ÇALIŞMA YAŞAMI KALİTESİNİ ETKİLEYEN FAKTÖRLERİN İŞGÖRENLER TARAFINDAN ALGILANMASI: OTEL ÇALIŞANLARI ÜZERİNDE BİR ARAŞTIRMA

Yıl 2013, Sayı: 35, - , 20.06.2015

Bariş Erdem İsmail Kaya

Öz

The aim of this study is to determine the perceptions of the quality of working life of employees at hotel enterprises. The study has been carried out through the data collected via a questionnaire from 266 employees. According to the findings, the most influental factor in perceptions regarding the quality of working life is the use of technology and job security. Hotel staff consider their technological facilities and job security as the most important factors. The least influental factor in perceptions regarding the quality of working life is the participation in the management. Employees have showed a relatively lower participation in variables in this scale. In addition, it has been found out that perceptions of the quality of working life differ in some demographic characteristics of employees

Anahtar Kelimeler

-

ÇALIŞMA YAŞAMI KALİTESİNİ ETKİLEYEN FAKTÖRLERİN İŞGÖRENLER TARAFINDAN ALGILANMASI: OTEL ÇALIŞANLARI ÜZERİNDE BİR ARAŞTIRMA

Öz

Bu araştırmada, otel işletmelerinde çalışan işgörenlerin çalışma yaşamı kalitesi algıları tespit edilmeye çalışılmıştır. Araştırma, 266 işgörenden anket yöntemiyle toplanan verilerle gerçekleştirilmiştir. Bulgulara göre, çalışma yaşamı kalitesine yönelik algılarda en etkili faktör, teknoloji kullanımıdır. Bunu, iş güvencesi faktörü takip etmektedir. Otel çalışanları, işleri ile ilgili olarak sahip oldukları teknolojik olanakları ve çalıştıkları örgütteki iş güvencesini, en önemli unsurlar olarak görmektedir. Çalışma yaşamı kalitesine yönelik algılarda en az etkili olan faktör ise, yönetime katılmadır. İşgörenler bu ölçekteki önermelere nispeten daha düşük bir katılım göstermişlerdir. Bununla birlikte, çalışma yaşamı kalitesine yönelik algıların, işgörenlerin bazı demografik özelliklerine göre farklılıklar gösterdiği saptanmıştır

