The assessment of the concept of ancient democracy and modern democracy in terms of principle of separation of powers

Yıl 2018, Cilt: 23 Sayı: 38, 205 - 231, 11.05.2018

Mehmet Nuri Güzel

Öz

The principle of separation
of powers which closely related to government’s compliance with law, is not
only a principle of law, but also a politicial design. This design is aimed at
limiting the government.

The principle of separation
of powers takes its roots from ancient times. Although its roots emerged in
ancient times, this idea has chanced significantly up to now. The idea of separation of
powers appears as a principle used in the classification of democratic
government systems nowadays.

The idea of separation of
powers which functioned to use power in ancient democracies in general has
become a tool to limit the power in modern democracies.

Anahtar Kelimeler

Separation of powers, government systems, democracy, ancient democracy, modern democracy, representation

Antik Demokrasi ve Modern Demokrasi Kavramlarının Kuvvetler Ayrılığı İlkesi Çerçevesinde Değerlendirilmesi

Öz

Yönetimin hukuka uygun
olmasıyla yakından ilişkili olan kuvvetler ayrılığı ilkesi sadece hukuki bir
ilke değil aynı zamanda bir siyasi tasarımdır. Bu tasarım iktidarı sınırlandırmaya
yöneliktir.

Kuvvetler ayrılığı ilkesi
köklerini antik çağdan almaktadır. Her ne kadar temelleri antik çağda
belirmişse de bu düşünce günümüze oldukça farklılaşarak ulaşmıştır. Günümüzde
kuvvetler ayrılığı düşüncesi demokratik hükümet sistemleri tasnifinde
kullanılan bir ilke olarak karşımıza çıkmaktadır.

Antik demokrasilerde daha
çok iktidarı kullanmaya dönük bir işlevi olan kuvvetler ayrılığı düşüncesi,
modern demokrasilerde iktidarı sınırlandırmaya yönelik bir araç haline
gelmiştir. 

Anahtar Kelimeler

Kuvvetler ayrılığı, hükümet sistemleri, demokrasi, antik demokrasi, modern demokrasi, temsil

