Suriye Krizinde Koruma Sorumluluğu Çıkmazı

Yıl 2019, Cilt: 24 Sayı: 40, 43 - 71, 09.06.2019

Mehmet Dalar Caner Kalaycı

Öz

Bir
devletteki sorunu gerekçe göstererek diğer devletlerin keyfi müdahalesine zemin
hazırlayan insani müdahale kavramının kötü şöhretinden dolayı bu kavram yerine
keyfiliği kaldıran ve uluslararası toplumun şüphelerini giderecek şekilde şiddete
ve toplu katliamlara maruz kalan insanları korumak için müdahaleyle ilgili
esasları içeren bir kavramın oluşturulmasına ihtiyaç duyulmuştur. Bu amaçla
şartları, esasları ve ne şekilde hangi otoriteler tarafından insani krizlere
müdahale edilmesi için hukuki bir alt yapı oluşturmak amacıyla BM düzeyindeki
çalışmalar sonucunda koruma sorumluluğu kavramı benimsenmiştir. Bu çalışmada,
devletlerin keyfi müdahalelerini önlemek için insani müdahale kavramı yerine
kullanılan koruma sorumluluğu kavramının mahiyeti ve kaydettiği gelişmeler
incelenmiştir. Kavramın uluslararası toplum tarafından nasıl görüldüğü ve Suriye
bağlamında karşılaştığı problemler ile bu kavrama yöneltilen eleştiriler ele
alınmıştır. Koruma sorumluluğunun Suriye’de neden uygulanmadığına yer veren bu
çalışma, küresel güçlerin çatışan çıkarları bağlamında soruna ikircikli
yaklaşımlarının Suriye krizinin çözülmemesindeki etkilerini
değerlendirmektedir.

Anahtar Kelimeler

Koruma Sorumluluğu, Suriye Krizi, İnsancıl Müdahale, Birleşmiş Milletler, Güvenlik Konseyi