Anahtar Kelimeler

Çalışma Yaşamı Kalitesi, Otel İşletmeleri, İşgörenler

Kaynakça

• AHİPAŞAOĞLU, S., KARAMAN, A. ve SAĞLIK, E. (2002). “Turizm Sektöründe Endüstriye Dayalı Eğitim, Sorunlar ve Çözüm Önerileri: Palandöken Kış Sporları Merkezinde Bir Uygulama”, Turizm Eğitimi Konferansı-Workshop, 11-13 Aralık 2002, Ankara: T.C. Turizm Bakanlığı Turizm Eğitimi Genel Müdürlüğü: 137-143.
• AKINCI, Z. (2002). “Turizm Sektöründe İşgören İş Tatminini Etkileyen Faktörler: Beş Yıldızlı Konaklama İşletmelerinde Bir Uygulama”, Akdeniz Üniversitesi İ.İ.B.F. Dergisi, (4): 1-25.
• AKOĞLAN, M. ve KOZAK, N. (1995). “Otel İşletmelerinde Personel Kullanım Alanları Üzerine Bazı Gözlemler”, Anatolia: Turizm Araştırmaları Dergisi, Sayı: 2.
• AKSU, A. A. (2000). “Otel İşletmelerinin Başarısını Etkileyen Dış Çevre Faktörleri”, Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 3 (4): 269-281.
• AYDEMİR, Y. (2008). “OHSAS/TS 18001 İş Sağlığı ve İş Güvenliği Uygulamalarının Çalışma Yaşamı Kalitesine Etkisi”, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir.
• AYDIN, İ., ÇELİK, Y. ve UĞURLUOĞLU, Ö. (2011). “Sağlık Personeli Çalışma Yaşam Kalitesi Ölçeği: Geliştirilmesi, Geçerliliği ve Güvenilirliği”, Toplum ve Sosyal Hizmet Dergisi, 22 (2): 79-100.
• AYMANKUY, Ş. (2005). “Konaklama İşletmelerinde Sendikaların Hizmet Kalitesine Etkileri”, Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 8 (14): 1-22.
• BAUM R., J. ve WALLY, S. (2003). “Strategic Decision Speed and Firm Performance”, Strategic Management Journal, 24 (11): 1107-1129.
• BİNGÖL, D. (1990). Personel Yönetimi ve Beşeri İlişkiler. Erzurum: Atatürk Üniversitesi Yayınları.
• BİNGÖL, D. (2003). İnsan Kaynakları Yönetimi. İstanbul: Beta Basım Yayım Dağıtım, 5. Baskı.
• BİRDİR, K. (2002). “Turizm ve Otel İşletmeciliği Eğitimi Alan Lisans Öğrencilerinin Turizm Endüstrisinde Çalışmayı Tercih Etmemelerinin Temel Nedenleri: Bir Nominal Grup Tekniği Araştırması”, Turizm Eğitimi Konferansı-Workshop, 11-13 Aralık 2002, Ankara: T.C. Turizm Bakanlığı Turizm Eğitimi Genel Müdürlüğü: 495-504.
• BOLHARI, A., REZAEEAN, A., BOLHARI, J., BAIRAMZADEH, S. ve SOLTAN, A. A. (2011). “The Relationship between Quality of Work Life and Demographic Characteristics of Information Technology Staffs”, International Conference on Computer Communication and Management,IACSIT Press, Vol. 5, Singapore: 374-378.
• CACIOPPE, R. ve MOCK, P. (1984). “A Comparison of the Quality and Private Organizations”, Human Relations, 37 (11): 923-940.
• CAMKURT, M. Z. (2007). “İşyeri Çalışma Sistemi ve İşyeri Fiziksel Faktörlerinin İş Kazaları Üzerindeki Etkisi”, TÜHİS İş Hukuku ve İktisat Dergisi, 20-21 (6-1): 80-106.
• CAMPOS, L. C. A. ve SOUZA, A. M. (2006). “Study of the Walton’s Criteria of Quality of Working Life Using Multivariate Analysis in a Military Organization”, Third International Conference on Production Research, 30 July–2 August 2006, Curitiba/PR-Brazil.
• CENGİZHAN, S. ve ERSUN, O. (2000). “Büyük Ölçekli İşletmelerde Eğitim Geliştirme Çabalarının Durum Saptamsı”, 8. Ulusal Yönetim ve Organizasyon Kongresi Bildiriler Kitabı, 25-27 Mayıs 2000, Erciyes Üniversitesi, Nevşehir: 731-751.
• CHO, S., WOODS, R. H., JANG, S. ve ERDEM, M. (2006). “Measuring the Impact of Human Resources Management Practies on Hospitality Firm’s Performances”, International Journal of Hospitality Management, 25 (2): 262-277.
