Mahalli İdareler Mevzuatında 6360 Sayılı Kanunla Yapılan Değişiklikler

Yıl 2015, Cilt: 20 Sayı: 32, 59 - 96, 01.07.2015

Tahir Muratoğlu

Öz

Hukuk sistemimizde il özel idareleri, belediyeler ve köyler olmak üzere üç mahalli idare türüne yer verilmiştir. 1982 Anayasası döneminde belediyelerin özel bir türü olarak nitelendirilebilecek olan büyükşehir belediyeleri kurulmuştur. Zamanla birtakım değişikliklere uğrayan büyükşehir belediyeleri hakkındaki mevzuat 6360 sayılı Kanun ile yeniden değiştirilmiş, bu konuda önemli bazı yenilikler getirilmiştir. Bu Kanun büyükşehir belediyesi kurulabilmesi için ilin toplam nüfusunun 750.000 olmasını yeterli görmüş; büyükşehir belediyelerinin sınırlarını il mülki sınırları, büyükşehir ilçe belediyelerinin sınırlarını da ilçe mülki sınırları ile eşitlemiş; büyükşehir belediye teşkilatı bulunan illerde il özel idareleri, köy ve belde belediyelerinin kamu tüzel kişiliğini kaldırmıştır. Büyükşehir belediye teşkilatı bulunan illerde valiliklere bağlı olarak yatırım izleme ve koordinasyon başkanlıkları kurulmuştur. Yapılan değişiklik kapsamında mahalli idarelere genel bütçe vergi gelirleri üzerinden ayrılan paylar ve bu payların dağıtım esasları yeniden düzenlenmiş, ayrıca büyükşehir ve büyükşehir ilçe belediyelerinin görev ve yetkilerinde bazı değişiklikler yapılmıştır

Anahtar Kelimeler

6360 sayılı Kanun, mahalli idareler, büyükşehir belediyeleri, yatırım izleme ve koordinasyon başkanlığı, Anayasa’nın 127. maddesi

Die Änderungen an den Gesetzen über Kommunalverwaltungen durch das Gesetz Nr. 6360

Öz

Im türkischen Recht gibt es
drei Arten von Kommunalverwaltungen. Das sind provinziale Kommunalverwaltungen
(il özel idaresi), Stadtverwaltungen
(belediye) und Dorfverwaltungen (köy idaresi). Nach dem Inkrafttreten der
Verfassung von 1982 wurden Großstadtkommunalverwaltungen (büyükşehir belediyesi) gegründet, die als eine besondere Art von
Stadtverwaltungen angesehen werden konnten. Die gesetzlichen Regelungen über
Großstadtkommunal-verwaltungen wurden seit den 80er Jahren mehrmals geändert.
Die wichtigsten Änderungen wurden aber durch das Gesetz Nr. 6360 eingeführt.
Nach diesem Gesetz kann in Provinzen (il),
die mehr als 750.000 Einwohner haben, eine Großstadtkommunalverwaltung
gegründet werden. Durch das Gesetz wurden die Grenzen der Provinzen und der
provinzangehörigen Gebietsverwaltungen (ilçe)
als Grenzen der Großstadtkommunalverwaltungen und der großstadtangehörigen
Stadtverwaltungen (büyükşehir ilçe
belediyesi) festgelegt. In Großstädten wurden die provinzialen
Kommunalverwaltungen, Dorfverwaltungen und die Stadt-verwaltungen, die nicht im
Zentrum einer Provinz oder einer unmittelbar an eine Provinz gebundenen Stadt
gegründet wurden (belde belediyesi),
abgeschafft. In Großstädten wurden Koordinationspräsidien für Beobachtung der
Investitionen gegründet, die den Provinzverwaltungen unterstellt sind. Der Teil
der Steuereinnahmen der allgemeinen Haushalt, die den Kommunalverwaltungen
weitergeleitet werden und die Verteilungsgrundsätze wurden neu geregelt.
Außerdem wurden einige Änderungen an Aufgaben und Zuständigkeiten der
Großstadtkommunalverwaltungen vorgenommen.

Anahtar Kelimeler

Gesetz Nr. 6360, Kommunalverwaltungen, Großstadtkommunal-verwaltungen, Koordinationspräsidium für Beobachtung der Investitionen, Art. 127 der türkischen Verfassung

