33)TÜRKİYE'DE ÖĞRETMENLİK MESLEĞİNE YÖNELİK TUTUM İLE İLGİLİ YAPILAN ÇALIŞMALARIN İNCELENMESİ

Yıl 2014, Sayı: 42, 0 - 0, 20.06.2015

Buket Eren Mustafa Çelik Aytunga Oğuz

Öz

The aim of this study is to evaluate the dissertation and article studies which have done in Turkey about the attitudes towards teaching profession. On the respect of this aim, the distribution of these studies are evaluated on the dimensions of; model, type, date and topic and the properties of heading, abstract, problem, aim, method, findings, discussion, results, suggestions and references. It is hoped that the findings of the study is going to give a general idea to the researchers about the points which have achieved and which could not achieved; and lead them about what has to be done for later studies. This research is a survey model meta-evaluation study. The sample of this study is formed by 40 dissertation and 69 articles. The research is limited by the studies that were made between the years 1984-2013 on the subject of the attitude towards the teaching profession and that were scanned with the

Anahtar Kelimeler

such as "attitude towards the teaching profession, teaching, attitude, society" and that were accessible to the full text

33)TÜRKİYE'DE ÖĞRETMENLİK MESLEĞİNE YÖNELİK TUTUM İLE İLGİLİ YAPILAN ÇALIŞMALARIN İNCELENMESİ

Öz

Bu çalışmanın amacı, öğretmenlik mesleğine yönelik tutum ile ilgili Türkiye’de yapılmış tez ve makale çalışmalarını değerlendirmektir. Bu amaç doğrultusunda, bu konuda yapılan araştırmaların; model, tür, tarih ve konu açısından dağılımları ile başlık, özet, problem durumu, amaç, yöntem, bulgular, tartışma, sonuç, öneriler ve kaynakça boyutlarının özellikleri belirlenen ölçütlere göre değerlendirilmiştir. Araştırma bulgularının, bu konuda yapılan araştırmalarda gerçekleştirilebilen ve gerçekleştirilemeyen noktaları ortaya koyarak bundan sonraki çalışmalarda yapılması gerekenlere ilişkin yol göstereceği umulmaktadır. Araştırma tarama modelinde tasarlanmış bir meta-değerlendirme çalışmasıdır. Araştırmanın örneklemini; 40 tez ve 69 makale oluşturmaktadır. Araştırma, 1984-2013 yılları arasında Türkiye’de öğretmenlik mesleğine yönelik tutum konusunda yapılmış olan ve “öğretmenlik mesleğine yönelik tutum, öğretmenlik, tutum, toplum” anahtar sözcükleriyle taranarak tam metnine ulaşılabilen tez ve makale çalışmalarıyla sınırlıdır. Çalışmalar 41 maddelik değerlendirme formu ile değerlendirilmiştir. Verilerin analizinde “doküman analizi” tekniği kullanılmıştır. Konu ile ilgili yapılan çalışmaların 2003 yılından sonra büyük artış gösterdiği ve yapılan çalışmalarda örneklem ya da çalışma grubu olarak en çok öğretmen adaylarının tercih edildiği belirlenmiştir. Araştırmaların bulgularının büyük ölçüde ifade edildiği ve kaynakça bölümlerinin uygun formatta raporlaştırıldığı görülmektedir. Ancak, özellikle örneklem seçimi ve veri toplama aşamalarının yer aldığı araştırma sürecinin yeterince açıklanamadığı belirlenmiştir

Anahtar Kelimeler

Öğretmenlik mesleği, öğretmen eğitimi, öğretmenlik mesleğine yönelik tutum, meta-değerlendirme

