TIBBİ İLLÜSTRASYONUN GELİŞİMİ VE VEKTÖR TABANLI UYGULAMA ÖRNEKLERİ

Yıl 2021, Sayı: 2, 56 - 80, 01.09.2021

Şahin Dursun , Uğur Atan

Öz

Tıbbi illüstrasyon, canlıların anatomisini ele alan, çizim, resim veya görsellerle ayrıntılandıran, aktaran,
bilimsel işleve sahip bir açıklayıcı görselleme yöntemidir. Bilimsel bir işleve sahip olan tıbbi illüstrasyon,
bedenin anlaşılmasında, tıbbi müdahale ve yöntemlerde, öğrenme ve uygulama süreçlerinde tıp bilimi için
vazgeçilmez bir açıklama yöntemi olarak araştırmanın konusunu oluşturmuştur. Tıbbi illüstrasyonun temel
konu olarak ele alındığı bu araştırma, tarih boyunca bedenleri görselleştiren tıbbi illüstrasyonun gelişim
sürecini tıp bilimi ile birlikte incelemeyi, bu alanda yapılan müdahaleler ile bedenlerin tanınmasına,
anlatılmasına yönelik illüstrasyonların vektör tabanlı teknik ile yapımını uygulamalarla açıklamasını
amaçlamıştır. Araştırmada elde edilen veriler nitel araştırma yöntemlerinden gözlem ve tarama biçimi
çerçevesinde; tıbbi illüstrasyon, tarihsel gelişimi ve katkıda bulunan önemli temsilcileri hakkında belge ve
görsel incelemesini, araştırmanın uygulama aşamasında ise tıp biliminin farklı alanlarında yayınlanan
raporlardan yararlanarak vektör tabanlı illüstrasyon tekniği ile tıbbi illüstrasyonların yapılması şeklinde
olmuştur. Araştırmanın sonucunda, tıbbi illüstrasyonun, tıp bilimi ile birlikte tarih boyunca bedene ait
bilinmeyenleri tanıtmak için ortak bir çizgide ilerlediği, seçkin hekim sanatçıların sundukları katkılar ve
teknoloji ekseninde geliştiği görülmüştür. Aynı zamanda işlevleri bakımından tıp bilimi, anatomiyi
öğrenmek üzere bedenler üzerine uyguladığı yöntem ve incelemeleri geliştirip bilgi üretirken, tıbbi
illüstrasyon ise elde edilen bilgi, bulgu ve yöntemlerle beraber anatomiyi oluşturan her bir yapıyı parçalar
halinde anlaşılır kılmaya ve aktarmaya çalışarak, uygulamalarla görsel bir süreci oluşturduğu anlaşılmıştır.
Ayrıca araştırma kapsamında yapılması hedeflenen tıp dallarına yönelik vektör tabanlı tıbbi
illüstrasyonların görsel yorumlaması yapılarak uygulama aşamalarıyla ortaya konmuştur.

Anahtar Kelimeler

Tıbbi İllüstrasyon, Vektör Tabanlı İllüstrasyon, Vektör Tabanlı Teknik, Vektör, Çizim.

