Depremden Dolayı İdarenin Sorumluluğu

Yıl 2013, Cilt: 17-18 Sayı: 26-27-28-29, 93 - 122, 15.03.2015

Adil Bucaktepe

Öz

Deprem toplum hayatını derinden etkileyen doğal afetlerden biridir. “Deprem” literatürde mücbir sebebe verilen klasik örneklerin başında yer almaktadır. Mücbir sebep, idari faaliyetlerin dışında cereyan eden, önceden tahmin edilmesi ve karşı konulması imkansız olan olaylardır. Mücbir sebep söz konusu olduğunda idarenin hem hizmet kusuruna dayalı sorumluluğu hem de kusursuz sorumluluğu ortadan kalkar. Kusurlu sorumluluğun ve kusursuz sorumluluğun ortadan kalkmasının nedeni mücbir sebep olarak nitelendirilen olayın idarenin eylem ve işlemlerinden kaynaklanmamasıdır. İdarenin teknik imkan ve kabiliyetleri ne kadar güçlü ise sorumluluğu da o kadar yüksektir. Günümüzün modern dünyasında idare ciddi maddi ve teknolojik imkanlara, yetişmiş uzman elemana, istatistiki bilgilere vs. sahiptir. Bu unsurlar “öngörülemezlik” ve “önlenemezlik” ilkelerinin kapsamını daraltmaktadır. Bundan dolayı günümüzde, idarenin mücbir sebep bahanesine sığınarak sorumluluktan kurtulma olasılığının artık daha da zayıfladığından söz edilebilir. Ayrıca mücbir sebep göreceli, nispi bir kavramdır. Daha açık anlatımla bir olay farklı yer, zaman ve şartlarda mücbir sebep niteliğinde sayılabilir ya da sayılmayabilir. Dolayısıyla depremlerin sık yaşandığı bir bölgede meydana gelecek bir deprem mücbir sebep olarak nitelendirilmeyebilir. Bu hususun idarenin sorumluluğunu doğrudan etkileyeceğine kuşku yoktur

Anahtar Kelimeler

Deprem, idare, mücbir sebep, kusurlu sorumluluk, kusursuz sorumluluk

The Responsibility of Administration for Earthquake

Öz

Earthquake is one of the natural disasters that deeply affect the society. In the literature, "earthquake" is one of the leading classic examples of force majeure. The force majeure are the events those take place out of the administrative activities and which are impossible to predict and resist previously. When force majeure is in question, either fault liability or absolute liability of the administration disappears. The cause of the disappearance of fault and absolute liability is the event called force majeure which is not resulted from administrative action and processes. The more powerful technical capability is the more responsibility of administration. In today's modern world, the administration has serious financial and technological capabilities, trained experts and statistical information etc. These elements narrow the content of "unpredictability" and "unavoidability" principles. Hence today, it can be mentioned that the possibility of escaping responsibility of the administration by using the excuse of force majeure is decreased. In addition, force majeure is a relative concept. In other words, depending on the place, time and conditions an event can be regarded as force majeure or not. Therefore, an earthquake that would occur in a region experienced frequent earthquakes may not be considered as force majeure. There is no doubt that this issue will affect the liabilities of administration