Kaynakça

• ARSAL, Sadri Maksudi: Umumi Hukuk Tarihi, İkinci Tabı, İstanbul Üniversitesi Yayınları No: 242, İsmail Akgün Matbaası, İstanbul 1944.
• ARSEL, İlhan: Anayasa Hukuku (Demokrasi), Doğuş Matbaacılık ve Ticaret Limited Şirketi Matbaası, Ankara 1964, s. 194.
• ARSLAN, Zühtü: Anayasa Teorisi, 2. Baskı, Seçkin Yayıncılık, Ankara 2008.
• BAŞGİL, Ali Fuat: Esas Teşkilat Hukuku, Türkiye Siyasi Rejimi ve Anayasa Prensipleri, (Birinci Cilt, Fasikül I), Baha Matbaası, İstanbul 1960.
• BAŞGİL, Ali Fuat: Esas Teşkilat Hukuku, Türkiye Siyasi Rejimi ve Anayasa Prensipleri, (Birinci Cilt, Fasikül II), Baha Matbaası, İstanbul 1960.
• CEVİZCİ, Ahmet: Kuvvet, Paradigma Felsefe Sözlüğü, 8. Baskı, Paradigma Yayıncılık, İstanbul 2013, s. 989.
• DAHL, Robert A.: Demokrasi Üzerine, Betül KADIOĞLU (çev.), 2. Baskı, Phoenix Yayınevi, Ankara 2010.
• DUGUIT, Leon: Kamu Hukuku Dersleri, Süheyp DERBİL (Çev.), Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Yayınları, Ankara 1954.
• ERDEM, Fazıl Hüsnü: Amerikan Siyasal Sisteminin Temel Özellikleri, İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Eğitim Öğretim ve Yardımlaşma Vakfı (Haz.), Prof. Dr. KENAN TUNÇOMAĞ’a ARMAĞAN, İstanbul 1997, s. 149-173.
• ERDEM, Fazıl Hüsnü: Hükümet Sistemi Tartışmalarında Kuvvetler Ayrılığı (Dengesi) İlkesini Yeniden Düşünmek, Yeni Türkiye, S. 51, Mart-Nisan 2013, s. 313-318.
• ERDOĞAN, Mustafa: Anayasa Hukuku, 8. Baskı, Orion Kitabevi, Ankara 2014.
• ERDOĞAN, Mustafa: Anayasa Hukukuna Giriş, Orion Kitabevi, Ankara 2017.
• ERDOĞAN, Mustafa: Anayasal Demokrasi, 12. Baskı, Siyasal Kitabevi, Ankara 2015.
• GÖZE, Ayferi: Siyasal Düşünceler ve Yönetimler, Genişletilmiş 15. Bası, Beta, İstanbul 2015.
• GÖZLER, Kemal: Anayasa Hukukunun Genel Teorisi, Cilt: 1, 1. Baskı, Ekin Basım Yayın Dağıtım, Bursa 2011.
• GÖZLER, Kemal: Anayasa Hukukunun Genel Teorisi, Cilt: 2, 1. Baskı, Ekin Basım Yayın Dağıtım, Bursa 2011.
• GÖZÜBÜYÜK, A. Şeref: Anayasa Hukuku, 19. Baskı, Turhan Kitabevi, Ankara 2013.
• GÜNEŞ, Turan: Parlementer Rejimin Bugünkü Manası ve İşleyişi, İstanbul Üniversitesi Yayınları, Nazir Akbasan Matbaası, İstanbul 1956.
• HANSEN, Mogens Herman: Polis, Oxford, GB: OUP Oxford 2006. (ProQuest ebrary. Web. 24 March 2016.).
• HEYWOOD, Andrew: Siyaset, Berat Özipek vd. (Çev), 9. Baskı, Adres Yayınları, Ankara 2013.
• HEYWOOD, Andrew: Siyasetin Temel Kavramları, Hayrettin Özler (Çev.), 1. Baskı, Adres Yayınları, Ankara 2012.
• KABOĞLU, İbrahim Ö.: Anayasa Hukuku Dersleri (Genel Esaslar), 10. Baskı, Legal Yayıncılık, İstanbul 2015.
• KAPANİ, Münci: Politika Bilimine Giriş, 13. Basım, Bilgi Yayınevi, Ankara 2001.
• KERVEGAN, Jean-François: Demokrasi, İsmail YERGUZ (Çev.), Philippe RAYNAUD / Stephane RIALS (Haz), Siyaset Felsefesi Sözlüğü, İsmail YERGUZ vd. (Çev.), 2. Baskı, İletişim Yayınları, İstanbul 2011, s. 187-194.
• KIŞLALI, Ahmet Taner: Eski Yunan’da Demokrasi ve Demokratik Düşünce, Amme İdaresi Dergisi, C. 17, S. 1, Mart 1984, s. 63-77.
• KUBALI, Hüseyin Nail: Anayasa Hukuku Dersleri Genel Esaslar ve Siyasi Rejimler, İstanbul Üniversitesi Yayınları, İstanbul 1971.
• LIJPHARD, Arend: Demokrasi Modelleri Otuz Altı Ülkede Yönetim Biçimleri ve Performansları, Güneş AYAS / Utku Umut BULSUN (Çev.), 2. Baskı, İthaki Yayınları, İstanbul 2016.
• MICELI, Vicenzo: Modern Parlamentolar, Atıf AKGÜÇ (Çev.), Ulus Basımevi, Ankara 1946.
• MONTESQUIEU: Yasaların Ruhu, Fehmi BALTAŞ (Çev.), Mete TUNÇAY (Der.), Batı’da Siyasi Düşünceler Tarihi-2 Yeni Çağ Seçilmiş Yazılar, Birinci Baskı, Teori Yayınları, Ankara 1986, s. 287-324.
• OKANDAN, Recai G.: Kadim Yunanda Amme Hukuku, Kenan Basımevi ve Klişe Fabrikası, İstanbul 1942.
• OKANDAN, Recai G.: Umumi Amme Hukuku Dersleri, İstanbul Üniversitesi Yayınları, İstanbul 1952.
• ÖZBUDUN, Ergun: Türk Anayasa Hukuku, 15. Baskı, Yetkin Yayınları, Ankara 2014.
• ÖZENÇ, Berke: Hukuk Devleti Kökenleri ve Küreselleşme Çağındaki İşlevi, 1. Baskı, İletişim Yayınları, İstanbul 2014.
• POPPER, Karl R.: Açık Toplum ve Düşmanları, Mete TUNÇAY / Harun RIZATEPE (Çev.), 3. Baskı, Liberte Yayınları, Ankara 2013.
• SARTORİ, Giovanni: Demokrasi Teorisine Geri Dönüş, Tunçer KARAMUSTAFAOĞLU / Mehmet TURAN (Çev.), 2. Baskı, Sentez Yayıncılık, İstanbul 2014.
• SCHMIDT, Manfred G.: Demokrasi Kuramlarına Giriş, M. Emin KÖKTAŞ (çev.), 2. Baskı, Vadi Yayınları, Ankara 2002.
• ŞENEL, Alaeddin: Çağdaş Siyasal Akımlar, İmaj Yayınevi, Ankara 2001.
• TEZİÇ, Erdoğan: Anayasa Hukuku, 19. Baskı, Beta Basım, İstanbul 2015.
• TOURAINE, Alain: Demokrasi Nedir?, Olcay KUNAL (Çev.), 6. Baskı, Yapı Kredi Yayınları, İstanbul 2015.
• TUNAYA, Tarık Zafer: Siyasal Kurumlar ve Anayasa Hukuku, 5. Baskı, Araştırma Eğitim Ekin Yayınları, İstanbul 1982.
• TURHAN, Mehmet: Anayasal Devlet, 4. Baskı, Naturel Yayıncılık, Ankara 2005.
• USLU, Ateş: Demokrasi, Gökhan ATILGAN / E. Atilla AYTEKİN (Haz.), Siyaset Bilimi Kavramlar, İdeolojiler, Disiplinler Arası İlişkiler, Genişletilmiş 3. Basım, Yordam Kitap, İstanbul 2012, s. 137-151.
• UYGUN, Oktay: Demokrasi Tarihsel, Siyasal ve Felsefi Boyutlar, 2. Baskı, On İki Levha Yayıncılık, İstanbul 2014.
• VILE, M. J. C.: Constitutionalism and the Separation of Powers, 2nd Edition, Indianapolis, IN, USA: Liberty Fund Inc. 1998. (ProQuest ebrary. Web. 31 March 2016).
• WATSON, Peter: Fikirler Tarihi Ateşten Freud’a, Kemal ATAKAN / Nurettin ELHÜSEYNİ / Kaya GENÇ / Barış PALA / Bahar TIRNAKÇI (çev.), 1. Baskı, Yapı Kredi Yayınları, İstanbul 2014.
• YAYLA, Atilla: Siyaset Bilimi, 2. Baskı, Adres Yayınları, Ankara 2015.
• YAYLA, Atilla: Siyaset Teorisine Giriş, Beşinci Baskı, Kesit Yayınları, İstanbul 2012.
• http://www.tdk.gov.tr/index.php?option=com_bts&arama=kelime&guid=TDK.GTS.5accc63f262029.42124061 (Erişim Tarihi: 10.04.2018).