Gediz Officials in the Ottoman Bureaucracy

Yıl 2021, Sayı: 69, 173 - 190, 30.07.2021

Kevser Değirmenci

https://doi.org/10.51290/dpusbe.873239

Cited By: 2

Öz

Records of all officials working in the Ottoman bureaucracy began to be kept with the Registry Commission established during the reign of Abdulhamit II. The Sicill-i Ahval Notebooks prepared by this commission provide information about the biographies of the officers.
The biography of thirteen civil servants who were found to be born in Gediz was examined in this study, which was based on the Registry of Records in the Ottoman Archive. In the study, firstly, very brief and general information about the Registry-i Ahval Office where the civil servants’ registry records are kept and the Registry-i Ahval Books where these records are written were included. In the main part of the study, on the basis of their book records, a prosopography study was conducted about the civil servants born in Gediz, which is thought to help us understand the Ottoman central and provincial bureaucracy and contribute to local history. Information about the date of birth, father's name and profession, nicknames, languages they know, education status, diploma, first appointment age, internship status, awards and penalties they received during their employment and all duties they were assigned.

Anahtar Kelimeler

Ottoman, Sicill-i Ahval, Gediz, Officialism, civil servant, Prosopography

Osmanlı Bürokrasisinde Gedizli Memurlar

Öz

II. Abdülhamit döneminde kurulan Sicill-i Ahvâl Komisyonu ile Osmanlı bürokrasisinde görev yapan bütün memurların kayıtları tutulmaya başlanmıştır. Bu komisyonun hazırladığı Sicill-i Ahvâl Defterleri, memurlarının biyografileri hakkında bilgiler vermektedir.
Osmanlı Arşivi’nde yer alan Sicill-i Ahvâl defterleri esas alınarak yapılan bu çalışmada, Gediz doğumlu olduğu tespit edilen on üç memurun biyografisi incelenmiştir. Çalışmada ilk olarak memurların sicil kayıtlarının tutulduğu Sicill-i Ahvâl Dairesi ve bu kayıtların yazılı olduğu Sicill-i Ahvâl Defterleri hakkında çok kısa ve genel bilgilere yer verilmiştir. Çalışmanın asıl bölümünde ise defter kayıtları esas alınarak Gediz doğumlu memurlar hakkında, -Osmanlı merkez ve taşra bürokrasisini anlamamıza yardımcı olacağı ve yerel tarihe de bir miktar katkı sağlayacağı düşünülen- bir prosopografi çalışması yapılmıştır. Sicill-i Ahvâl Defterleri esas alınarak incelenen Gedizli memurların doğum tarihleri, baba adı ve mesleği, lakapları, bildikleri lisanlar, eğitim durumları, diploma alıp almadıkları, memuriyete ilk atanma yaşları, stajyerlik durumları, memuriyetleri sırasında aldıkları ödül ve cezalar ile atandıkları tüm görevler hakkında bilgiler verilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Sicill-i Ahval, Osmanlı, Gediz, Bürokrasi, Memur, Prosopografi