• ÇAKIR, Ö. (2001). İşe Bağlılık Olgusu ve Etkileyen Faktörler. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• ÇETİN, Ş. (2002). “Turizm İşletmeciliği ve Otelcilik Mezunlarının İstihdam Sorunları”, Turizm Eğitimi Konferansı- Workshop, 11-13 Aralık 2002, Ankara: T.C. Turizm Bakanlığı Turizm Eğitimi Genel Müdürlüğü: 485-494.
• ÇETİNKAYA, A. Ş. ve ŞİMŞEK, M. Ş. (2008), “Bilişim Teknolojilerinin İşletme Performansına Etkileri: Beş Yıldızlı Otellere Yönelik Bir Araştırma”, IV. Lisansüstü Turizm Öğrencileri Araştırma Kongresi Bildiriler Kitabı, 23-27 Nisan 2008, Antalya: 3-22.
• ÇİÇEK, D. (2005). “Örgütlerde Motivasyon ve İş Yaşam Kalitesinde Bir Kamu Kuruluşundaki Yönetici Personelin Motivasyon Seviyelerinin Tespit Edilerek İş Yaşam Kalitesinin Geliştirilmesi Üzerine Bir Araştırma”, Yayımlanmamış Doktora Tezi. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Adana.
• DEMİR, M. (2003). “Konaklama İşletmelerinde Ergonominin İşgören Verimliliği Üzerine Etkileri”, İş, Güç: Endüstri İlişkileri ve İnsan Kaynakları Dergisi, 5 (2).
• DEMİR, M. (2011). “İşgörenlerin Çalışma Yaşamı Kalitesi Algılamalarının İşte Kalma Niyeti ve İşe Devamsızlık ile İlişkisi”, Ege Akademik Bakış Dergisi, 11 (3): 453-464.
• DEMİRBİLEK, S. ve TÜRKAN, Ö. U. (2008). “Çalışma Yaşamı Kalitesinin Artırılmasında Personel Güçlendirmenin Rolü”, İş, Güç: Endüstri İlişkileri ve İnsan Kaynakları Dergisi, 10 (1), 47-67.
• DİKMETAŞ, E. (2006). “Hastane Personelinin Çalışma / İş Yaşam Kalitesine Yönelik Bir Araştırma”, Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 15 (2): 169-182.
• DOĞAN, M. (1995). İşletme Ekonomisi ve Yönetimi. İzmir: Anadolu Yayıncılık.
• ELMA, C. ve DEMİR, K. (2003). Yönetimde Çağdaş Yaklaşımlar: Uygulamalar ve Sorunlar. Ankara: Anı Yayınları.
• ERDİL, O., KESKİN, H., İMAMOĞLU, S. K. ve ERAT, S. (2004). “Yönetim Tarzı ve Çalışma Koşulları”, Arkadaşlık Ortamı ve Takdir Edilme Duygusu ile İş Tatmini Arasındaki İlişkiler: Tekstil Sektöründe Bir Uygulama”, Doğuş Üniversitesi Dergisi, 5 (1): 17-26.
• EREN, E. (2004). Örgütsel Davranış ve Yönetim Psikolojisi. İstanbul: Beta Basım Yayım Dağıtım, 8. Baskı.
• EREN, E. (2010). Örgütsel Davranış ve Yönetim Psikolojisi. İstanbul: Beta Basım Yayım Dağıtım, 12. Baskı.
• ERGÜL, H. F. (2006). “Kurumlarda Ücret, Ücret Sistemleri ve Ücret – Başarı İlişkisi”, Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 5 (18): 92-105.
• ERGÜN, E. (2003). “İşletmelerdeki Kültürel Özelliklerin Örgüt Performansına Etkisi Üzerine Bir Uygulama”, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Gebze İleri teknoloji Enstitüsü, Gebze.
• GÜVENLİ, F. G. (2006). “Yeni Teknolojilerin Çalışma Yaşamı Kalitesi Üzerindeki Etkileri”, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir.
• GÜVENLİ, F. G. (2006). “Yeni Teknolojilerin Çalışma Yaşamı Kalitesi Üzerindeki Etkileri”, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir.
• HAMŞIOĞLU, A. B. (2011). “Pazar Yönlülük, Kalite Yönlülük ve İşletme Perfomansı İlişkisi: İlaç Sektöründe Yapılan Bir Çalışma”, Ege Akademik Bakış, 11 (1): 91-101.
• HUZZARD, T. (2003). The Convergence of the Quality of Working Life and Competitiveness. Stockholm: National Institute for Working Life.
• ILGAZ, S. ve ÇAKAR, M. (2002). “Turizm Eğitimi Alan Öğrencilerin Staj Problemleri: Başkent Üniversitesi İ.İ.B.F. Turizm İşletmeciliği Bölümü Öğrencileri Üzerinde Yapılan Bir Araştırma”, Turizm Eğitimi Konferansı-Workshop, 11-13 Aralık 2002, Ankara: T.C. Turizm Bakanlığı Turizm Eğitimi Genel Müdürlüğü: 385-389.
