YENİ BÖLGESEL KALKINMA POLİTİKASININ YEREL AKTÖRLERİ OLARAK KALKINMA AJANSLARININ ETKİLİĞİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ: TÜRKİYE ÖRNEĞİ

Yıl 2013, Sayı: 35, - , 20.06.2015

Mustafa Cem Kırankabeş

Öz

We have been seeing that there is new regional development approach put into practice in our country related to National Programme of Turkey for the Adoption of the EU Acquis which conceptual framework was established during 8. Five Year Development Plan and it have been applying through 9. Five Year Development Plan. Under concept of the new regional development approach like Nomenclature of Territorial Units (NUTS), Development Agencies (DA) and establishment of new incentive system has been implemented. In this study, first we focused on a new regional development approach. Then 25 regional development agencies that operate in our country were analyzed by using data envelopment analysis (DEA). The Güney Marmara Development Agency excluded from the analysis because of the budget appropriation didn't stipulate for 2010. As a result of the data envelopment analysis, first three ranks are respectively like that İstanbul Development Agency, Trakya Development Agencies, and Zafer Development Agency

Anahtar Kelimeler

-

YENİ BÖLGESEL KALKINMA POLİTİKASININ YEREL AKTÖRLERİ OLARAK KALKINMA AJANSLARININ ETKİLİĞİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ: TÜRKİYE ÖRNEĞİ

Öz

Ülkemizde, AB müktesebatına uyum çalışmaları ile birlikte 8. Beş Yıllık Kalkınma Planında kavramsal altyapısı oluşturulan, 9. Beş Yıllık Kalkınma Planını sürecinde, uygulamaları hayata geçirilmekte olan yeni bir bölgesel kalkınma yaklaşımının benimsendiğini görmekteyiz. Yeni bölgesel kalkınma yaklaşımı kapsamında Avrupa Birliği ile uyumlu olarak İstatistiksel Bölge Birimleri Sınıflandırması (İBBS), Kalkınma Ajanslarının (KA) kurulması ve yeni teşvik sisteminin oluşturulması gibi bir dizi uygulamaların hayata geçirilmiştir. Bu çalışmada ilk olarak yeni bölgesel kalkınma yaklaşımı üzerinde durulmuştur. Çalışmanın ilerleyen bölümlerinde ülkemizde faaliyetlerini sürdürmekte olan 25 adet kalkınma ajansının göreli etkinlikleri veri zarflama analizi (VZA) kullanılarak değerlendirilmiştir. 2010 yılında projeler için bütçe ödeneği öngörülmemiş olan Güney Marmara Kalkınma Ajansı analizden çıkartılmıştır. Yapılan analizler sonucunda etkinlik sıralamasında ilk üç içinde yer alan kalkınma ajansları sırasıyla İstanbul Kalkınma Ajansı, Trakya Kalkınma Ajansı ve Zafer Kalkınma Ajansıdır