Kaynakça

• Dahiliye Nezareti Sicill-i Ahvâl Komisyonu Defterleri (DH. SAİD. d) 3/512, 99/128, 98/405, 179/129, 178/175, 185/71, 168/56, 199/115, 132/164, 135/165, 162/125, 184/48, 195/20.
• Akyıldız, A. (2004). Osmanlı bürokrasisi ve modernleşme. İstanbul: İletişim Yayınları.
• Aydın, M. (2016). XVII. yy.da Gediz’in sosyo-ekonomik yapısı. Kafkas Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 7 (12), 125-153.
• Başbakanlık Osmanlı Arşivi Rehberi. (2000). (2. Baskı). (Haz.) Yusuf İhsan Genç vd., Yayın Nu: 42, İstanbul: Devlet Arşivleri Genel Müdürlüğü.
• Bozkurt, N. (2010). Maârif salnâmelerine göre Kütahya sancağında eğitim-öğretim (H.1316-1321/M.1898-1904). History Studies, (2/3), 61-84
• Bozkurt, N. (2011). Sicill-i ahvâl defterlerine göre Simavlı memurlar. Akademik Bakış Dergisi, (27), 1-12
• Çavdar, N & Çelikkut, E. (2020). XIX. yüzyılın ikinci yarısında Kıbrıslı memurlar örneğinde prosopografik bir değerlendirme, ÇAKÜ Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi (11/1), 353-375
• Çetin, A. (2005). Sicill-i ahvâl defterleri ve dosyaları hakkında bir araştırma. Vakıflar Dergisi, (29), 87-104
• Değirmenci, K. (2011). Bir prosopografi örneği: sicill-i ahvâl defterlerine göre Uşaklı memurlar. CIEPO, uluslararası Osmanlı öncesi ve Osmanlı tarihi araştırmaları 6.ara dönem sempozyum bildirileri, C. 1, (469-486). Uşak.
• Efe, A. (2013). Sicill-i ahvâl kayıtlarına göre Payaslı memurlar. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 10 (23), 181-194
• Gökbilgin, T. (1997). Kütahya. MEB İslam ansiklopedisi içinde (C.6, s.1118-1126). İstanbul: MEB Yayınları
• Gönüllü, A. R. (2011). Osmanlı Devleti’nin Son Döneminde Yol Vergisi (1866-1921), Selçuk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Dergisi, (30), 289-333
• Gündüz, A. (2011). Sicill-i ahvâl defterlerine göre Kayserili müslim ve gayrimüslim memurların aldıkları madalya, rütbe ve nişanlar (M.1879-1909). History Studies, (3/3), 123-145
• Kılıç, M. (2012). Sicill-i ahvâl kayıtlarına göre II. Abdülhamid dönemi Osmanlı bürokrasisinde yahudi memurlar. Osmanlı Tarihi Araştırma ve Uygulama Merkezi Dergisi OTAM, 31 (31), 129-156.
• Kolay, A. (2017). II. Meşrutiyet döneminde hariciye nezaretinde tensikat ve bürokratik değişim (1908-1910). Türkiyat Mecmuası, (27/1), 193-214
• Kölemen, S. (2007). XIX.yy. sonu ve XX.yy. başlarında Kütahya sancağında eğitim. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Afyon Kocatepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Afyon.
• Köprülü, O. F. (1994). Efendi. TDV İslam ansiklopedisi içinde (C.10, s.455-456). İstanbul: TDV Yayınları.
• Kütükoğlu, M. S. (1988). Sicill-i ahvâl defterlerini tamamlayan arşiv kayıtları. GDAAD, (sayı 12), 141-157
• Mert, T. (2000). Sicill-i ahvâl defteri ve buna dair yayınlanan nizamnameler-I, Arşiv Araştırmaları Dergisi, (2), 97-111
• Mert, T. (2001). Sicill-i ahvâl defteri ve buna dair yayınlanan nizamnameler-II, Arşiv Araştırmaları Dergisi, (3), 41-44
• Önder, O. (1973). Gediz’in tarihçesi. İzmir: İzmir Radyo Gazetesi Matbaası.
• Örenç, A. F. (2006) Mutasarrıf, TDV İslam ansiklopedisi içinde (C.31, s.377-379). İstanbul: TDV Yayınları.
• Özkan, S. H. (2015). XIX. yy. sonlarında Alâiyeli memurların sosyo-ekonomik durumları. Şehirlerin Sevdalısı İbrahim Hakkı Konyalı Armağanı, 449-470
• Pakalın, M. Z. (1983). Osmanlı tarih deyimleri ve terimleri sözlüğü, (C.2), İstanbul: MEB Yayınları.
• Pakalın, M. Z. (1983). Osmanlı tarih deyimleri ve terimleri sözlüğü, (C.3), İstanbul: MEB Yayınları.
• Pınar, M. (2012). Gediz ansiklopedisi, Gediz: Gediz Belediyesi Kültür Yayınları.
• Pınar, M. (2017). Çağlar boyunca Gediz, Gediz: Eski Gediz Belediyesi Kültür Yayınları-2.
• Saraç, H. (2018). Sicill-i ahvâl kayıtlarına göre Osmanlı bürokrasisinde istihdam edilen Kayseri doğumlu gayrimüslim devlet adamları (1839-1883), Karadeniz Araştırmaları, (XV/59), 232-260
• Sarıyıldız, G. (2009). Sicill-i ahvâl defterleri. TDV İslam Ansiklopedisi içinde, (C.37, s.134-136). İstanbul: TDV Yayınları.
• Sevin, V. (2001). Anadolu’nun tarihi coğrafyası I. Ankara: TTK
• Texier, C. (2002). Küçük Asya coğrafyası, tarihi ve arkeolojisi. (C. 2). (A. Suat, Çev.) Ankara: Enformasyon ve Dokümantasyon Hizmetleri Vakfı
• Tuncel, M. (1981-1982). Kütahya ilinin beşerî ve iktisadi coğrafyası. Atatürk’ün doğumunun 100.yılına armağan Kütahya, 21-34
• Uzunçarşılı, İ. H. (1932). Kütahya tarihi. İstanbul: Devlet Matbaası
• Varlık, M. Ç. (2002). Kütahya. TDV İslam ansiklopedisi içinde, (C. 26, s. 580-584). İstanbul: TDV Yayınları.
• Yıldırım, E. (2005). Toplumsal ve politik tarihimizde Gediz. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Gazi Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İslam Tarihi Bilim Dalı, Ankara.