Kadınların İşgücüne Katılım Oranlarının Arttırılmasında Vergilendirmenin Rolü: Türkiye ve OECD Ülkeleri Açısından Bir Değerlendirme

Yıl 2020, Sayı: 66, 42 - 63, 26.10.2020

Betül Hayrullahoğlu

Öz

Kadınların işgücüne katılımları, ülkelerin refah düzeylerinin artırılması ve kalkınmalarının sürdürülebilmesi bakımından önem taşımaktadır. Bu bakımdan ülkeler, kadınların işgücüne katılımlarının artırılmasına yönelik birtakım politikalar uygulamaktadır. Kadınların işgücüne katılım oranlarını etkileyen çeşitli unsurlar bulunmaktadır. Yapılan çalışmalar, OECD üyesi ülkelerde vergi uygulamalarının, kadınların işgücüne katılım oranlarını etkileyen başlıca unsurlardan biri olduğunu ortaya koymaktadır. Bu çalışmada; Türkiye’de kadınların işgücüne katılım oranlarının mevcut durumunun OECD üyesi ülkelerle karşılaştırılarak ortaya konulması ve kadınların işgücüne katılım oranlarının artırılmasına yönelik vergi önerileri geliştirilmesi amaçlanmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Kadın İstihdamı, Toplumsal Cinsiyet Eşitliği, İşgücüne Katılım Oranı, Vergi Politikaları, Pozitif Ayrımcılık

The Role of Taxation in Increasıng Female Labour Force Participation Rates: An Evaluation in Turkey and OECD Countries

Öz

Women’s labour force participations have an important place in increasing the welfare of countries and sustaining their developments. Due to these reasons, countries have been carrying out some policies for increasing female labour force participation. There are various factors affecting the female labour force participation rates. The former studies reveal that tax practice is one of the main factors affecting the female labour force participation rates in OECD member countries. This study aims to reveal current situation of female labour force participation in Turkey by comparing with OECD member countries and to develop tax recommendations for increasing female labour force participation rates. 

Anahtar Kelimeler

Women Employment, Gender Equality, Labour Force Participation Rate, Tax Policies, Positive Discrimination

