ÖRGÜTLERDE YABANCILAŞMA İLE TÜKENMİŞLİK SENDROMU ARASINDAKİ İLİŞKİYİ BELİRLEMEYE YÖNELİK BİR ARAŞTIRMA

Yıl 2014, Sayı: 39, - , 20.06.2015

N. DERYA ERGUN Özler MELTEM (ÖZÇINAR) Dirican

Öz

Conflicts within the organization and the increasing negative behavior brings bigproblems. Despite the adoptionof a psychological problem of alienation based on years-old, recently gained importace in organizations. Alienation caused by the negative consequences of alienation in organizations has to be noticed. In general, there is a lot of work to be able to fight with the alienation in organizatons. One of the organizations problems that affected by the alienation in the literature is burnout syndrome. Burnout syndrome is a condition involving feeling such as feeling incompetent, lonely, failed and indifference to the individual events, unwillingness to work. Alienation as a result of the negative behaviors exhibited in organizations and who don’t want to live in the burnout syndrome may also affect other individuals. Alienated in the individual symptoms, the symptoms of his\her burnout is lived

Anahtar Kelimeler

Alienation in organizations, burnout syndrome

ÖRGÜTLERDE YABANCILAŞMA İLE TÜKENMİŞLİK SENDROMU ARASINDAKİ İLİŞKİYİ BELİRLEMEYE YÖNELİK BİR ARAŞTIRMA

Öz

Örgüt içerisindeki çatışmalar ve artan negatif davranışlar büyük sorunları beraberinde getirmektedir. Yabancılaşma psikolojik bir sorun olarak kabul edilmesin rağmen örgütleri de ilgilendiren bir kavramdır. Ortaya çıkışı çok eski yıllara dayanan yabancılaşma, örgütlerde yakın zamanlarda önem kazanmıştır. Yabancılaşmanın sebep olduğu olumsuz sonuçlar, örgütlerde yabancılaşmanın fark edilmesini sağlamıştır. Genel olarak örgütlerde yabancılaşmayla mücadele edebilmek için çok fazla çalışma yapılmamıştır.Literatürde yabancılaşmanın etkilediği örgüt sorunlarından bir tanesi tükenmişlik sendromudur. Tükenmişlik sendromu, örgüt bireyinde iş yapma isteğinin kalmaması, bireyin olaylara tepkisiz kalması, kendini yalnız, yeteneksiz ve başarısız hissetmesi gibi duyguları kapsayan bir durumdur.Yabancılaşma sonucu sergilenen ve istenmeyen olumsuz davranışlar örgüt içerisindeki diğer bireylerin tükenmişlik sendromu yaşamalarını da etkileyebilmektedir. Yabancılaşan bireydeki belirtiler, onun tükenmişlik sendromu yaşadığının göstergelerini taşımaktadır

