Avalde Eşin Rızası Sorunu Ve Rızanın Aranmayacağına İlişkin İçtihadı Birleştirme Kararının Eleştirisi

Yıl 2019, Cilt: 24 Sayı: 40, 111 - 138, 09.06.2019

Mehmet Üçer Ali Ayli

Öz

Kefalet sözleşmesi, Türk Borçlar Kanununda düzenlenmiş,
kişisel teminat amacı taşıyan sözleşmelerdendir. İvazsız olan bu sözleşmede
kefil, borçlunun borcunu ifa etmemesi durumunda sorumluluk almaktadır.
Çoğunlukla hatır ilişkilerine dayanan bu sözleşme sebebiyle kefiller, çoğu
zaman bir menfaatleri olmadığı halde, borcu ifa etmek zorunda kalmakta ve
borçluya rücu ettiklerinde, herhangi bir şey elde edememektedirler. Bu durum
borçlu ile birlikte ailesinin de önemli zorluklarla karşı karşıya kalmasına
sebep olmaktadır.

Bu sebeple Kanun Koyucu, 6098 sayılı Türk Borçlar Kanununda
kefili koruyucu nitelikte getirdiği pek çok düzenlemenin yanı sıra, kefalette
eşin rızasının da aranmasını şart koşmuştur. Bununla yetinmeyerek, TBK m. 603
hükmüyle, bu koruyucu hükümlerin, kefalete benzeyen diğer hukukî işlemlere de
uygulanmasını emretmiştir.

Türk Ticaret Kanununda düzenlenen aval kurumunun da, bu
kapsamda olup olmadığı, gerek doktrinde, gerekse yargısal içtihatlarda sürekli
tartışılmıştır. Yargıtay, 2018 yılında içtihatları birleştirdiği kararında,
aval kurumunun TBK m 603 kapsamında değerlendirilemeyeceğini ve eşin rızasının
aranmasına gerek olmadığına hükmetmiştir.

Bu çalışmada, her iki kurum ele alınmış ve Yargıtay’ın sözü
edilen kararı kapsamlı bir şekilde değerlendirilmiştir. Kanunun özü ve amacı
dikkate alındığında, Yargıtay’ın gerekçelerinin tatmin edici olmadığı ve avalde
de eşin rızasının aranması gerekeceği sonucuna ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Kefalet Sözleşmesinde Şekil, Şahsî Teminat, Eşin Rızası, Aval, Kıymetli Evrak

Kaynakça

• Altop, Atilla: Gerçek Kişilerce Gerçekleştirilen Aval İşlemlerine, TBK M. 603 Hükmü Uyarınca Kefaletin Şekline İlişkin Hükümler Uygulanacak mıdır? İstanbul Kültür Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Cilt: 15, Sayı: 1, Prof. Dr. Turhan Esener’e Armağan-Cilt: II, Ankara, 2016. Aral, Fahrettin/Ayrancı, Hasan: Borçlar Hukuku-Özel Borç İlişkileri, Ankara, 2012. Arslan, R./ Yılmaz, E./ Taşpınar-Ayvaz, S.: İcra ve İflâs Hukuku, 3. Baskı, Ankara 2017. Bahtiyar, Mehmet: Kıymetli Evrak Hukuku, İstanbul 2018. Bozer, Ali/ Göle, Celal: Kıymetli Evrak Hukuku, Ankara, 2013, 3. Bası. Can, Mehmet Çelebi: Türk Borçlar Kanunu’nun 603. Maddesinin Kıymetli Evrak Hukukunda Uygulanabilirliği-Avalde Eşin Rızası Aranmalı Mı?, GÜHFD 2017, C. 21, Sa. 3. Can, Mertol: Kıymetli Evrak Hukuku, Ders Kitabı, Ankara 2012. Demir, Şamil: Kefalet Sözleşmesinin Uygulama Alanı, http://tbbdergisi.barobirlik.org.tr/m2013-108-1307. Eren, Fikret: Borçlar Hukuku- Özel Hükümler, Ankara, 2015. İmregün, Oğuz: Kıymetli Evrak Hukuku, İstanbul 2003. Kınacıoğlu, Naci: Kıymetli Evrak Hukuku, Ankara 1999. Kırca, İsmail: Türk Borçlar Kanunu Tasarısı – Kefalette Eşin Rızası, Prof. Dr. Tuğrul Ansay’a Armağan, Ankara 2006. Özen, Burak: 6098 Sayılı Türk Borçlar Kanunu Çerçevesinde Kefalet Sözleşmesi, İstanbul, 2017. Öztan, Fırat: Kıymetli Evrak Hukuku, Ankara, 1997. Pekcanıtez, H./ Atalay, O./ Sungurtekin-Özkan, M./ Özekes, M.: İcra ve İflas Hukuku, 5. Bası, İstanbul 2018. Reisoğlu, Seza: Çek Hukuku, Ankara 2011. Reisoğlu, Seza: Türk Hukukunda ve Bankacılık Uygulamasında Kefalet, Ankara, 1992. Şeker, Muzaffer: Kefalette ve Avalde Eşin Rızası, İstanbul 2017. Ülgen, Hüseyin/Helvacı, Mehmet/Kendigelen, Abuzer/Kaya, Arslan: Kıymetli Evrak Hukuku, İstanbul, 2014. Yalçınduran, Türker: “Kefalet Sözleşmesinde Eşin Rızasına ve Bu Rızanın Türk Borçlar Kanunu’nun 603. maddesi Gereğince Gerçek Kişilerin Taraf Olduğu Kişisel Güvence Verilmesine İlişkin Diğer Sözleşmelerde de Bulunmasına Dair Türk Borçlar Kanunu’nda Yapılan Düzenlemenin Değerlendirilmesi”, İÜHFM, Cilt: LXXIV, Sayı: 1, 2016, (E.T: 22.02.2019, http://dergipark.gov.tr/download/article-file/292224) Yavuz, Cevdet/Acar, Faruk/ Özen, Burak: Borçlar Hukuku Dersleri (Özel Hükümler), İstanbul, 2012. Zevkliler, Aydın/Gökyayla, Emre: Borçlar Hukuku – Özel Borç İlişkileri, Ankara, 2018.