Kaynakça

• Agencia Tributaria (2019), Individual or Joint Taxation, https://www.agenciatributaria.es/AEAT .internet/en_gb/Inicio.shtml
• Alesina, A., Ichino, A. ve Karabarbounis, L. (2007), Gender Based Taxation and the Division of Family Chores, Nber Working Paper Series, Cambridge, http://www.nber.org/papers/w13638
• Australian Tax Office (2019), Individual Income Tax Rates, https://www.ato.gov.au/Rates/Individual-income-tax-rates/
• Austrian Federal Ministry of Finance (2018), The Tax Book 2019, https://english.bmf.gv.at/services/publications/BMF-Tax_Book_2019_PDF-UA.pdf?75b5m5
• Başlevent, C. ve Onaran, Ö. (2003), “Are Married Women in Turkey More Likely to Become Added or Discouraged Workers?”, Labour, 17(3), 439-458. Başlevent, C. ve Onaran, Ö. (2004), “The Effect of Export- Oriented Growth on Female Labor Market Outcomes in Turkey”, World Development, 32(8), 1375-1393.
• Belgium.be (2019), Taxes, https://www.belgium.be/en/taxes/income_tax
• Bettio, F. ve Verashchagina, A. (2009), Fiscal System and Female Employment in Europe, Roma, https://ec.europa.eu/social/BlobServlet?docld=5545
• Biçerli, K. (2009), Çalışma Ekonomisi, İstanbul: Beta Basım Yayım Dağıtım.
• Bronchi, C. ve Burns, A. (2000), The Tax System in the Czech Republic, OECD Economics Department Working Papers No. 245, Paris, https://dx.doi.org/10.1787/242706151678
• Bundesfinanzministerium (2016), An ABC of Taxes, Federal Ministry of Finance, https://www.bundesfinanzministerium.de/Content/EN/Standardartikel/Press_Room/Publications/Brochures/2012-10-30-abc-on-taxes-pdf.html
• Citizens Information (2019), Taxation of Married People and Civil Partners, https://www.citizensinformation.ie/en/money_and_tax/tax/income_tax/taxation_of_married_people.html
• Colonna, F. ve Marcassa, S. (2011), Taxation and Labor Force Participation: The Case of Italy, Human Capital and Economic Opportunity: A Global Working Group Working Paper Series, Chicago, https://ideas.repec.org/p/bdi/opques/qef_191_13.html
• Çağan, N. (1982), Vergilendirme Yetkisi, İstanbul: Kazancı Hukuk Yayınları.
• Deloitte (2016), Taxation and Investment in Mexico 2016, https://www2.deloitte.com /content/dam/Deloitte/cn/Documents/international-business-support/deloitte-cn-ibs-mexico-tax-invest-en-2016.pdf
• Deloitte (2018), International Tax Chile Highlights 2018, https://www2.deloitte.com/content /dam/Deloitte/global/Documents/Tax/dttl-tax-chilehighlights-2018.pdf
• Deloitte (2019), International Tax Korea Highlights 2019, https://www2.deloitte.com /content/dam/Deloitte/global/Documents/Tax/dttl-tax-koreahighlights-2019.pdf
• Dirik, N. (2016), Türkiye’de Kadın İstihdamının Önündeki Engellerin Aşılmasında Girişimciliğin Önemi ve Kamu İstihdam Kurumlarının Rolü, (Uzmanlık Tezi). T.C. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı Türkiye İş Kurumu Genel Müdürlüğü, Ankara.
• Econpubblica (2011), The Role and Impact of Labour Taxation Policies, Universita' Bocconi, Centre for Research on the Public Sector, Milan, https://ec.europa.eu/social/BlobServlet ?docld=7404&langld=en
• Ertuğruloğlu, M. (1952), “Fransız Gelir Vergisinin Ana Hatları”, Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi, 1(4), 22-84.
• Expatica (2019a), Dutch Tax System and Salary Calculation: Tax in the Netherlands, https://www.expatica.com/nl/finance/taxes/dutch-tax-system-and-salary-calculation-tax-in-the-netherlands-103981/
• Expatica (2019b), An Expat’s Guide to Swiss Taxes, https://www.expatica.com/ch/finance/taxes/an-expats-guide-to-swiss-taxes-101589/
• Expatica (2019c), Belgian Tax Guide: Understanding Taxes in Belgium for Foreigners, https://www.expatica.com/be/finance/taxes/belgian-tax-guide-understanding-taxes-in-belgium-for-foreigners-100073/
• Financial Administration Slovak Republic (2019), Income Tax, https://www.financnasprava.sk /en/individuals/taxes-individuals/income-tax
• Government of the Grand Duchy of Luxembourg (2012), Tax Implications in the Event of Divorce, Separation or Dissolution of a Partnership, https://guichet.public.lu/en/citoyens/famille/vie-maritale/separation-divorce/fiscalite-divorce.html
