60-72 AYLIK ÇOCUKLARIN AKRANLARINA KARŞI GÖSTERDİKLERİ DUYGUSAL VE DAVRANIŞSAL TEPKİLERİNİN DUYGULARI ANLAMA BECERİLERİ AÇISINDAN İNCELENMESİ

Yıl 2013, Sayı: 36, - , 01.06.2013

Yasemin Kuyucu Kezban Tepelı

Öz

The research was conducted in order to determine if children’s emotional and behavioral reactions against their peers differentiate or not depending on their emotion understanding skills. The research was conducted with 359 children (60-72 months old) attending pre-school education institution. “Denham’s Affect Knowledge Test” was used to determine the children’s level of emotion understanding skills while “Challenging Situation Task” was used in order to assess their emotional and behavioral reactions against their peers. The data collected in the study were assessed by using spss 15.0 package program and chi-square (X2) test was used for analysis of the data. At the end of the research, children’s emotional and behavioral responses against their peers were found to differentiate according to their emotion understanding skills

Anahtar Kelimeler

Peer Relationship, aggressiveness, pro-social behavior, response, emotion understanding

60-72 AYLIK ÇOCUKLARIN AKRANLARINA KARŞI GÖSTERDİKLERİ DUYGUSAL VE DAVRANIŞSAL TEPKİLERİNİN DUYGULARI ANLAMA BECERİLERİ AÇISINDAN İNCELENMESİ

Öz

Bu çalışma, çocukların akranlarına karşı gösterdikleri duygusal ve davranışsal tepkilerinin duyguları anlama becerilerine göre farklılaşıp farklılaşmadığını incelemek amacıyla yapılmıştır. Araştırma okul öncesi eğitim kurumlarına devam eden 359 çocuk (60-72 ay) ile yürütülmüştür. Çocukların duyguları anlama beceri düzeylerini belirleyebilmek için “Denham Duygu Anlama Testi (DDAT)”,akranlarına karşı gösterdikleri duygusal ve davranışsal tepkileri değerlendirebilmek için ise “Akran Tepki Testi (ATT)” kullanılmıştır. Araştırmada toplanan veriler SPSS 15.0 paket programı kullanılarak değerlendirilmiştir ve verilerin analizinde Kay-Kare (X2) testi kullanılmıştır. Araştırma sonucunda, çocukların duyguları anlama becerilerine göre akranlarına karşı gösterdikleri duygusal ve davranışsal tepkilerin farklılaştığı belirlenmiştir