Anahtar Kelimeler

Örgütlerde Yabancılaşma, Tükenmişlik Sendromu

Kaynakça

• AGARWAL, Sanjeev, (1993), “Influence of Formalization on Role Stress, Organizational Commitment, and Work
• Alienation of Salespersons: A Cross- National Comparative Study”, Journal of International Business Studies, Vol. 24, No. 4, pp. 715–739. AKÇAMETE, Gönül, Sema, KANER ve Bülbin, SUCUOĞLU, (2001), Öğretmenlerde Tükenmişlik, İş Doyumu ve Kişilik, Nobel Yayın Dağıtım, 1. Baskı, Ankara.
• ALKAN, Türker ve Doğu, ERGİL, (1980), Siyaset Psikolojisi, Turhan Kitapevi, Ankara.
• ALTAY, Birsen, Demet, GÖNENER ve Ceren, DEMİRKIRAN (2010), “Bir Üniversite Hastanesinde Çalışan
• Hemşirelerin Tükenmişlik Düzeyleri ve Aile Desteğinin Etkisi”, Fırat Tıp Dergisi, Cilt: 15, Sayı:1, ss.10-16. ALTUNIŞIK, Remzi, Recai, COŞKUN, Serkan, BAYRAKTAROĞLU ve Engin, YILDIRIM, (2007), Sosyal
• Bilimlerde Araştırma Yöntemleri SPSS Uygulamalı, Sakarya Yayıncılık, 5. Baskı, Sakarya. BABÜR, Serpil, (2009), “Turizm Sektöründe Örgütsel Yabancılaşma: Antalya Beş Yıldızlı Konaklama İşletmelerine
• Yönelik Bir Araştırma”, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Akdeniz Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Antalya. BAŞ, Türker, (2001), Anket: Anket Nasıl Hazırlanır?, Anket Nasıl Uygulanır?, Anket Nasıl Değerlendirilir?, Seçkin Yayıncılık, Ankara.
• BAŞÖREN, M. (2005), “Çeşitli Değişkenlere Göre Rehber Öğretmenlerinin Tükenmişlik Düzeylerinin İncelenmesi:
• Zonguldak İli Örneği”, Yayınlanmamış Yüksek lisans Tezi, Zonguldak Karaelmas Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Zonguldak. BAYAT, Bülent, (1996), “Çimento ve Otomotiv Sektörlerinde Çalışan İşçiler Arasında Yabancılaşmanın
• Karşılaştırmalı Olarak Araştırılması”, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Gazi Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara. BOLTON, Charles, (1972), “Alienation and Action: A Study of Peace-Group Members”, The American Journal of Sociology, Vol.78, No.3, pp. 537–561.
• BÜYÜKYILMAZ, Ozan, (2007), “İşletmelerde Yabancılaşmanın Sosyolojik Psikolojik Etkileri ve Türkiye
• Taşkömürü Kurumunda Bir Uygulama”, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Karaelmas Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Zonguldak. CEYLAN, Adnan ve Seyfettin SULU (2011), “Organizational Injustice And Work Alienatıon”, Ekonomika a Management, Vol.2, pp.65-78.
• CORDES, Cynthia L., Thomas W., DOUGHERTY and Michael, BLUM, (1997), “Pattern of Burnout Among
• Managers and Professionals: A Comparasion of Models”, Journal of Organizational Behavior, Vol: 18,Sayı: 6, pp. 685-70
• DİNÇ, Kadriye (2008), “Yardım Mesleklerinde Tükenmişlik Sendromu, Dönem Projesi, Ankara Üniversitesi,
• SOSYAL Bilimler Enstitüsü, Ankara. ELMA, Cevat, (2003), “İlköğretim Okulu Öğretmenlerinin İşe Yabancılaşması: Ankara İli Örneği”, Doktora Tezi,
• Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara. FREUDENBERGER, Herbert J., (1974), “Staff Burnout”, Journal of Social Issues, Vol: 30, pp. 159- 165.
• FETTAHLIOĞLU, Tamara (2006), “Örgütlerde Yabancılaşmanın Yönetimi: Kahramanmaraş Özel İşletme ve Kamu
• Kuruluşlarında Karşılaştırmalı Bir Araştırma, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Sosyal Bilimler Üniversitesi, Kahramanmaraş. FROMM, Erich, (1991), Freud Düşüncesinin Büyüklüğü ve Sınırlılığı, Çev: Arıtan, Aydın, Arıtan Yayınevi, 3. Baskı, İstanbul.
• GAINES, Jeannie and John M., JERMİER, (1983), “Emotional Exhaustion in a High Stres Organization”, Academy of Management Journal, Vol:26, Sayı: 4, pp, 567 -586.
• GEYER, Roland and David, SCHWEITZER, (1976), Theories Of Alienation, Critical Perspectives
• Philosophy And The Social Sciences, The Hague: Martinus Nijhoff Social Sciences Division. GEYER, Ronald, (1980), Alienation Theories: A General Systems Approach, Pergamon Press, New York.
• GÖKOĞLAN, Kadir (2010), “Kamu İç Denetçilerinde Tükenmişlik Sendromu Üzerine Bir Araştırma”,