Kaynakça

• AKYILMAZ, Bahtiyar / SEZGİNER, Murat / KAYA, Cemil: Türk İdare Hukuku, 3. Baskı, Seçkin Yayıncılık, Ankara 2012.
• BİNGÖL, Yılmaz / YAZICI, Ersin / BÜYÜKAKIN, Tahir: İl Sınırında Büyükşehir Belediye Modeli, Kocaeli Deneyimi, Kocaeli Büyükşehir Belediyesi Basın Yayın ve Halkla İlişkiler Dairesi Başkanlığı Yayınları, Yayın No: 38, Kocaeli 2013.
• BÜYÜK LAROUSSE SÖZLÜK VE ANSİKLOPEDİSİ: İnterpress Basın ve Yayıncılık A.Ş. (Milliyet).
• ÇAĞLAYAN, Ramazan: İdare Hukuku Dersleri, 2. Baskı, Adalet Yayınevi, Ankara 2014.
• ÇOLAK, Nusret İlke İmar Hukuku, On İki Levha Yayıncılık, İstanbul 2010.
• DİK, Esra: 6360 Sayılı Kanun Bağlamında Köylerin Mahalleye Çevrilmesi Sorunu, Mülkiye Dergisi, Yıl: 2014, Cilt: 38, Sayı: 1, s. 75 - 102. EROĞLU, Hamza: İdare Hukuku, Genel Esaslar, İdari Teşkilat ve İdarenin Düzenlenmesi, 5. Bası, Turhan Kitabevi, Ankara 1985.
• GİRİTLİ, İsmet / BİLGEN, Pertev / AKGÜNER, Tayfun / BERK, Kahraman: İdare Hukuku, 4. Bası, Der Yayınları, İstanbul 2011.
• GÖZLER, Kemal: 6360 Sayılı Kanun Hakkında Eleştiriler: Yirmi Dokuz İlde İl Özel İdareleri ve Köylerin Kaldırılması ve İlçe Belediyelerinin Büyükşehir İlçe Belediyesi Haline Dönüştürülmesi Anayasamıza Uygun mudur?, Legal Hukuk Dergisi, Cilt: 11, Sayı: 122, Şubat 2013, s. 37 - 82.
• GÖZLER, Kemal: İdare Hukuku, Cilt I, 2. Baskı, Ekin Basım Yayın Dağıtım, Bursa 2009.
• GÖZLER, Kemal / KAPLAN, Gürsel: İdare Hukuku Dersleri, 15. Baskı, Ekin Basın Yayın Dağıtım, Bursa 2014.
• GÖZÜBÜYÜK, A. Şeref: Türkiye’nin Yönetim Yapısı, 10. Bası, Turhan Kitabevi, Ankara 2008.
• GÖZÜBÜYÜK, A. Şeref / TAN, Turgut: İdare Hukuku, Cilt 1, Genel Esaslar, 6. Bası, Turhan Kitabevi, Ankara 2008.
• GÜNDAY, Metin: İdare Hukuku, 10. Baskı, İmaj Yayınevi, Ankara 2013. KALABALIK, Halil: İmar Hukuku Dersleri, 6. Baskı, Seçkin Yayıncılık, Ankara 2014.
• KARAARSLAN, Mehmet: Nasıl Bir Yerel Yönetim? 6360 Sayılı Kanun Üzerine Bir Değerlendirme, Dicle Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Cilt 17-18, Sayı: 26, 27, 28, 29, Yıl: 2012-2013, s. 123 - 162.
• KARAARSLAN, Mehmet: Özerklik ve Denetim Açısından Yerel Yönetimler Reformu, Turhan Kitabevi, Ankara 2008. KARSLI, İlyas: Arapça - Türkçe Temel Sözlük, Damla Yayınevi, İstanbul 1997.
• KNAPE, Anders / VAN STAA, Herwig: Local and regional democracy in Turkey, 17th plenary session, CG(17)10, 10 August 2009, https://wcd.coe.int/ViewDoc.jsp?id=1514237, (Erişim Tarihi: 15.06.2015).
• MURATOĞLU, Tahir: Avrupa Yerel Yönetimler Özerklik Şartı ve Türk Hukuku, İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Mecmuası, Prof. Dr. İl Han Özay’a Armağan, Cilt: LXIX, Sayı: 1-2, Yıl: 2011, Legal Yayıncılık, İstanbul 2011, s. 735 - 773.
• ONAR, Sıddık Sami: İdare Hukukunun Umumi Esasları, II. Cilt, 3. Bası, İsmail Akgün Matbaası, İstanbul 1966.
• SEZER, Yasin / TORLAK, S. Evinç: Belediye ve Büyükşehir Belediyesi Kuruluş Kriterleri, Atatürk Üniversitesi Erzincan Hukuk Fakültesi Dergisi, Yıl: 2005, Cilt: IX, Sayı: 3-4, s. 515 - 531.
• ŞİMŞEK, Suat: İmar Hukuku, Milli Emlak Kontrolörleri Derneği Yayını, Yayın No: 1, Ankara 2010.
• TEZCAN, Mahmut: Sosyolojik Yönden Köy (Tanımı ve Özellikleri), Amme İdaresi Dergisi, Yıl: Eylül / 1970, Sayı: 3 / 3, s. 151 - 182. TOPRAK, Zerrin: Yerel Yönetimler, 6. Baskı, Nobel Yayın Dağıtım, Ankara 2006.
• TORTOP, Nuri / AYKAÇ, Burhan / YAYMAN, Hüseyin / ÖZER, M. Akif: Mahalli İdareler, 2. Baskı, Nobel Yayın Dağıtım, Ankara 2008. TÜRK DİL KURUMU: Büyük Türkçe Sözlük, http://www.tdk.gov.tr/, (Erişim Tarihi: 15.06.2015).
• YAŞAR, Hasan Nuri: İdare Hukuku, Genel Esaslar, 2. Baskı, Der Yayınları, İstanbul 2014
• YILDIRIM, Ramazan: İdare Hukuku Dersleri I, 3. Baskı, Mimoza Yayınları, Konya 2009.
• YILMAZ, Zülfiye: 6360 Sayılı Kanun Hakkında Bir Yorum, Anayasa Hukuku Dergisi, Yıl: 2014, Cilt: 3, Sayı: 5, s. 443 - 454.