Kaynakça

• Annan, Kofi (1999) “Secretary-General Presents His Annual Report to General Assembly”, (http://www.un.org/press/en/1999/19990920.sgsm7136.html) Annan, Kofi (2000). We the Peoples: The Role of the UN in the 21. Century. New York: UN Press. Arsava, Füsun (2011). “Egemenlik ve Koruma Sorumluluğu”. Gazi Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 15(1), s. 101-124. Bellamy, Alex (2008). “The Responsibility to Protect and the Problem of Military Intervention”. International Affairs 84(4), s. 615-639. Chapter 1: Purposes and Principles (http://www.un.org/en/sections/un-charter/chapter-i/index.html) Chomsky, Noam (2009). “Responsibility to Protect”. (http://chomsky.info/20090723/) Dalar,Mehmet (2016), “Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi’nin Suriye Krizindeki Tutumu”, Suriye Çatışma ve Uluslararası Hukuk, editör: Fatma Taşdemir, Nobel yayınları, Ankara, s. 1-44. Doyle, Michael (2011). “International Ethics and Responsibility to Protect”. International Studies Review 13, s. 72-84. Eldem, Tuba (2015). “Koruma Sorumluluğu Normunun Libya ve Suriye Krizleri Bağlamında İşlevselliği”. Uluslararası Hukuk ve Politika Dergisi, s. 1-38. Garwood-Gowers,Andrew, “The Responsibility To Protect And The Arab Spring: Libya As The Exception, Syria As The Norm?”,University of New South Wales Law Journal, V. 36 no 2, 2013., s. 594-618. General Assembly Fifth Session (http://www.un.org/en/sc/repertoire/otherdocs/ GAres377A(v).pdf) Halatçı Ulusoy, Ülkü (2013). “Uluslararası Hukuk Açısından Libya ve Suriye Örneğinde Koruma Sorumluluğu”. TAAD 4(14), s. 269-297. Karagül,Soner ve Çağrı Emin Demirbaş (2017), “Koruma Sorumluluğu Doktrini Açısından Suriye Krizi: Bir ‘İnsancıl Müdahalesizlik’ Örneği”, Yönetim Bilimleri Dergisi, cilt 15, sayı 30, s. 481-510. Kaşıkçı, Tamer (2015). “Koruma Sorumluluğu Kavramı ve Libya Operasyonu”. Uluslararası Hukuk ve Politika 11 (44): 129-156. Keskin, Funda (2009). “Darfur: Koruma Yükümlülüğü ve İnsancıl Müdahale Kavramları Çerçevesinde Bir İnceleme”. Uluslararası İlişkiler 6(21), s. 67-88. Kuran, Selami (2014), Uluslararası Hukuk Temel Metinler, Beta, İstanbul. Meray, Seha L.(1962) Devletler Hukukuna Giriş, 2. Cilt, A.Ü SBF y. Sevinç matbaası, Ankara. Nuruzzaman,Muhammed, The "Responsibility to Protect" Doctrine: Revived in Libya, Buried in Syria”, Insight Turkey, Vol. 15 / No. 2, 2013, s. 57-66. Nye, Joseph ve David Welch, Küresel Çatışmayı ve İşbirliğini Anlamak. (Çev. Renan Akman. İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, 2013). Sağlam,Mühdan (2013), “İnadın Ötesinde: Rusya’nın Suriye Politikası”, Ankara Üniversitesi SBF Dergisi cilt 68, no. 4, s. 211-217. Sak, Yıldıray (2015). “Uluslararası Hukukta İnsancıl Müdahale ve Libya Örneği: Suriye’de Yaşanan ya da Yaşanacaklar için Dersler”. Uluslararası İlişkiler Dergisi. 121-153. Small,Michael, “An Analysis of the Responsibility to Protect Program in Light of the Conflict in Syria”, 13 Wash. U. Global Stud. L. Rev.,179 (2014), s. 179-200. Thakur, Ramesh (2002). “Outlook: Intervention, Sovereignty and the Responsibility to Protect: Experiences from ICISS”. Security Dialogue 33(3), s. 323-340. Thakur,Ramesh, “R2P after Libya and Syria: Engaging Emerging Powers”, The Washington Quarterly, vol 36, no 2, 2013, s. 61-76. The Responsibility to Protect Report (2001). International Commission on Intervention and State Sovereignty. Ottowa: International Development Research Centre. UN Press Relaese, 4 Oct., 2011, http://www.un.org/press/en/2011/sc10403.doc.htm, E.T: 26.01.2019 UN PressRelaese, 4 Oct., 2011, .http://www.un.org/press/en/2011/sc10403.doc.htm,E.T: 26.01.2019. UN Security Council, S/2012/77, http://www.securitycouncilreport.org/atf/cf/%7B65BFCF9B-6D27-4E9C-8CD3-CF6E4FF96FF9%7D/Syria%20S2012%2077.pdf, E.T: 26.01.2019. UN Security Council, S/2012/77, http://www.securitycouncilreport.org/atf/cf/%7B65BFCF9B-6D27-4E9C-8CD3-CF6E4FF96FF9%7D/Syria%20S2012%2077.pdf, E.T: 26.01.2019. UN Security Council, 18.12.2015, S/2254/2015, http://www.un.org/en/ga/search/view_doc.asp?symbol=S/RES/2254(2015), E.T: 28.01.2019. UN Security Council, S/2011/612, http://www.un.org/en/ga/search/view_doc.asp?symbol=S/2011/612, E.T: 26.01.2019. United Naitons General Assembly (2009). Implementing the Responsibility To Protect. Report of the Secretary-General. A/63/677. United Nations (2004). A More Secure World: Our Shared Responsibility. Report of the High Level Panel on Threats, Challenge and Change. United Nations General Assembly (2005). In Larger Freedom: Towards Development, Security and Human Rights For All. Report of the Secretary-General. A/59/2005. United Nations General Assembly (2009). “Statement by H.E. Miguel d’Escoto Brockmann, President of the United Nations General Assembly at the Opening of the 97. Session of the General Assembly on Agenda İtems 44 and 107: Integrated and Coordinated Implementation of and Follow Up To the Outcomes of the Major United Nations Conferences and Summits in the Economic, Social and Related Fields”, (http://www.responsibilitytoprotect.org/PGA_dEscoto_ ENG.pdf) United Nations Secretary General (2008). “Secretary-General Defends, Clarifies ‘Responsibility to Protect’ at Berlin Event on ‘Responsible Sovereignty: International Cooperation For A Changed World’”, (http://www.un.org/press/ en/2008/sgsm11701.doc.htm). United Nations Security Council (2006). Resolution 1674. S/RES/1674. United Nations Security Council (2009). Resolution 1894. S/RES/1894. Weiss, Thomas (2004). “The Sunset of Humanitarian Intervention? The Responsibility to Protect in a Unipolar Era”. Security Dialogue 35(2), s. 135-153. World Summit Outcome (2005). Resolution Adopted by UN General Assembly. A/RES/60/1. YDH, 13.09.2012, http://www.ydh.com.tr/HD10709_lavrov--esedin-devrilmesini-ongoren-her-karari-veto-edecegiz.html, E.T: 28.01.2019.