• Yayımlanmamış Yüksek Lisan Tezi, Niğde Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Niğde. GÜLLÜCE, A.Ç. (2006), “Mesleki Tükenmişlik ve Duygusal Zeka Arasındaki İlişki, Yöneticiler Üzerine Bir
• Uygulama”, Yayımlanmamış Yüksek Lisan Tezi, Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Erzurum. http://tdkterim.gov.tr/bts/?kategori=verilst&kelime=yabanc%FDla%FEmak&ayn=tam, (31.05.2011).
• IGODAN, O. Christopher and L. H. NEWCOMB, (1986) “Are you experiencing burnout? Symptoms and coping strategies for extension professionals”, http://joe.org/joe/1986spring/al.html., (31.05.2011).
• IZGAR, Hüseyin, (2001), Okul Yöneticilerinde Tükenmişlik, Nobel Yayın Dağıtım, 1. Baskı, Ankara.
• İŞCAN, Ömer Faruk, (2001), “Örgütsel Açıdan Ahlaki Davranış ve Karar Almayı Kolaylaştırıcı Bir Süreç Olarak
• Ahlaki Yansıma”, Atatürk Üniversitesi, İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, Cilt: 15, Sayı: 1-2, ss. 285-299. KAÇMAZ, Nazmiye, (1995), “Tükenmişlik Sendromu”, İstanbul Tıp Dergisi, Sayı: 68, ss.29-32.
• KILIÇ, Eda, (2010), “Örgütsel Bağlılık, Örgütsel Vatandaşlık Davranışı ve Yabancılaşma Arasındaki İlişki: Çağrı
• Merkezi Çalışanları Üzerine Uygulama”, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Uludağ Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Bursa. KORMAN, Abraham, (1977), Organizational Behavior, Prentice-Hall Inc, New Jersey.
• KURU, Fatih Kurtuluş, (2009), “Küresel Mali Kriz Kapsamında İnsan Kaynakları Yönetimi Uygulamaları ve Örgütsel Yabacılaşma Arasındaki İlişkinin İncelenmesine Yönelik Bir Araştırma”, Yayınlanmamış Yüksek Lisans
• Tezi, Yıldız Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul. MASLACH, Chiristina and Susan E., JACKSON, (1981), “The Measurement of Experienced of Occupational Behaviour, Vol: 2, pp. 99-113.
• MASLACH, Christina, Wilmar, SCHAUFELİ and Michael, LEİTTER, (2001), “Job Burnout”, Annual Review Psychol, Vol.52, pp. 397- 422. In Burnout”, Journal
• MİNİBAŞ, Jale (1993), “Yabancılaşma Kavramının İncelenmesi ve Banka Sektörüne Yönelik Bir Araştırma”,
• Yayımlanmamış Doktora Tezi, İstanbul Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul. ÖZKAN, Mukadder BOYDAK (2009), “KKTC’deki İlkokullarda Çalışan Öğretmenlerin Duygusal Tükenmişlik
• Düzeylerinin Çeşitli Değişkenler Açısından Değerlendirilmesi”, Gazi Üniv. Endüstriyel Sanatlar Fakültesi Dergisi, 24\52, ss.52-66. POLATÇI, Sema (2007), “Tükenmişlik Sendromu ve Tükenmişlik Sendromuna Etki Eden Faktörler”i
• Gaziosmanpaşa Üniv. Akademik Personel Üzerine Bir Araştırma”, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Gaziosmanpaşa Üniv. Sos. Bil. Ens. Tokat. RAJAEEPOUR, Saeed vd.(2012),”Realtionship Between Organization Structure and Organization”,
• Interdisciplinary Journal of Conntemporary Research ın Business, 3\12, pp. 188-196. SEEMAN, Melvin, (1983), “Alienation Motifs in Contemporary Theorizing: The Hidden Continuity of
• Classic Themes”, Social Psychology Quarterly, Vol. 46, No. 3, pp.171–184. SOYSAL, Abdullah, (1997), “Örgütlerde Yabancılaşmaya İlişkin Teorik ve Uygulamalı Bir
• Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya. TOLAN, Barlas, (1993), Sosyoloji, Adım Yayıncılık, Ankara.
• TUĞRUL, Belma ve Eylem, ÇELİ, (2002), “Normal Çocuklarla Çalışan Anaokulu Öğretmenlerinde Tükenmişlik”,
• Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, Sayı:12, ss. 1-11. TUTAR, Hasan, (1970), “İşgören Yabancılaşması ve Örgütsel Sağlık İlişkisi: Bankacılık Sektöründe Bir Uygulama”,
• Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Dergisi, Cilt: 65, Sayı:1, ss. 175-204. UYSALER, Alper L., (2010), “ Örgütsel Yabancılaşmanın Örgütsel Bağlılık, İş Tatmini ve İşten Ayrılma Eğilimleri
• İle Bağlantısı ve Yabancılaşma Yönetimi”, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Gebze Yüksek Teknolojisi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Gebze. WRIGHT, Thomas and A., Douglas, BONETT, (1997), “The Contribution Of Burnout To
• Performance”, Journal Of Organizztional Behavior, Vol:18, Sayı:5, pp. 491-499. the Çalışma”, Work