Anahtar Kelimeler

Akran ilişkileri, saldırganlık, prososyal davranış, tepki, duyguları anlama

Kaynakça

• ARGUN, Y. (2005). “Anne Baba ve Öğretmenlerin Öğrenilmiş Güçlüğü İle Okulöncesi Çocukların Davranışsal– Duygusal Güçlüğü ve Kendilik Algısı Arasındaki İlişkinin İncelenmesi.” Yayımlanmamış Doktora Tezi. Dokuz Eylül Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İzmir.
• ARSLAN, Ü. (2012). “Okul Öncesi Eğitimde Temel Becerilerin ve Sosyal Davranışların Kazandırılması”, Okul Öncesi Eğitime Giriş. (Ed. Gelengül Haktanır). 6. Baskı. Ankara: Anı Yayıncılık.
• BAK, M. (2011). Çocuk Gelişimi. İstanbul: Cinius Yayınları.
• BARTH, J.M. ve ARCHIBALD, A. (2003). “The Relation Between Emotion Production Behavior and Preschool Social Behavior: in The Eye of The Beholder”, Social Development, 12(1): 67-90.
• BAŞAL, H.A. (2004). Gelişim ve Psikoloji. İstanbul: Morpa Yayınları.
• BAUMGARTNER, E. ve STRAYER, F.F. (2008). “Beyond Flight or Fight: Developmental Changes in Young Children’s Coping with Peer Conflict”, Acta Ethologica, 11: 16-25.
• BÜYÜKÖZTÜRK, Ş., KILIÇ ÇAKMAK, E., AKGÜN, Ö.E., KARADENİZ, Ş. ve DEMİREL, F. (2008). Bilimsel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Pegem Akademi.
• BÜYÜKÖZTÜRK, Ş. (2011). Sosyal Bilimler İçin Veri Analizi El Kitabı. Ankara: Pegem Akademi.
• CRICK, N.R. ve DODGE, K.A. (1994). “A Review and Reformulation of Social İnformation Processing Mechanisms in Children’s Social Adjustment”, Psychological Bulletin, 33: 74-101.
• DAVIS, M. (2004). EQ Duygusal Zekanızı Ölçün. (Çev. Solina Silahlı). İstanbul: Alfa Yayınları.
• DENHAM, S.A. (1986). “Social Cognition, Prosocial Behavior, and Emotion in Preschoolers: Contextual Validation”, Child Development, 57: 194–201.
• DENHAM, S.A ve COUCHOUD, E. (1987). “Young Preschoolers’ Ability to Identify Emotion in Equivocal Situations”, Annual Meetings of the American Psychological Association, New York, ED291467.
• DENHAM, S.A., MCKINLEY, M.J., COUCHOUD, E.A. ve HOLT, R. (1990). “Emotional and Behavioral Predictors of Preschool Peer Ratings”, Child Development, 61: 1145-1152.
• DENHAM, S.A. ve BOURIL, B. (1991). “Preschoolers’ Understanding of Challenging Peer Situations”, Biennial Meeting for Society Research in Child Development, Seattle, ED337251.
• DENHAM, S.A., BOURIL, B. ve BELOUAD, F. (1994). “Preschoolers’ Affect and Cognition About Challenging Peer Situations”, Child Study Journal, 24: 1–21.
• DENHAM, S.A. (1998). Emotional Development of Young Children. New York: Guilford.
• DENHAM, S.A., BLAIR, K.A., DEMULDER, E., LEVITAS, J., SAWYER, K. ve AUERBACH-MAJOR, S. (2003). “Preschool Emotional Competence: Pathway to Social Competence?”, Child Development, 74: 238-256.
• DENHAM, S.A., BASSETT HAMADA, H. ve WYATT, T.M. (2010a). “Gender Differences in the Socialization of Preschoolers’ Emotional Competence”, New Directions for Child and Adolescent Development, 128: 29–49.
• DENHAM, S.A., JI, P. ve HAMRE, B. (2010b). Compendium of Social-Emotional Learning and Associated Assessment Measures. Chicago, IL: Collaborative for Academic, Social, and Emotional Learning.
• DENHAM, S.A., BASSETT HAMADA, H., WAY, E., MINCIC M., ZINSSER, K. ve GRALING, K. (2012). “Preschoolers’ Emotion Knowledge: Self-Regulatory Foundations, and Predictions of Early School Success”, Cognition and Emotion, 26(4): 667-679.
• DOWNS, A ve STRAND, P.(2008). “Effectiveness of Emotion Recognition Training for Young Children with Developmental Delays”, Journal of Early and Intensive Behavior Intervention, 5(1): 75-89.
• DUNN, J. ve HUGHES, C. (1998). “Young Children’s Understanding of Emotions Within Close Relationships”, Cognition and Emotion, 12: 171–190.
• EISENBERG, N., FABES, R.A., MILLER, P.A., SHELL, R., SHEA, C. ve MAY-PLUMLEE, T. (1990). “Preschoolers’ Vicarious Emotional Responding and Their Situational and Dispositional Prosocial Behavior”, Merrill-Palmer Quarterly, 36: 507–528.
• 100 SAN BAYHAN, A. ve ARTAN, İ. (2007), Çocuk Gelişimi ve Eğitimi. İstanbul: Morpa Yayınları.
• 100 SAN BAYHAN, A. ve ARTAN, İ. (2007), Çocuk Gelişimi ve Eğitimi. İstanbul: Morpa Yayınları.
• SROUFE, L.A. (1997). Emotional Development: The Organization of Emotional Life in The Early Years. UK,
• Cambridge: Cambridge University Press.
• TEPELİ, K., YILMAZ, E., KUYUCU, Y. (2012). “Denham Duygu Anlama Testi’nin Türkçeye Uyarlanması ve Geçerlik-Güvenirlik Çalışması” Yayın Aşamasında Araştırma Raporu.
• TEPELİ, K., KUYUCU, Y. (2012). “Akran Tepki Testi’nin Türkçeye Uyarlanması ve Geçerlik-Güvenirlik Çalışması” Yayın Aşamasında Araştırma Raporu.
• TRENTACOSTA, C.J., IZARD, C.E., MOSTOW, A. J. ve FINE, S.E. (2006). “Children’s Motional Competence and Attentional Competence in Early Elementary School”, School Psychology Quarterly, 21(2): 148-170.
• ZAHN-WAXLER, C. ve RADKE-YARROW, M. (1990). “The Origins of Empathic Concern”, Motivation and Emotion, 14: 107–130.
• ZEMBAT, R. ve UNUTKAN, R. (2001). Okul Öncesi Dönemde Çocuğun Sosyalleşmesinde Ailenin Yeri. İstanbul: Yapa Yayıncılık.