Kaynakça

• Akar, M. (2015a). Cerrahi Tekniklerin Resimsel Anlatımı, İstanbul Üniversitesi Art-Sanat Dergisi, Sayı 3, 15-43.
• Akar, M. (2015b). Tıp Eğitiminde Görsel Sanatın Etkisi, Sosyoloji Dergisi, 3. Dizi, Sayı 30, 355-380.
• Aydın, E. (2006). Dünya ve Türk Tıp Tarihi, Ankara: Güneş Tıp Kitabevi.
• Barnhill, G.B. (2001). The Introduction and Early Use of Lithography in the United States, 67th IFLA Council and General Conference, August, 16-25, Boston.
• Becer, E. (2002). İletişim ve Grafik Tasarım, (3. Baskı), Ankara: Dost Kitabevi.
• Bozcu, P. (2015). İslam Kültüründe Tasvir Adabı: Minyatür Sanatı, Artı 90 Dergisi, Sayı 10, 55- 59.
• Efe, L. (2008) Tıbbi Resim ve Günümüzdeki Uygulamaları: Tıbbi Resim Birimi Mezunları için Meslek Seçenekleri Tıbbi Ressam, Tıbbi Fotoğrafçı, Anaplastolojist ve Tıbbi Animatörlük Meslekleri, Günümüzde Tıbbi Resim, İ.Ü. Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Sürekli Tıp Eğitimi Etkinlikleri, Mayıs 2008, 61-66.
• Erdal, F.S. (2015). Böbrek Taşları Tedavı̇sı̇nde Perkütan Nefrolı̇totomı̇ Operasyonunun Sonuçlarını ve Komplikasyonlarını Öngören Skorlama Sistemı̇, Tıpta Uzmanlık Tezi, İstanbul Üniversitesi, İstanbul.
• Erkmen, N. (2015). Sanatta Tıp: Ameliyatlar, Tedaviler, Tıbbi Müdahaleler, Mısırlılardan Günümüze Sanat Eserleri, Grafik Tasarım Görsel İletişim Kültür Dergisi, Temmuz-Ağustos Sayısı, 24-32.
• Evren, M. (2010). İnsan İşı̇tme Sı̇stemı̇nı̇n Yapısal ve İşlevsel Özellı̇klerı̇nı̇n Üç Boyutlu Modelleme ve Grafik Animasyon ile Gösterı̇lmesı̇, Yüksek Lisans Tezi, Ege Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, İzmir.
• Ghosh, S.K. (2015). Evolution of Illustrations in Anatomy: A Study from the Classical Period in Europe to Modern Times, Anatomical Sciences Education, 8: 175-188.
• Hajar, R. (2011). Medical Illustration: Art in Medical Education, Heart Views, Apr-Jun, Volume 12, Issue 2, 83-91.
• Ijpma, F.A., Graaf, R.C., Nicolai, Jean-Philippe A. and Meek, M.F. (2006). The Anatomy Lesson of Dr. Nicolaes Tulp by Rembrandt (1632): A Comparison of the Painting With a Dissected Left Forearm of a Dutch Male Cadaver, The Journal of Hand Surgery, Volume 31A, Issue 6, 882-891.
• Kemp, M. (2010). Style and Nonstyle in Anatomical Illustration: From Renaissance Humanism to Henry Gray, J Anat. Volume 216 Issue 2, 192-208.
• Keş, Y. (2001). Görsel İletişimde İllüstrasyonun Kullanım Alanlarına Kuramsal Bir Yaklaşım, Yüksek Lisans Tezi, Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Isparta. Lewis, P. (1996). History of Medicine, Hong Kong: Produced by Mandarin Offset.
• McGraw-Hill Companies (2001). History of Anatomy 1, New York: McGraw-Hill Education. Netter, F.H. (1957). Medical Illustration: History, Significance And Practice, Journal of Urban Health: Bulletin of the New York Academy of Medicine, May., Volume 33, İssue 5, 357-368.
• Özdemir, M., Erler, K., Hidayetoğlu, F.T. ve Bölükoğlu, H. (2003). Ortapedide Tıbbi İllüstrasyon, (Derleme), Journal of Arthroplasty and Arthroscopic Surgery, Sayı 14, No.4, 248- 253.
• Patel, S.K., Couldwell, W.T. and Liu, J. (2011). Max Brödel: his art, legacy, and contributions to neurosurgery through medical illustration, J. Neurosurg 115, 182-190.
• Reveron, R.R. (2015). Henry Gray (1827-1861), and his treaty of Anatomy, Descriptive and Surgical, Anatomy Journal of Africa, Volume 4, Issue 2, 541-545.
• Sarı, N. (2008). Tıp İçin Sanat ve Sanat İçin Tıp, Günümüzde Tıbbi Resim, İ.Ü. Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Sürekli Tıp Eğitimi Etkinlikleri, Mayıs sayısı, 23-46.
• Schultheiss, D., Engel, R.M., Crosby, R.W., Lees, G.P., Truss, M.C. and Jonas, U. (2000). Max Brödel (1870-1941) And Medical Illustration in Urology, The Journal of Urology, Volume 164, Issue 4, 1137-1142.
• Seferyan, B. (2008). Çizim ve Path’ler, Photoshop Magazin, Sayı 36, 90-91.
• Sınav, A. (2008a). Bir Tıbbi Resim Biriminin Anatomisi, Günümüzde Tıbbi Resim, İ.Ü. Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Sürekli Tıp Eğitimi Etkinlikleri, Mayıs sayısı, 47-52.
• Sınav, A. (2008b). Tıbbi Resmin Tıp Eğitimine Katkıları, Günümüzde Tıbbi Resim, İ.Ü. Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Sürekli Tıp Eğitimi Etkinlikleri, Mayıs sayısı, 53-60.
• S. Liyons, A. and Petucelli, J. (1987). Medicine: An Illustrated History, New York: Abradale Press.
• Tepecik, A. (2002). Grafik Sanatlar, Detay Yayıncılık, Ankara.
• Thornton, J.L. and Reeves, C. (1983). Medical Book; Illustration A Short History, Cambridge New York: The Oleander Press.
• Topbasan, V. (2013). Dı̇jı̇tal İllüstrasyon ve Bı̇lgı̇sayar Oyunlarında Karakter Tasarım, Yüksek Lisans Tezi, Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Hatay.
• Topdemir, H.G. (2012). İslam Dünyasında Tıp, Bilim ve Teknik Dergisi, Ağustos 2012, 90-93.
• Türker, İ.H. (2005). Bilgisayar Destekli Grafik Tasarımı Dersi Yöntem Önerisi, Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Dergisi, Mayıs Sayısı, 56-68.
• Washko, R.M. (2006). Frank H. Netter, Medicine’s Michelangelo, An Editorial Perspective, Science Editor, January-February, Volume 29, Issue 1, 16-18.
• Wigan, M. (2012). Görsel İllüstrasyon Sözlüğü, (1. Baskı), İstanbul: Literatür Yayınları.
• Williams, R. and Tollett, J. (2012). The Non - Designer’s Illustrator Book: Essential vector techniques for design, California: Peachpit Press.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2000). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri, (1. Baskı), Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Yıldırım, M. (2008). Tıp Fakültelerinde Bir Tıbbi Resim Biriminin Gerekliliği, Günümüzde Tıbbi Resim, İ.Ü. Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Sürekli Tıp Eğitimi Etkinlikleri, Mayıs sayısı, 11-22.
• Zimmerman, C. (2010). The Anatomical Renaissance, Young Historians Conference, March 1- 20, Portland: PSU Challenge Hon.