ISSUING OF CERTIFICATE OF SUCCESION INVOLVING FOREIGN ELEMENTS IN TURKEY

Yıl 2019, Cilt: 24 Sayı: 41, 439 - 511, 23.12.2019

Neşe Baran Çelik

Öz

In Turkish law, although both the notaries and courts have the authority
to issue certificate of succesion; in case of certificates involving foreign
elements, only the courts have that authority. When it comes to issue a certificate
of succession containing foreign elements, determination of the international
jurisdiction of Turkish courts and the applicable law to various procedural law
issues by this courts, applicable law to the issuance of this certificate and also
the effect of legal restrictions which are related to the acquisition of
immoveable property by foreigners in Turkey, should be examined.

Anahtar Kelimeler

Certificate of succesion, foreign elements, international jurisdiction, applicable law, succession, immoveable property, foreigners

Türkiye’de Yabancılık Unsuru İçeren Mirasçılık Belgelerinin Düzenlenmesi

Öz

Türk hukukunda mirasçılık belgesi düzenleme yetkisi mahkemelere ve noterlere verilmişse de yabancılık unsuru içeren mirasçılık belgelerinin sadece mahkemeler tarafından düzenlenebileceği kabul edilmiştir. Yabancılık unsuru içeren mirasçılık belgelerinin düzenlenmesi söz konusu olduğunda, bu belgelerin düzenlenmesi bakımından milletlerarası yetkili mahkemenin tayini, mahkemelerin belgeyi düzenlerken yürütecekleri yargılama faaliyeti bakımından ortaya çıkacak çeşitli usul hukuku meselelerine uygulanacak hukukun tespiti, belgenin düzenlemesinde uygulanacak hukuk ile birlikte yabancıların Türkiye’de taşınmaz mal edinimine ilişkin kanuni sınırlamaların bu belgelerin düzenlenmesine etkisi incelenmelidir.

Anahtar Kelimeler

Mirasçılık belgesi, yabancılık unsuru, milletlerarası yetki, uygulanacak hukuk, miras, taşınmaz mal, yabancı