Anahtar Kelimeler

Earthquake, administration, force majeure, fault liability, absolute liability

Kaynakça

• Akyılmaz, Bahtiyar, “Sosyal Risk İlkesi ve Uygulama Alanı”, Gazi Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Haziran-Aralık 2005, C. IX, Sy. 1-2, s.185-211.
• Ataay, Aytekin, Borçlar Hukukunun Genel Teorisi, 4. Bası, Der Yayınları, İstanbul 1986.
• Atay, Ender Ethem, İdare Hukuku, 3. Baskı, Turhan Kitabevi, Ankara 2012.
• Aybay, Aydın, Borçlar Hukuku Dersleri, Fakülteler Matbaası, İstanbul 1979.
• Büyük Türkçe Sözlük, http://www.tdk.gov.tr,Erişim Tarihi: 11.12.2014.
• Çağlayan, Ramazan, İdare Hukuku Dersleri, 2. Baskı, Adalet Yayınları, Ankara 2014.
• Çağlayan, Ramazan, Tarihsel Teorik ve Pratik Yönleriyle İdarenin Kusursuz Sorumluluğu, Asil Yayınları, Ankara 2007.
• Düren, Akın, İdare Hukuku Dersleri, Sevinç Matbaası, Ankara 1979.
• Eren, Fikret, Borçlar Hukuku Genel Hükümler, Yetkin Yayınları, 16. Baskı, Ankara 2014.
• Gözler, Kemal/Kaplan, Gürsel, İdare Hukuku Dersleri, 15. Baskı, Ekin Yayınları, Bursa 2014.
• Gözübüyük, A. Şeref, Hukuka Giriş ve Hukukun Temel Kavramları, Üçüncü Bası, S Yayını, Ankara 1973.
• Gözübüyük, Abdullah Pulat, Mücbir Sebepler ve Beklenmeyen Haller, İkinci Bası, Ankara 1957.
• Gözübüyük, A. Şeref/Tan, Turgut, İdare Hukuku, Cilt I, Gözden Geçirilmiş 3. Bası, Turhan Kitabevi, Ankara 2004.
• Günday, Metin, İdare Hukuku, Güncellenmiş ve Gözden Geçirilmiş 10. Baskı, İmaj Yayınları, Ankara 2013.
• http://www.ibb.gov.tr/sites/akom/documents/deprem.html Erişim Tarihi: 11.12.2014.
• İnan, Ali Naim, Borçlar Hukuku Genel Hükümler, Sevinç Matbaası, Ankara 1979.
• Kalabalık, Halil, İdare Hukuku Dersleri, Değişim Yayınları, İstanbul 2004.
• Kaneti, Selim, “Haksız Fiil Sorumluluğunda Kusur Kavramının Görevi”, Sorumluluk Hukukunda Yeni Gelişmeler I. Sempozyumu Ankara 21-22 Ekim 1977, Fakülteler Matbaası, İstanbul 1980, s. 29-66.
• Kaplan, Gürsel, İdari Yargıda Dava Açma Süreleri, Güncelleştirilmiş ‘. Bası, Turhan Kitabevi, Ankara 2009.
• Kılıçoğlu, Ahmet M., Borçlar Hukuku Genel Hükümler, 2. Bası, Turhan Kitabevi, Ankara 2002.
• Kocayusufpaşaoğlu, Yusuf, “Kişilik Haklarını Koruyan Manevi Tazminat Davasına İlişkin Yeni Gelişmeler”, Sorumluluk Hukukunda Yeni Gelişmeler I. Sempozyumu Ankara 21-22 Ekim 1977, Fakülteler Matbaası, İstanbul 1980, s. 141-180.
• Kutlu, Meltem, “Deprem ve İdarenin Sorumluluğu”, Amme İdaresi Dergisi, Cilt 32, Sayı 4, Aralık 1999, s. 15-27.
• Oğuzman, M. Kemal/Öz, M. Turgut, Borçlar Hukuku Genel Hükümler, Filiz Kitabevi, İstanbul 1995.
• Onar, Sıddık Sami, İdare Hukukunun Umumi Esasları, Cilt III, İsmail Akgün Matbaası, İstanbul 1966.
• Önder, Ayhan, Ceza Hukuku Dersleri, Filiz Kitabevi, İstanbul 1992.
• Özay, İl Han, Günışığında Yönetim, Filiz Kitabevi, İstanbul 2004.
• Özgenç, İzzet, Türk Ceza Kanunu Gazi Şerhi, Üçüncü Baskı, Adalet Bakanlığı Yayınları, Ankara 2006.
• Reisoğlu, Safa, Borçlar Hukuku Genel Hükümler, Beta Yayınları, 18. Bası, İstanbul 2006.
• T.C. Başbakanlık Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı Deprem Dairesi Başkanlığı, http://www.deprem.gov.tr/sarbis/Deprem/DepremNedir.aspx Erişim Tarihi: 10.12.2014.
• www.mmo.org.tr/resimler/dosya_ekler, Erişim Tarihi: 11.12.2014.
• Yayla, Yıldızhan, İdare Hukuku, Beta Yayınları, İstanbul 2009.