Anahtar Kelimeler

Bölgesel Gelişme, Kalkınma Ajansı, Veri Zarflama Analizi

Kaynakça

• ALÇILAR, B., (2006) “Türkiye’de Faaliyet Gösteren Devlet Üniversiteleri İçin Performansa Dayalı Bütçe Tahsis
• Modeli”, Yüksek Lisan Tezi, Gazi Üniversitesi, Ankara. ALTUN, D. (2006). “Türk Telekomünikasyon A.Ş. İl Telekom Müdürlüklerinin Veri Zarflama Analizi ile Etkinlik
• Ölçümü”, Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi, Ankara. ARSLAN, K. (2005) “Bölgesel Kalkınma Farklılıklarının Giderilmesinde Etkin Bir Araç: Bölgesel Planlama ve Bölgesel Kalkınma Ajansları”, İstanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Yıl:4, Sayı:7, 275-294.
• AYDEMİR, Z.C., (2002) “Bölgesel Rekabet Edebilirlik Kapsamında İllerin Kaynak Kullanım Görece Verimlilikleri:
• Veri Zarflama Analizi Uygulaması”, DPT Uzmanlık Tezi, Yayın No : DPT : 2664.
• BAĞLI, M. S. (2009). “Kalkınma Ajansları”, Değişik Yönleriyle Yerelleşme, (edt. Veysel Bilgiç), Seçkin Kitabevi, Ankara.
• CHARNES, A., COOPER, W. ve RHODES, E. (1978) “Measuring the Efficiency of Decision Making Units”,
• European Journal of Operations Research, 2, 429-444
• DEMİR, İ., BİLEN, Ö. ve BÜYÜKLÜ, A.H. (2007) “Ülkelerin Sağlık Kaynaklarını Kullanmalarındaki
• Etkinliklerinin Ölçümü”, TÜİK, 16. İstatistik Araştırma Sempozyumu Bildiriler Kitabı. DPT. (2008) 9.BYKP, Bölgesel Gelişme Özel İhtisas Komisyonu Raporu, Yayın No: DPT: 2766 - ÖİK:702.
• DULUPÇU, M.A. ve GÖVDERE, B., (2005) “Bölgesel Gelişme Stratejileri İçin Bir Perspektif: Yerel Bilgi
• Ağbağları Yaklaşımı”, Haluk Erlat (der.), Bölgesel Gelişme Stratejileri ve Akdeniz Ekonomisi, Türkiye Ekonomi Kurumu Yayınları, Ankara. EŞİYOK, B. A. ve SEKMEN, F., (2012) Türkiye Ekonomisinde Bölgesel Gelişmişlik Farklılıkları, Doğu
• Anadolu’nun Bölgesel Gelişmedeki Yeri ve Çözüm Önerileri, Türkiye Kalkınma Bankası A.Ş. GÖKGÖZ, Ç., MAHZEMİNLİ, H., ÖZDEN, C.U., ve SARITAŞ, M. (2009) “Bölgesel Kalkınma ve Bölge
• Planlamada Yeni Dönem”, İl Planlama Uzmanları Derneği, LDV Projesi. (Erişim tarihi 12.12.2012, http://www.ipuder.org/katlmclarn-tematik-calmalar/218-boelgesel-kalknma-ve-boelge-planlamada-yeni- doenem.html)
• GÜNDÜZ, A.Y. (2006) Bölgesel Kalkınma Politikası, Ekin Kitabevi, Bursa.
• Kalkınma Ajanslarının Kuruluşu, Koordinasyonu ve Görevleri Hakkında Kanun, Kanun No: 5449, Kabul Tarihi: 02006. (Erişim tarihi 12.12.2012, http://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2006/02/20060208-1.htm )
• Kalkınma Bakanlığı, (2011) Bölgesel Gelişme ve Yapısal Uyum Genel Müdürlüğü, Kalkınma Ajansları 2010 Yılı Faaliyet http://www.kalkinma.gov.tr/DocObjects/View/13604/Kalk%C4%B1nma_Ajanslar%C4%B1_2010_Y%C4%B1l%C4
• %B1_Genel_Faaliyet_Raporu.pdf= ) Ankara. (Erişim tarihi 2012,
• MAÇ, N., (2006) “Bölgesel Kalkınma Ajansları ve Türkiye”, Konya Ticaret Odası Etüd Araştırma Servisi, sayı: 2006 – 117 / 76.
• NIJKAMP, P., and MILLS E. S., (1986) Handbook of regional and Urban Economics, Volume I, Regional
• Economics, Elsevier Science Publishers. SARAÇ, A., (2006) “Bölgesel kalkınma ve Güney Doğu Anadolu Projesi”, Doktora Tezi, Adnan Menderes Üniversitesi, Aydın.
• SOYAK, A., (2005) “Ertelenen 9. Kalkınma Planı ve Türkiye’de Planlamanın Geleceği Üzerine Bir Not”, Bilim ve Ütopya Dergisi, Sayı. 136.
• TAMER, A., (2006). “Kalkınma Ajanslarının Türk Hukuk Sistemindeki Yeri”, DPT Uzmanlık Tezleri, Ankara
• TÜİK (2010) Bölgesel Gayri Safi Katma Değer: 2004-2006, Haber Bülteni, Sayı 3, 1. (Erişim tarihi 12.12.2012, http://www.tuik.gov.tr/PreTablo.do?tb_id=56&ust_id=16 )
• TÜYLÜOĞLU, Ş. ve KARAKAŞ, D. N. (2006) “Bölgesel Kalkınma ve Ekonomik Durgunlaşma Süreci: Zonguldak
• Örneği”, Amme İdaresi Dergisi, Cilt 39, Sayı:4.