• İÇÖZ, O. (1991). "Turizm Sektörünün Gelişmesinde İnsan Unsurunun Önemi", Anatolia Turizm Araştırmaları Dergisi, Sayı: 23-24.
• İLKİZ, O. ve HİTAY, O. (1992). “Türkiye'de Turizm Eğitiminde Sorunlar", Turizm Eğitimi Konferans-Workshop, 9-11 Aralık, Ankara.
• İMAMOĞLU, S. Z., KESKİN, H. ve ERAT, S. (2004). “Ücret, Kariyer ve Yaratıcılık ile İş Tatmini Arasındaki İlişkiler: Tekstil Sektöründe Bir Uygulama”, Yönetim ve Ekonomi Dergisi, 11 (1): 167-176.
• KAPIZ, S. Ö. (2002). “İş-Aile Yaşam Dengesi ve Dengeye Yönelik Yeni Bir Yaklaşım: Sınır Teorisi”, Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 4 (3): 139-153.
• KAŞLI, M. (2007). “İş Özellikleri Modelinin Otel İşletmelerinde Uygulanabilirliğine Yönelik Bir Araştırma”, Doğuş Üniversitesi Dergisi, 8 (2): 159-174.
• KAYMAZ, K. (2003). “Çalışma Yaşamında Kalite”, İş, Güç: Endüstri İlişkileri ve İnsan Kaynakları Dergisi, 5 (1).
• KOZAK, M. A. (1998). “Otel İşletmelerinde Stres Faktörleri”, Tugev Seçme Makaleler: 29, İstanbul: Turizm Geliştirme ve Eğitim Vakfı Yayını No: 46.
• KÖKNEL, Ö. (1998). Zorlanan İnsan. İstanbul: Altın Kitaplar Yayınevi, 4. Baskı.
• KUŞLUVAN, S. ve KUŞLUVAN, Z. (2000). “Perceptions and attitudes of undergraduate tourism students towards working in the tourism industry in Turkey”, Tourism Management, 21 (3): 251-269.
• LEVINE, M. F., TAYLOR, J. C. ve DAVIS, L. E. (1984). “Defining Quality of Working Life”, Human Relations, 37 (1): 81-104.
• MULLINS, L. J. (1995). Hospitality Management A Human Resources Approach. London: Pitman Publishing, Second Edition.
• NAKTİYOK, A. ve KÜÇÜK, O. (2003). “İşgören (İç Müşteri) ve Müşteri (Dış Müşteri) Tatmini, İşgören Tatmininin Müşteri Tatmini Üzerine Etkileri: Ampirik Bir Değerlendime”, Atatürk Üniversitesi İ.İ.B.F. Dergisi, 17 (1-2): 225-243.
• ORAL, S., ÇİÇEK, O. ve AKTAŞ, G. (1994). “Turizm Bilincinin Oluşturulmasında Yaygın Eğitimin Yeri ve Önemi”, 1. Turizm Sempozyumu, 17-18 Kasım, Ankara.
• ÖNEY, H. (1998). “Otel İşletmelerinde Ücret Yönetimi ve İstanbul’daki Beş Yıldızlı Otellerde Uygulama”, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Eskişehir.
• ÖZDEMİR, B., AKTAŞ, A. ve ALTINTAŞ, V. (2005). “Turizm ve Otelcilik Eğitimi Görmekte Olan Lisans Düzeyindeki Öğrencilerin Otel İşletmelerinin Yiyecek-İçecek Bölümüne Yönelik Tutumları”, Anatolia: Turizm Araştırmaları Dergisi, 18 (1), Bahar: 46-58.
• ÖZGENER, Ş. (1997). Öğrenen Organizasyon Anlayışının Gerçek Yönetim Uygulamalarına Yansıtılması. İstanbul: Alfa Basım Yayım Dağıtım.
• ÖZKALP, E. ve KIREL, Ç. (2001). Örgütsel Davranış. Eskişehir: Anadolu Üniversitesi.
• ÖZSOY, O. (2002). Geleceğin Meslekleri. İstanbul: Hayat Yayınları.
• ÖZTÜRK, Z. ve DÜNDAR, H. (2003), “Örgütsel Motivasyon ve Kamu Çalışanlarını Motive Eden Faktörler”, Cumhuriyet Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 4 (2): 57-67.
• PAKSOY, M. (2000). “İşletmelerde İşçilerin Yönetime Katılımına İlişkin Bir Yaklaşım Önerisi: Alma ve Düşünme Odası (Taking Note and Thinking Room) ve Ş.Urfa’da Faaliyet Gösteren Sanayi İşletmeleri Yöneticileri ve İşçileri ile Karşılaştırmalı Bir Anket Çalışması”, 8. Ulusal Yönetim ve Organizasyon Kongresi Bildiriler Kitabı, 25-27 Mayıs 2000, Erciyes Üniversitesi, Nevşehir: 513-528.