• Güner, T., Ural Uslan, Y. ve Çiçek, Ö. (2014), “Türkiye ve Avrupa Birliği’nde Kadın İstihdamının Karşılaştırmalı İncelenmesi”, Süleyman Demirel Üniversitesi Vizyoner Dergisi, 5(10), 55-75.
• Günsoy, G. ve Özsoy, C. (2012), “Türkiye’de Kadın İşgücü, Eğitim ve Büyüme İlişkisinin VAR Analizi”, Finans Politik ve Ekonomik Yorumlar, 49(568), 21-40.
• IRS (2017), Choosing the Correct Filing Ststus, https://www.irs.gov/newsroom/correct-filing-status
• İktisadi Kalkınma Vakfı (2019), AB Katılım Sürecindeki Türkiye’nin Kadın İstihdamı Karnesi,İstanbul,https://www.ikv.org.tr/images/files/%C4%B0KV_Degerlendirme_Notu_AB_Kat%C4%B1l%C4%B1m_S%C3%BCrecindeki_T%C3%BCrkiyenin_Kad%C4%B1n_%C4%B0stihdam%C4%B1_Karnesi(2).pdf
• Jaumotte, F. (2003), Labour Force Participation of Women: Empirical Evidence on the Role of Policy and Other Determinants in OECD Countries, OECD Economic Studies No:37, http://search.oecd.org/economy/growth/34562935.pdf
• Kesici, M.R. ve Selamoğlu, A. (2005), “Genel Hatlarıyla Avrupa İstihdam Stratejisi ve Geçirdiği Dönüşüm”, İş, Güç Endüstri İlişkileri ve İnsan Kaynakları Dergisi, 7(2),25-51.
• Kılıç, D. ve Öztürk, S. (2014), “Türkiye’de Kadınların İşgücüne Katılımı Önündeki Engeller ve Çözüm Yolları: Bir Ampirik Uygulama”, Amme İdaresi Dergisi, 47(1), 107-130.
• KPMG (2018), Sweden- Income Tax, https://home.kpmg/xx/en/home/insights/2011/12/sweden-income-tax.html
• KPMG (2019a), Italy- Income Tax, https://home.kpmg/xx/en/home/insights/2011/12/italy-income-tax.html
• KPMG (2019b), Japan- Income Tax, https://home.kpmg/xx/en/home/insights/2011/12/japan-income-tax.html
• KPMG (2019c), Canada- Income Tax, https://home.kpmg/xx/en/home/insights/2011/12/canada-income-tax.html
• KPMG (2019d), Hungary- Income Tax, https://home.kpmg/xx/en/home/insights/2011/12/hungary-income-tax.html
• KPMG (2019e), Portugal- Income Tax, https://home.kpmg/xx/en/home/insights/2011/12/portugal-income-tax.html
• KPMG (2019f), Greece, https://home.kpmg/xx/en/home/insights/2014/04/greece-thinking-beyond-borders.html
• LaLumia, S. (2017), Tax Policies to Encourage Women’s Labor Force Participation, The Hamilton Project, https://www.hamiltonproject.org/papers/tax_policies_to_encourage_womens_labor _force_participation
• Ministry of Finance Republic of Latvia (2018), Personal Income Tax Rates, https://www.vid.gov.lv/en/personal-income-tax-rates
• OECD (2004), Policies to Increase Labour-Force Participation of Women and Older Workers, Forum Conference 12.05.2004, Paris, http://www.oecd.org/social/labour/31743892.pdf
• OECD (2014a), Women, Government and Policy Making in OECD Countries: Fostering Diversity for Inclusive Growth, OECD Publishing, Paris, http://dx.doi.org/10.1787/9789264210745-en
• OECD (2014b), Germany: Keeping the Edge: Competitiveness for Inclusşve Growth, OECD Better Policies, OECD Publishing, Paris, https://doi.org/10.1787/9789264216006-en
• OECD (2019), Labour Force Statistics by Sex and Age, OECD, Paris, https://stats.oecd.org/viewhtml.aspx?datasetcode=LFS_SEXAGE_I_R&lang=en
• Önder, N. (2013), “Türkiye’de Kadın İşgücünün Görünümü”, ÇSGB Çalışma Dünyası Dergisi, 1(1), 35-61.
• Özer, M. ve Biçerli, K. (2003), “Türkiye’de Kadın İşgücünün Panel Veri Analizi”, Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 3(1), 55-85.
• Palaz, S. ve Çolak, O. (2011), “2008 Küresel Finans Krizi ve Türkiye’de Kadınların İşgücüne Katılımı”, Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 14(25), 99-115.
• Parliament UK (2019), Income Tax allowances for Married Couples, https://researchbriefings.parliament.uk/ResearchBriefing/Summary/SN00870
• Pignatti, N. (2016), Encouraging Women’s Labor Force Participation in Transition Countries, https://wol.iza.org/articles/encouraging-womens-labor-force-participation-in-transition-countries
• PKF (2016), Slovenia Tax Guide 2016/17, https://www.pkf.com/media/10028473/slovenia-tax-guide-2016-17.pdf
• Polish Investment & Trade Agency (2018), Personal Income Tax (PIT), https://www.paih.gov.pl/polish_law/taxation/pit
