Sites to
• Communicate Their Mission?”, European Management Journal, 20(4), 423-424. BILOSLAVO, R. (2004). “Web-based Mission Statements in Slovenian Enterprises”, Journal for East European Management Studies, 9(3), 265-277.
• CAMPBELL, A. ve YEUNG, S. (1991). “Creating a Sense of Mission”, Long Range Planing, 24(4), 10-20.
• CARROLL, A. B. (1991). “The Pyramid of Corporate Social Responsibility: Toward the Moral Management of Organizational
• Stakeholders”, Business Horizons, July-August, 39-48. COŞKUN, R. ve GEYİK M. (2004). Küresel Firmaların Misyon İfadeleri Yerelliğe Ne kadar Vurgu Yapıyor?, 12. Ulusal
• Yönetim ve Organizasyon Kongresi, Uludağ Üniversitesi İ.İ.B.F. İşletme Bölümü, 27- 29 Mayıs, Bursa, 287-294. ÇUHADAR, T. ve ÖZMEN, H. İ. (2008). Mission Statement Institutional Family Business: A Content Analysis, First
• International Conference On Management and Economics, Epoka University, 28-29 Mart, Tirana, Albania, 120-132. DAVID, F. R. (1989). “How Companies Define Their Mission”, Long Range Planning, 30, 594-604.
• DILL, W. (1975). “Public Participation in Corporate Planning: Strategic Management in a Kibitzer’s World”, Long Range Planning, 8(1), 57-63.
• DOĞAN, S. (2000). İşletmelerde Vizyon ve Misyon Bildiri Geliştirme ve Önemi, 8. Ulusal Yönetim ve Organizasyon Kongresi,
• Erciyes Üniversitesi İ.İ.B.F., 25- 27 Mayıs, Kayseri, 187-204. FREEMAN, R. E. ve REED, D. L. (1983). “Stockholders and Stakeholders: A New Perspective on Corporate Governance”,
• California Management Review, 25(3), 88-106. FREEMAN, R. E. (1984). Stratejik Management: A Stakeholder Approach. Boston: Pitmann Publishing.
• FROOMAN, J. (1999). “Stakeholder Influence Strategies”, Academy of Management Review, 24(2), 191-205.
• GOODPASTER, K. (1993). Business Ethics and Stakeholder Analysis. In Winkler, E. R. ve Coombs, J. R. (Eds.), Applied Ethics:
• A Reader: Cambridge, MA: Blackwell, 229-248. HEPKUL, A. (2002). “Bir Sosyal Bilim Araştırma Yöntemi Olarak İçerik Analizi”, Anadolu Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler
• Fakültesi Dergisi, 18(1-2), 1-12. KARABULUT, A. T. (2007). A Study on Two Fundamental Tools of Strategic Management: Mission And Vision Statements, 3rd. International Strategic Management Conference, Beykent Üniversitesi, Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi, Gebze İleri
• Teknoloji Enstitüsü, 21- 13 Haziran, Antalya, Türkiye, 27-37. KARABULUT TEMEL, E. (2007). Büyük İşletmelerin Misyon ve Vizyon İfadelerinin İçerikleri Bakımından İncelenmesi, 15.
• Ulusal Yönetim ve Organizasyon Kongresi, Sakarya Üniversitesi İktisadi İdari Bilimler Fakültesi, 25-27 Mayıs, Sakarya, 486- 492
• KLEMM, M., SANDERSON, S. ve LUFFMAN G. (1991). “Mission Statements: Selling Corporate Values to Employees”, Long Range Planning, 24(3), 73-78.
• KOTLER, P. (1984). Marketing Management: Analysis, Planning, Implementation, Control, London: Prentice Hall.
• KUJALA, J. (2001). “Analysing Moral Issues in Stakeholder Relations”, Business Ethics: A European Review, 10(3), 233-247.
• MITCHELL, R., AGLE, B. ve WOOD, D. (1997). “Toward a Theory of Stakeholder Identification and Salience: Defining the Principle of Who and What Really Counts”, Academy of Management Review, 22, 853-886.
• MORRIS, R. (1996). “Developing a Mission for a Diversified Company”, Long Range Planning, 29(1), 103-115.
• NIMWEGEN, G., BOLLEN, L., HASSINK H., THIJSSENS T. (2008). “A Stakeholder Perspective on Mission Statements: An
• International Emprical Study”, International Journal of Organizational Analysis, 16(1/2), 61-82. O’GORMAN, C. ve DORAN, R. (1999). “Mission Statements in Small and Medium Sized Businesses”, Journal of Small Business Management, 37(4), 59-66.
• ÖZDEMİR, A. Z. Ö. (2005). İşletmelerin Vizyon ve Misyon İadelerindeki Eşbiçimlilik, 13. Ulusal Yönetim ve Organizasyon
• Kongresi (Marmara Üniversitesi, 12- 14 Mayıs)’ ne sunulan bildiri, İstanbul, 435-436
• PEARCE, J. ve DAVID, F. (1987). “Corporate Mission Statement: The Bottom Line”, Executive, 1(2), 109-116.
• PIERCY, N. ve MORGAN, N. (1994). “Mission Analysis: An Operational Approach”, Journal of General Management, 19(3), 1
• PEYREFITTE, J. ve DAVID, R. (2006), “A Content Analysis of the Mission Statements of United States Firms in Four Industries”,
• International Journal of Management, 23(2), 296-301. SPENCE, L. S., COLES, A. M. ve HARRIS, L. (2001). “The Forgotten Stakeholder? Ethics and Social Responsibility in Relation to
• Competitors”, BusinessveSociety Review, 106(4), 331-353. ÜLGEN, H. ve MİRZE, S. K. (2007). İşletmelerde Stratejik Yönetim, 4. Bası, İstanbul: Arıkan.
• WANT, J., (1986). “Corporate Mission, The Intangible Contributor to Performance”, Management Review, August, 46-50.
• WICKHAM P.A. (1997). “Developing a Mission For an Entrepreneurial Venture”, Management Decision, 35(5), 373-381.
• YURTSEVEN, H. R., (2003). İşletmelerde Misyon İfadesinin Stratejik Yönü: Türkiye’ deki Beş Yıldızlı Konaklama
• İşletmeleri Üzerine Bir Araştırma, 11. Ulusal Yönetim ve Organizasyon Kongresi, Afyon Kocatepe Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi, 22- 24 Mayıs, Afyon, 179-188.