• RETHINAM, G. S. ve ISMAIL, M. (2008). “Constructs of Quality of Work Life: A Perspective of Information and Technology Professionals”, European Journal of Social Sciences, 7 (1), 58-70.
• ROSE, C. R., BEH, L., ULİ, J. ve IDRIS, K. (2006). “An Analysis of Quality of Work Life and Career – Related Variables”, American Journal of Applied Sciences, 3 (12): 2151-2159.
• SABUNCUOĞLU, Z. ve TÜZ, M. (1995). Örgütsel Psikoloji. Bursa: Ezgi Kitabevi.
• SALDAMLI, A. (2000). “Otel İşletmelerinde Stres Kaynakları ve Çalışanlar Üzerindeki Etkileri: Beş Yıldızlı Otellerde Bir Uygulama”, Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 6 (6): 288-302.
• SCHOLARIS, D. ve MARKS, A. (2004). “Work-Life Balance and the Software Worker”, Human Resources Management Journal, 14 (2): 54-74.
• SCHULZE, N. (1998). “Yaşam Kalitesini Yükselten Temel Unsur Olarak İşin İnsancıllaştırılması”, 6. Ulusal Ergonomi Kongresi Bildiriler Kitabı, 27-29 Mayıs 1998, Ankara Üniversitesi, Milli Prodüktivite Merkezi, Ankara: 519-531.
• STURGES, J. ve GUEST, D. (2000). “Working to Live or Living to Work? Work/Life Balance Early in the Career”, Human Resources Management Journal, 14 (4): 5-20.
• SÜ, S. (1999). "Konaklama Sektöründe Çalışanların Sorunları ve Çözüm Önerileri", Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Balıkesir.
• TAVMERGEN, İ. (2000). “Turizm Sektörü ve Çalışma Hayatında Kalite”, Standart Dergisi, Şubat, 39 (458): 47-50.
• TAYFUN, A. ve KÖSEM, H. A. (2005). “Katılmalı Yönetim Üzerine Otel İşletmelerinde Bir Araştırma”, Gazi Üniversitesi Ticaret ve Turizm Eğitim Fakültesi Dergisi, (2): 113-128.
• TOKER, B. (2007). “Konaklama İşletmelerinde İş Doyumu: Demografik Değişkenlerin İş Doyumu Faktörlerine Etkisi Üzerine Bir Çalışma”, Journal of Yasar University, 2 (6): 591-614.
• TURUNÇ, Ö., ŞEŞEN, H., TABAK, A. ve TÜRKYILMAZ, A. (2010). “Çalışma Yaşamı Kalitesinin Prosedür Adaleti, İş Tatmini, İş Stresi ve İşten Ayrılma Niyetine Etkisi”, “İş,Güç” Endüstri İlişkileri ve İnsan Kaynakları Dergisi, 12 (3): 77-96.
• USAL, A. ve KURGUN, O. A. (2006). Turizm İşletmelerinde Maliyet Analizi. Detay Yayınevi, Ankara.
• UYSAL, F. G. (2002). “Çalışma Yaşamı Kalitesi ve Çağdaş Yönetim”, İş, Güç: Endüstri İlişkileri ve İnsan Kaynakları Dergisi, 4 (1).
• ÜNAL, A. (2005). “İş Hukuku ve İnsan Kaynakları Yönetimi Boyutuyla Çalışma Yaşamında Stres-AB Düzeyinde Konunun Ele Alınması ve Gelişimi”, Çimento İşveren Dergisi, 19 (5): 18-23.
• ÜNGÜREN, E. ve DOĞAN, H. (2010). “Beş Yıldızlı Konaklama İşletmelerinde Çalışanların İş Tatmin Düzeylerinin CHAID Analizi Yöntemiyle Değerlendirilmesi”, Cumhuriyet Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 11 (2): 39-52.
• YILMAZ, G., KESER, A. ve YORGUN, S. (2010). “Konaklama İşletmelerinde Sendika Üyelerinin İş ve Yaşam Doyumunu Belirlemeye Yönelik Bir Alan Araştırması”, Paradoks Ekonomi, Sosyoloji ve Politika Dergisi, 6 (1): 87-107.
• YÜCEL, D. ve ERKUT, H. (2003). “Bilişim Teknolojilerinin Çalışma Yaşam Kalitesi Üzerine Etkisi”, İstanbul Teknik Üniversitesi Dergisi, 2 (2): 49-59.
• YÜKSEL, A., HANÇER, M. ve ADAK, N. (2002). “Turizm ve Konaklama Sektöründe Stajyer Yönetici Adayları: Sektöre Yönelik Beklentiler ve Sektör Performansı”, Turizm Eğitimi Konferansı-Workshop, 11-13 Aralık 2002, Ankara: T.C. Turizm Bakanlığı Turizm Eğitimi Genel Müdürlüğü: 533-543.
• YÜKSEL, İ. (2004). “Çalışma Yaşamı Kalitesinin Tipik ve Atipik İstihdam Açısından İncelenmesi”, Doğuş Üniversitesi Dergisi, 5 (1): 47-58.