• PricewaterhouseCoopers (2019a), France Individual- Taxes on Personal Income, http://taxsummaries.pwc.com/ID/France-Individual-Taxes-on-personal-income
• PricewaterhouseCoopers (2019b), Taxation of International Assignees- Israel, https://www.pwc.com/gx/en/services/people-organisation/global-employee-mobility/global-mobility-country-guides/assets/pwc-gm-folio-israel.pdf
• PricewaterhouseCoopers (2019c), Taxation of International Assignees- New Zealand, https://www.pwc.com/gx/en/services/people-organisation/global-employee-mobility/global-mobility-country-guides/assets/pwc-gm-folio-new-zealand.pdf
• Rastrigina, O. ve Verashchagina, A. (2015), Secondary Earners and Fiscal Policies in Europe, European Comission, https://ec.europa.eu/info/sites/info/files/150511_secondary_earners _en.pdf
• Republic of Estonia Tax and Customs Board (2018), Main Changes in Declaring the Income of Year 2018, https://www.emta.ee/eng/private-client/declaration-income/main-changes-declaring-income-year-2018
• RSK (2019), Tax Liability, https://www.rsk.is/english/individuals/tax-liability/
• Skat.dk (2019), Taxation in Denmark, https://skat.dk/skat.aspx?oid=2244281
• Skatteetaten (2019), Changed Relationship Status, https://www.skatteetaten.no/en/person/taxes /get-the-taxes-right/family-and-health/changed-relationship-status/
• Tekbaş, A. (2009), Vergi Kanunlarının Anayasaya Uygunluğunun Yargısal Denetimi: Türkiye Değerlendirmesi, Ankara: Maliye Bakanlığı Strateji Geliştirme Başkanlığı.
• TBMM Kadın Erkek Fırsat Eşitliği Komisyonu (2013), Her Alandaki Kadın İstihdamının Artırılması ve Çözüm Önerileri Komisyon Raporu, Kadın Erkek Fırsat Eşitliği Komisyonu Yayınları No:12, https://www.tbmm.gov.tr/komisyon/kefe/docs/komisyon_raporu_2014 _1.pdf
• Cumhurbaşkanlığı Strateji ve Bütçe Başkanlığı (2019), On Birinci Kalkınma Planı (2019-2023), http://www.sbb.gov.tr/wp-content/uploads/2019/07/OnbirinciKalkinma Plani.pdf
• Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) (2009), Hanehalkı İşgücü Araştırması 2009 Temmuz Dönemi, Ankara, http://www.tuik.gov.tr/PreTablo.do?alt_id=1007
• Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) (2019a), İşgücü İstatistikleri Temmuz 2019, Ankara, http://www.tuik.gov.tr/PreHaberBultenleri.do?id=30687
• Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) (2019b), İşteki Durum ve Ekonomik Faaliyete Göre İstihdam Edilenler, Haziran 2018- Haziran 2019, Ankara, http://www.tuik.gov.tr /PreHaberBultenleri.do ?id=30686
• Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) (2019c), İşgücü İstatistikleri Haziran 2019, Ankara, http://www.tuik.gov.tr/PreHaberBultenleri.do?id=30686
• Türk Sanayicileri ve İşadamları Derneği ve Türkiye Kadın Girişimciler Derneği (2008), Türkiye’de Toplumsal Cinsiyet Eşitsizliği: Sorunlar, Öncelikler ve Çözüm Önerileri, İstanbul, https://tusiad.org/tr/yayinlar/raporlar/item/3667-turkiyede-toplumsal-cinsiyet-esitsizligi-sorunlar-oncelikler-ve-cozum-onerileri
• T.C. Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı, Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği (2019), İstihdam Seferberliği 2019, Ankara, https://tobb.org.tr/istihdam/Sunumlar/%C4 %B0stihdam%20Te%C5%9Fvikleri%20Sunum_Uzun%20Versiyon.pdf
• T.C. Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı (2018), Kadının Güçlenmesi Strateji Belgesi ve Eylem Planı 2018-2023, Ankara, http://www.sp.gov.tr/upload/xSPTemelBelge/files/RySPo+KADININ _GUCLENMESI_STRATEJI_BELGESI_VE_EYLEM_PLANI_2018-2023_.pdf
• T.C. Başbakanlık Devlet Planlama Teşkilatı ve Dünya Bankası (2009), Türkiye’de Kadınların İşgücüne Katılımı: Eğilimler, Belirleyici Faktörler ve Politika Çerçevesi, Rapor No 48508-TR, Washington, http://siteresources.worldbank.org/TURKEYEXTN/Resources/361711-1268839345767/Female_LFP-tr.pdf
• T.C. Başbakanlık Kadının Statüsü Genel Müdürlüğü (2008), Toplumsal Cinsiyet Eşitliği Ulusal Eylem Planı 2008-2013, Ankara, http://www.huksam.hacettepe.edu.tr/Turkce/SayfaDosya /TCEUlusaleylemplani.pdf
• Vero Skatt (2019), Indıviduals, https://www.vero.fi/en/individuals/
• VMI (2018), Income Tax Rates of Individuals 2018, http://www.vmi.lt/cms/en/gyventoju-pajamu-mokestis