VADELİ VE SPOT KURLAR ARASINDAKİ NEDENSELLİK İLİŞKİSİ: İZMİR VADELİ İŞLEM VE OPSİYON BORSASI ÜZERİNE BİR UYGULAMA

Yıl 2010, Sayı: 27, - , 20.06.2015

Erhan Demireli Emre Gülmez Göktuğ Cenk Akkaya

Öz

Recently, forward contracts has became more important day by day due to the globalization of trade relations and the diversification of financial instruments. Investors struggle for forecasting the future and have shaped their financial decision through these forecasts, by the forward contracts. Such financial forecasts are affected by many variables in the economic system. Moreover, spot rates play an important role to form these financial estimates. In this study, it is aimed to determine the effects of spot rates on forward rates. Therefore, Granger casuality analysis tecnique is approved for examining the casuality between spot rates and forward rates. As a result of the study, spot rates are granger cause of forward rates

Anahtar Kelimeler

Spot Rate, Forward Rates, Granger Casuality, Turkish Derivatives Exchange

VADELİ VE SPOT KURLAR ARASINDAKİ NEDENSELLİK İLİŞKİSİ: İZMİR VADELİ İŞLEM VE OPSİYON BORSASI ÜZERİNE BİR UYGULAMA

Öz

Günümüzde ticari ilişkilerin küreselleşmesi ve finansal enstrümanların çeşitlenmesi nedeniyle vadeli işlem sözleşmeleri her geçen gün daha fazla önem kazanmaktadır. Vadeli işlem sözleşmeleri yoluyla tasarruf sahipleri bugünden geleceği öngörümlemeye çalışmakta ve finansal kararlarını bu öngörülere göre şekillendirmektedirler. Sözkonusu finansal tahminler, ekonomik sistemde birçok değişkenden etkilenmektedir. Spot kurlar da bu finansal tahminlerin oluşumunda önemli rol oynamaktadır. Bu çalışmada spot kurların, vadeli kurlar üzerindeki etkisinin belirlenmesi amaçlanmıştır. Bu amaçla Granger nedensellik analizinden hareketle spot kurlar ile vadeli kurlar arasındaki nedensellik ilişkisi belirlenmeye çalışılmıştır. Veriler www.tcmb.gov.tr ve www.vob.org.tr adreslerinden sağlanmıştır. Çalışma sonucunda spot kurların vadeli kurların Granger nedeni olduğu bulgusuna ulaşılmıştır

Anahtar Kelimeler

Spot Kur, Vadeli Kur, Granger Nedenselliği, Vadeli İşlemler ve Opsiyon Borsası

Kaynakça

• AKÇAY S., ÖZEN E., KULA, V., (2009). “Türkiye’de Vadeli Döviz Fiyatları İle Spot Döviz Fiyatları Arasındaki Nedensellik
• İlişkisinin İncelenmesi: İzmir Vadeli İşlem Ve Opsiyon Borsası Uygulaması”, Afyon Kocatepe Üniversitesi, 13. Ulusal Finans Sempozyumu Bildiriler Kitabı, Afyonkarahisar, 321 – 330 BAKLACI H. F. (2007), “Türkiye’de Vadeli Döviz İşlemlerinin Spot Döviz Piyasa Volatilitesi Üzerine Etkileri”, İktisat İşletme ve Finans Dergisi, 22/250: 53–68
• CHEUNG, Y.W. ve FUNG N.G. (1997), “Information Flows Between Eurodollar Spot and Futures Markets”, Multinational
• Finance Journal, 1(4), 255–271,http://mfs.rutgers.edu/MFJ/Articles-pdf/V01N4p1.pdf, (21.09.2006).
• ÇEVİK, E. İ. ve PEKKAYA M. (2007). “Spot ve Vadeli İşlem Fiyatlarının Varyansları Arasındaki Nedensellik Testi”, Dokuz Eylül
• Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 22/2: 49-66
• ELMAS, B. ve TEMURLENK, M. S., (2009). “Hisse Senedi Fiyat-İşlem Hacmi Arasındaki Granger Nedensellik: İMKB’de Hisse
• Bazlı Bir Analiz”, 10. Ekonometri ve İstatistik Sempozyumu Bildiriler Kitabı, Atatürk Üniversitesi, 27-29 Mayıs, Erzurum, 1-11
• GÖKÇE, A. (2002). “İMKB’de Fiyat-Hacim İlişkisi: Granger Nedensellik Testi”, Gazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler
• Fakültesi Dergisi, 3: 43–48 GUJARATI, N, D., (1995), Basic Econometrics, International Edition, Mc Graw-Hill, Inc, USA
• HANSEN L. P. and HODRICK R. J., (1980). “Forward Exchange Rates As Optimal Predictors Of Future Spot Rates: An
• Econometric Analysis”, The Journal of Political Economy, 88/5: 829-853
• İzmir Vadeli İşlem ve Opsiyon Borsası, www.vob.org.tr, Erişim Tarihi: 25/12/2009
• JOHANSEN, S. and JUSELIUS, K. (1990). “Maximum Likelihood Estimation And Inferences On Coentegration With Applications
• To The Demand For Money”, Oxford Bulletin Of Economics And Statistics, 52: 169–210 KAYALIDERE, K., KARGIN, S., AKTAŞ R. (2009). “İMKB’ de Fiyat Ve Hacim Arasındaki Nedensellik İlişkisi”, Celal Bayar
• Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Sosyal Bilimler Dergisi, 7/1: 15-124
• KORKMAZ T., AÇIKGÖZ, E., (2007). “VOB’DA İşlem Gören Döviz Futures Sözleşmelerinin Değeri İle Piyasadaki Likit Döviz
• Miktarı Arasındaki İlişki”, Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 29: 63-81
• LUINTEL, K.B. ve PAUDYAL K (1998). “Common Stochastic Trends Between Forward And Spot Exchange Rates”, Journal of
• International Money And Finance, 17,.279-297
• MACKINNON J. G. (1996). “Numerıcal Dıstrıbutıon Functıons For Unıt Root And Coıntegratıon Tests”, Journal Of Applied
• Econometrics, Vol. 11, 601–618 (1996)
• PEKKAYA M., BAYRAMOĞLU M. F. (2008). “Hisse Senedi Fiyatları Ve Döviz Kuru Arasındaki Nedensellik İlişkisi: YTL/USD,
• İMKB 100 ve S&P 50 Üzerine Bir Uygulama”, MUFAD Muhasebe ve Finansman Dergisi, 38: 163-176
• SEVÜKTEKİN, M. ve NARGELEÇEKENLER M. (2005). Zaman Serileri Analizi, Ankara: Nobel Yayıncılık
• TCMB, Elektronik Veri Dağıtım Sistemi (EVDS), www.tcmb.gov.tr, Erişim Tarihi: 25/12/2009
• WESSO, G.R. (1999). “The Forward Rate As An Optimal Predictor Of The Future Spot Rate In South Africa: An Econometric
• Analysis”, South African Reserve Bank Occasional Paper, 13, 1999