Kaynakça

• AKBIYIK, Cem: Özellikle Taşınmaz Mallara Yönelik Ketmi Verese Davası, Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Hukuk Araştırmaları Dergisi 23 / 3, Aralık 2017, s.485-506. ALTIPARMAK, Ayşe Kübra: İngiliz, Avrupa Birliği ve Türk Hukukunda Mirasa Uygulanacak Hukuk, Oniki Levha Yayıncılık, İstanbul 2017. ANTALYA, Gökhan/SAĞLAM, İpek: Miras Hukuku, Legal Hukuk Kitapları Serisi:334, İstanbul 2015. ARAT, Tuğrul: Türk Vatandaşlığından Iskat Edilen Kişilerin Mülkiyet ve Miras Hakları”, AÜHFD, 1974, C.XXXI, S.1-4, s.279-360. AYAN, Mehmet: Miras Hukuku, 9. Baskı, Seçkin Yayıncılık, Ankara 2016. AYBAY, Rona/ DARDAĞAN, Esra: Uluslararası Düzeyde Yasaların Çatışması (Kanunlar İhtilafı), İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları 1. Bası, İstanbul 2005. AYGÜN, Mesut /ALTIPARMAK, Ayşe Kübra: 650 / 2012 Sayılı Avrupa Birliği Miras Tüzüğü’nde Mirasa Uygulanacak Hukukun Tespiti, Bahçeşehir Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Cilt: 11, Sayı: 143, Temmuz 2016, s.29-56. BARAN ÇELİK, Neşe: Milletlerarası Unsurlu Ölüme Bağlı Tasarruflara Uygulanacak Hukukun Tayini, Yetkin Yayınevi, Ankara 2011 ( Ölüme Bağlı Tasarruf). BARAN ÇELİK, Neşe: Güncel Gelişmeler Işığında Türk Vatandaşlığının İstisnai Haller Kapsamında Kazanılması, TBB Dergisi 2017 (130), s. (Güncel), s.357-419. BAYGIN, Cem: Vasiyetnamelerle İlgili İhtiyat Tedbirleri ve Özellikle Vasiyetnamenin Tenfizi Meselesi, AÜ Erzincan Hukuk Fakültesi Dergisi, C.III, S.1,1999, s.235-263. BAYRAKTAROĞLU ÖZÇELİK, Gülüm: Kanunlar İhtilâfı Hukukunda Olumlu Vatandaşlık İhtilâflarının Çözümü ve MÖHUK m. 4(1)(b) ve (c) Hükümlerinin Değerlendirilmesi, Gazi Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi C. XIX, Y. 2015, s.111-151. BERKİ, Osman Fazıl: Devletler Hususi Hukuku, C. 2, B.4, Ankara 1961. BUDAK, Ali Cem: Türk Hukukunda Çekişmesiz Yargı, Medeni Usul Hukukunda Çekişmesiz Yargı İcra ve İflas Kanunu'nda Yapılan Değişikliklerin Değerlendirilmesi (Medenî Usûl ve İcra-İflâs Hukukçuları Toplantısı – IV, Ankara 30 Eylül - 1 Ekim 2005), TBB Yayınları, N.108, 2006, s.128-189. COŞAR, Hesna: Mirasçılık Belgesi, İstanbul 2006 (yayınlanmamış yüksek lisans tezi). ÇELİKEL, Aysel/ERDEM, Bahadır: Milletlerarası Özel Hukuk, Beta Yayınevi 15. Bası, İstanbul 2018. ÇELİKEL, Aysel/ÖZTEKİN GELGEL, Günseli: Yabancılar Hukuku, Beta Yayıncılık, İstanbul, 2017, s.348. ÇELİK, Elif: Türkiye’de Ölen Yabancıların Cenaze İşlemleri, MHB, Cilt: 37, Sayı: 2, (2017), s.257-293. ŞANLI, Cemal/ ESEN, Emre /ATAMAN FİGANMEŞE, İnci: Milletlerarası Özel Hukuk, Beta Yayınevi 7. Bası, İstanbul 2019. DARDAĞAN, Esra : Yabancıların Taşınmaz Mal Edinmeleri ve Taşınmaz Mallar Üzerinde Sınırlı Ayni Haklardan Yararlanmaları Alanında Yeni Gelişmeler: Anayasa Mahkemesinin 14 Mart 2005 Tarihli Kararı ve 5444 Sayılı Kanuna Bakış”, KOÜHFD, Ocak 2006 S.6, s.63 s.31-64. DEMİR GÖKYAYLA, Cemile: Yabancı Mahkemelerden Alınan Mirasçılık Belgelerinin Türkiye’de Hüküm ve Sonuç Doğurması, Prof. Dr. Fikret Eren Armağanı, Ankara 2006, s.559-581. DOĞAN, Vahit: Milletlerarası Özel Hukuk, 5. Baskı, Savaş Yayınevi, Ankara 2019 (Milletlerarası). DOĞAN, Vahit: Türk Yabancılar Hukuku, 4. Baskı, Savaş Yayınevi, Ankara 2019 (Yabancılar). EKŞİ, Nuray: Yargıtay Kararları Işığında Milletlerarası Miras Hukuku, Beta Yayınevi, İstanbul 2013 (Miras) EKŞİ, Nuray: Yabancıların Türkiye'de Taşınmaz İktisabı 6302 Sayılı ve 3.5.2012 Tarihli Kanunla Yapılan Değişikliklere Göre Hazırlanmış, 2. Bası, Beta Yayınevi, İstanbul 2012 (Taşınmaz). EKŞİ, Nuray: Yabancı Mahkeme Kararlarının Tanınması ve Tenfizi,Beta Yayıncılık, İstanbul, 2013. EREN, Fikret/AKTÜRK YÜCER, İpek: Türk Miras Hukuku, Yetkin Yayınları, Ankara 2019. ERTAŞ, Şeref: Yabancı İlamların Tanınması ve Tenfizi, Prof. Dr. Kudret Ayiter Armağanı, Ankara 1998, DEÜHFD, C. III. S. 1-4, s.365-439. ESEN, Emre: Türkiye’de Bulunan Taşınmazlar Üzerinde Yabancı Gerçek Kişilerin Kanunî Miras Hakları Konusunda Güncel Gelişmeler, İstanbul Kültür Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Cilt: 15, Sayı: 2, Temmuz 2016, s. 669-698. GÜNGÖR, Gülin; Tâbiiyet Hukuku, 7. Bası, Yetkin Yayınları, Ankara 2019. İRGE ERDOĞAN, Burcu: 5718 Sayılı MÖHUK Uyarınca Tenkis