Kaynakça

• Kaynaklar alfabetik sırada; Dizilmemiş Kısmen Dizilmiş Dizilmiş Yer Almamış Kısmen Yer Almış Yer Almış - 39 - 4
• Akkaya, N. (2009). Öğretmen adaylarının öğretmenlik mesleğine yönelik tutumlarının bazı değişkenlere göre incelenmesi. Dokuz
• Eylül Üniversitesi Buca Eğitim Fakültesi, 25, 35-42. Aslan, D. ve Akyol, A. K. (2006). Okul öncesi öğretmen adaylarının öğretmenlik mesleğine yönelik tutumları ve mesleki benlik saygılarının incelenmesi. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 15 (2), 51-60.
• Eagly, A. H. & Chaiken, S. (2007). The advantages of an inclusive definition of attitude. Social Cognition, Special Issue: What is an Attitude?, 25, 582-602.
• Aşkar, P. ve Erden, M. (1987). Öğretmenlik mesleğine yönelik tutum ölçeği. Çağdaş Eğitim, 121, 8-11.
• Aydınay-Satan, A. (2014). Öğretmen adaylarının değer tercihlerinin öğretmenlik mesleğine yönelik tutumlarına etkisi. Kalem
• Uluslararası Eğitim ve İnsan Bilimleri Dergisi, 6, 189-218. Baysal, A. http://www.arastirmax.com/system/.../arastirmax_13865_pp_63-83.pdf adresinden 10 Mayıs 2013 tarihinde edinilmiştir. Birey-Örgüt C. (1981). Bütünleşmesinde Davranışsal Yaklaşımlar.
• Bloom, B. S. (1998). İnsan nitelikleri ve okulda öğrenme. (Çev: D. A. Özçelik). Ankara: Milli Eğitim Basımevi.
• Can, Ş. (2010). Tezsiz yüksek lisans öğrencilerinin öğretmenlik mesleğine yönelik tutumları. Muğla Üniversitesi Sosyal Bilimler
• Enstitüsü Dergisi (İLKE), 24, 13-28. Coşkun, M.K. (2011). Din kültürü öğretmen adaylarının öğretmenlik mesleğine yönelik tutumları: İlahiyat- eğitim DKAB karşılaştırması. EKEV Akademi Dergisi, 48, 247-257.
• Çelik, M. (2008). Anadolu liselerinde görev yapan öğretmenlerin öğretmenlik tutumları ile örgüt kültürü arasındaki ilişki, fatih ilçesi örneği. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Yeditepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Çeliköz, N. ve Çetin, F. (2004). Anadolu öğretmen lisesi öğrencilerinin öğretmenlik mesleğine yönelik tutumlarını etkileyen etmenler.
• Milli Eğitim Dergisi, 162 (1), 139-157. Demirtaş, H., Cömert, M. ve Özer, N. (2011). Öğretmen adaylarının özyeterlik inançları ve öğretmenlik mesleğine ilişkin tutumları. Eğitim ve Bilim, 36(159), 96-111.
• Doğan, C. (2005). Türkiye ve Kazakistan'da öğretmen adaylarının meslek tercihi ve öğretmenlik mesleğine ilişkin düşünceleri. Ahmet
• Yesevi Üniversitesi, Biliq: Türk Dünyası Sosyal Bilimler Dergisi (SSCI), 33, 1-22. Doğan, T. ve Çoban, A. E. (2009). Eğitim fakültesi öğrencilerinin öğretmenlik mesleğine yönelik tutumları ile kaygı düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. Eğitim ve Bilim Dergisi, 34(153), 157-168.
• Erdem, C. (2012). Türk dili ve edebiyatı öğretmeni adaylarının öğretmenlik mesleğine yönelik yeterlilik algıları ve tutumları üzerine bir araştırma. International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish, 7(4),1727-1747.
• Freedman, J. L., Sears, D. O. & Carlsmith J. M. (1989). Sosyal psikoloji (Çeviren: Ali Dönmez). Ara Yayıncılık : İstanbul.
• Girgin, G., Akamca, G. Ö., Ellez, A. M. ve Oğuz, E. (2010). Okul öncesi öğretmen adaylarının öğretmenlik mesleğine yönelik tutumları, mesleki benlik saygıları ve mesleki yeterlik inançları. Buca Eğitim Fakültesi Dergisi, 28, 1-15.
