TÜRKİYE’DE GRAVÜR SANATININ TARİHSEL GELİŞİMİ, UYGULANAN TEKNİKLER, SERAMİK VE ÇİNİ BÜNYE ÜZERİNE UYGULANAN GRAVÜR TEKNİĞİ

Yıl 2023, Sayı: 6, 63 - 76, 15.09.2023

Funda Erköylü Nureddin Gülaçtı

Öz

Anadolu, tarihi ve kültürel birikimiyle insanlığın ortak kültürel mirasına ev sahipliği yapmış ve çeşitli uygarlıklara ait kültürel mirasın günümüze kadar gelmesine vesile olmuştur. Bu mirasa sahip çıkmak ve kültürel birikimi hem Türkiye’deki gelecek nesillere aktarmak, hatırlatmak hem de dünyanın diğer ülkelerine tanıtmak önem arz etmektedir. Türkiye’de yapılan gravürleri yeni uygulamalar ve tekniklerle geliştirmek kültürel mirasın devamlılığı ile korunmasını sağlamak ve disiplinler arası sanatsal çalışmalarla daha yaygın bir işlev alanı bulmak bu çalışmanın amaçları içerisinde yer almaktadır. Türk- İslam sanatlarında uygulanan dekorlama yöntemleri, çeşitlilik bakımından zengin alternatifler sunmaktadır. Anadolu da uygulanan dekor yöntemlerinden birisi de gravür tekniğidir. Türkiye’de yapılmış olan gravür sanatına bakıldığında çoğunlukla İstanbul resimlerinin kağıt, deri ve kumaş gibi farklı yüzeyler üzerine aktarıldığı görülecektir. Yapılmış olan Gravür baskı tekniği günümüzde çini ve seramik bünye üzerine genellikle sır altı tekniği ile yapılsa da sanatçının tercihine göre sır üstü tekniği olarak da uygulanmaktadır. Çinicilik sektöründe gravür uygulamalarının form olarak genellikle düz karo, vazo ve tabak gibi bisküvi yüzeylerine uygulandığı görülmektedir. Sıraltı tekniğinde yapılan gravür pano uygulamalarının Türkiye’de birçok ilde metro, hava alanı, turistik oteller, kamusal alanlarda duvar panosu olarak yer aldığı da görülmüştür.

Anahtar Kelimeler

Türkiye’de Gravür, Gravür Teknikleri, Çini-Seramik Gravür

Kaynakça

• Arcasoy, A. (t.y.). Seramik Teknolojisi. İstanbul: Marmara Üniversitesi Yayınları.
• Arslan Sevin, N. (2006). Gravürlerle Yaşayan Osmanlı, 1. Basım, Ankara, T.C Kültür ve Turizm Bakanlığı Kütüphaneler ve Yayınları.
• Akalan, G. (2000). Gravür, Ankara: Kale Seramik Sanat Yayınları.
• Büyük Larousse Sözlük ve Ansiklopedisi. (1986). C.VI. İstanbul: Milliyet Yayınları.
• Esmer, H. (2011). İşlevsellik Ekseninde Biçimlenen Baskıresim. ‘Türkiye’de Baskıresme Bakmak’ Sergi Kataloğu, Eskişehir: Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Yayınları.
• Erköylü, F. (2018). 18. yüzyıl sonu 19. yüzyıl başında yapılmış olan İstanbul gravürlerinin sır altı tekniğinde seramik ve çini bünye üzerine uygulanması (Yayınlanmış Yüksek Lisans Tezi).Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Bileşik Sanatlar Ana Sanat Dalı, Kütahya.
• Gülaçtı, N. (2011). Günümüz Kütahya’sında Seramik-Çini Üretimi ve Durum Tespiti, Sanatta Yeterlilik Tezi, Eskişehir.
• Gravürlerle Türkiye. (1996). İstanbul 1, Ankara: T.C. Kültür Bakanlığı Yayımlar Dairesi Başkanlığı.
• Gravürlerle Türkiye. (1996). İstanbul 2, Ankara: T.C. Kültür Bakanlığı Yayımlar Dairesi Başkanlığı.
• Gölönü, G. (1979). Kazı Resim, İstanbul: Devlet Güzel Sanatlar Akademisi Yayını.
• İşler, A. (2001). Başlangıcından Bugüne Türkiye’de Gravür, Karşı Sanat Çalışmaları, İstanbul.
• Küçüköner, H. (2012). Gravür Sanatı Tarihi Ve Modern Uygulamalar, Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Resim Anasanat Dalı, Yüksek Lisans Tezi, Erzurum.
• Kılıç, G. A. (2012). Yüksek Baskı Tekniği ve Türk Baskıresmine Yansımaları, Anadolu Üniversitesi Güzel Sanatlar Enstitüsü, Baskı Sanatları Anasanat Dalı, Yüksek Lisans Tezi, Eskişehir.
• Özsezgin, K. ve Aslıer, M. (1989). Başlangıcından Bugüne Çağdaş Türk Resim Sanatı Tarihi, İstanbul: Tiglat Yayınları.
• Sevinç, M (2012). Gravürün Çağdaş Türk Resim Sanatındaki Yeri, Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul.
• Türk Dil Kurumu Sözlük I, (1988). Ankara: Atatürk Kültür Dil ve Tarih Yüksek Kurumu Yay. S: 312.
• https://blogs.princeton.edu/cotsen/tag/tarih-i-hindi-i-garbi/ Erişim Tarihi: 07.02.2018.
• https://www.pinterest.es/pin/559361216195159705/ Erişim Tarihi: 30.01.2018.
• https://www.google.com.tr/search?q=antoine+ıgnace+melling+istanbula+giriş Erişim Tarihi: 30.01.2018.
• http://www.galerialfa.com/v2/gravur-galeri.asp?artist=4 Erişim Tarihi: 30.01.2018.
• http://www.lebriz.com/pages/exhibition.aspx?exhID=966&lang=TR&bhcp=1 Erişim Tarihi: 05.03.2018.