• İnceoğlu, M. (2010). Tutum algı iletişim. İstanbul: Beykent Üniversitesi Yayınevi.
• İpek, C. ve Camadan, F. (2011). Sınıf öğretmenlerinin öğretmenlik mesleğine yönelik tutum ve öz-yeterlilik inançları. 10. Ulusal Sınıf
• Öğretmenliği Eğitimi Sempozyumu, 5-7 Mayıs 2011, Sivas.
• Kağıtçıbaşı, Ç. (2006) Yeni insan ve insanlar: Sosyal psikolojiye giriş (10.Basım). İstanbul. Evrim Yayınevi.
• Oğuz, A. ve Topkaya, N. (2008). Ortaöğretim alan öğretmenliği öğrencilerinin öğretmen özyeterlik inançları ile öğretmenliğe ilişkin tutumları. Akademik Bakış, 14, 23-36.
• Palmer, D. (2001). Factors contributing to attitude exchange amongst preservice elementary teachers. Science Teacher Education, 86, 122–138.
• Pehlivan, K. B. (2008). Sınıf öğretmeni adaylarının sosyo-kültürel özellikleri ve öğretmenlik mesleğine yönelik tutumları üzerine bir çalışma. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 4(2), 151-168.
• Rimm-Kaufman, S. E. ve Sawyer, B. E. (2004). Primary-grade teachers' self efficacy beliefs, attitudes toward teaching, and discipline and teaching practice priorities in relation to the responsive classroom approach. The Elementary School Journey, 104(4), 321-341.
• Sağlam, M. ve Yüksel, İ. (2007). Program değerlendirmede meta-analiz ve meta-değerlendirme yöntemleri. Dumlupınar Üniversitesi
• Sosyal Bilimler Dergisi, 18, 175-187. Sayın, S. (2003). Farklı programlarda okuyan öğretmen adayı üniversite öğrencilerinin empatik eğilimi, öğretmenlik mesleğine karşı tutum ve mesleki benlik saygısı. Süleyman Demirel Üniversitesi Burdur Eğitim Fakültesi Dergisi, 4(6), 74-84.
• Scriven, M. (2009). Meta-evaluation revisited. Journal of MultiDisciplinary Evaluation, 6 (11),pp. iii-viii.
• Semerci, N ve Semerci, Ç. (2004). Türkiye’de öğretmenlik tutumları. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi. 14(1), 137-146. Stufflebeam, D. https://www.globalhivmeinfo.org/CapacityBuilding/Occasional%20Papers/03%20Meta-Evaluation.pdf adresinden 16 Ağustos 2013 Meta-evaluation, tarihinde edinilmiştir. (1974). occasional papers
• TÜBİTAK (2009). Ar-Ge değerlendirme ve etki analizinde kullanılan tanım ve temel kavramlar. TÜBİTAK Bilim, Teknoloji ve Yenilik http://www.tubitak.gov.tr/tubitak_content_files/BTYPD/arsiv/ArGe_degerlendirme_etki_analizi_tanim_kavram.pdf. adresinden 16 Daire
• Mayıs 2013 tarihinde edinilmiştir. Politikaları Başkanlığı: Ankara.
• Üstüner, M. (2006). Öğretmenlik mesleğine yönelik tutum ölçeğinin geçerlik ve güvenirlik çalışması. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 45, 109-127.
• Yılmaz, K. ve Altinkurt, Y. (2012). An examination of articles published on preschool education in Turkey. Educational Sciences:
• Theory ve Practice - Special Issue, 3227-3241.
• Yılmaz, K., Dedeoğlu-Orhun, B., Kılıç-Şahin, H. ve Bahar, H. Ö. (2010). Türkiye’de eğitim denetimi alanında bilimsel bilgi üretimi:
• Eğitim dergileri ve bilimsel toplantılar örneği. II. Uluslararası Katılımlı Eğitim Denetimi Kongresi. Kütahya: Dumlupınar Üniversitesi Eğitim Fakültesi ve TEMSEN, ss. 300–310.