Davasında Uygulanacak Hukukun Kamu Düzeni Bakımından Değerlendirilmesi ve Yetkili Mahkeme, Dokuz Eylül Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Cilt: 20, Sayı: 1, 2018, s.397-430. İYİLİKLİ, Ahmet Cahit: Mirasçılık (Veraset) Belgesinin Hukuk Yargılamasındaki Görünümü, Uyuşmazlık Mahkemesi Dergisi, Yıl 5 Sayı 9 Haziran 2017, s.281-382. KOCAAĞA, Köksal, “Mirasçılık Belgesi”, Gazi Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, S. 1–2, Haziran-Aralık 2005, s. 83-105. NOMER, Ergin: Devletler Hususi Hukuku, Beta Yayınevi, Yenilenmiş 22. Bası, İstanbul 2017. ÖZDEMİR KOCASAKAL,Hatice: Doğrudan Uygulanan Kurallar ve Sözleşmeler Üzerindeki Etkileri, Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Doktora Tezi, Galatasaray Üniversitesi Yayınları, İstanbul 2001. ÖZEL, Sibel; “Yabancıların Türkiye’de Taşınmaz Edinme Hakkı İle İlgili Tapu K. M. 35’te Yapılan Son Değişikliğin Değerlendirilmesi, İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Mecmuası, Cilt: LXII, Sayı: 1-2, 2004, s. 435-447. PEKCANITEZ, Hakan/ATALAY, Oğuz/ ÖZEKES, Muhammet: Medenî Usûl Hukuku Ders Kitabı, Oniki Levha Yayınları, 7. Bası, Ankara 2019. RUHİ, Canan/RUHİ, Ahmet Cemal: Mirasçılık Belgesi( En Son Bölge Adliye Mahkemesi ve Yargıtay Kararları ile), Güncellenmiş ve Genişletilmiş 2. Baskı, Seçkin Yayınevi, Ankara 2017. SAKMAR, Ata: Yabancılık Unsuru Taşıyan Vasiyetnamelerin Tenfizi ve Yargıtay Uygulaması, Hıfzı Timur’un Anısına Armağan, İstanbul 1979, s.729-745. SARGIN, Fügen: Yabancı Gerçek Kişilere Ait Taşınmaz Malların Tasfiyesi, s.52-53Türkiye Barosu Dergisi, S.1, 1992,s.31-72 (Tasfiye). SARGIN, Fügen: Yabancı Gerçek Kişilerin Türkiye'de Taşınmaz Mal Edinmeleri ve Sınırlı Aynî Haklardan Yararlanmaları ,Yekin Yayınevi, Ankara 1999 (Taşınmaz Mal ). SARGIN, Fügen/ERTEN, Rifat: MÖHUK Hükümleri Dairesinde Tanımanın Hukukî Niteliği, Usûlü ve Karşılaşılan Bazı Sorunlar: Yeni Bir Düzenleme Yapma Gereği, Uluslararası Ticaret ve Tahkim Hukuku Dergisi, Y.2014, C.3, S. 2, s.37-136. SÜRAL, Ceyda: Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun Türk Mahkemelerinin Milletlerarası Yetkisine Etkisi, TBB Dergisi, S.100, 2012, s.167-217. ŞANLI, Cemal : Yabancı Veraset İlamlarının Türk Mahkemelerinde Tanınması veya Delil Olarak Kullanılması, İlhan Postacıoğlu’na Armağan, İstanbul 1990 s.291-307. ŞANLI, Cemal/ ESEN, Emre /ATAMAN FİGANMEŞE, İnci, Milletlerarası Özel Hukuk, Beta Yayıncılık, İstanbul 2019. TANRIBİLİR, Feriha Bilge: Kanunî Mirasçılıktan Doğan Kanunlar İhtilâfı, Ankara 2000 (Kanunî Mirasçılık). TANRIBİLİR, Feriha Bilge: Yabancıların Mirasçılık Sıfatı. Av. Dr. Faruk Erem Armağanı, Türkiye Barolar Birliği Yayını, TBB Yayın No: 8, Ankara 1999, s.696-731 (Mirasçılık Sıfatı). TANRIBİLİR, Feriha Bilge: MÖHUK ve Mirasa İlişkin Bağlama Kurallarının Uygulanmasında Ortaya Çıkan Hususlar, 10. Yılında MÖHUK Sempozyumu (7-8 Aralık 2017, Ankara), Editörler: TANRIBİLİR, Feriha Bilge / GÜMÜŞLÜ TUNÇAĞIL, Gülce Adalet Yayınevi, Ankara 2018 (MÖHUK), s.125-149. TANRIVER, Süha: Türk Hukuku Bağlamında Çekişmesiz Yargı ve Noterlik, Prof. Dr. Fırat Öztan’a Armağan, Ankara 2010, s.2013-2024. ULUOCAK, Nihal, Milletlerarası Özel Hukuk Dersleri, İstanbul 1987. ÜÇÜNCÜ, Sezen: 6302 Sayılı Kanun’un Yürürlüğe Girmesinden Sonra Yabancı Uyruklu Gerçek Kişilerin Satın Alma Yolu İle Türkiye’de Taşınmaz Mülkiyeti Edinimi, MHB, C.34, S.2, 2014, s.89-152. ÜSTÜNDAĞ Saim/KARSLI, Abdurrahim: Yargıtay Kararları Işığında Milletlerarası Özel Hukuk ve Usul Hukuku Hakkında Kanun, Filiz Kitabevi, İstanbul 1996.
• İnternet Kaynakları ve Kararlar Mirasa Uygulanacak Hukuka Dair 1989 tarihli La Haye Sözleşmesi taraf devletler, https://www.hcch.net/en/instruments/conventions/status-table/?cid=62) 2675 sayılı MÖHUK’un gerekçesi, https://www2.tbmm.gov.tr/d23/1/1-0337.pdf (01.11.2019). Tapu Sicili Uygulamaları Kitabı, https://www.tkgm.gov.tr/sites/default/files/icerik/ekleri/tapu_sicili_uygulamari_2014_0_0.pdf (05.12.2019). 06.08.2012 tarihli Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğü Genelgesi: https://www.kanunum.com/files/2012- 1734%20(1).pdf (05.12.2019). 14.01.2013 tarihli Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğü Genelgesi: https://www.tkgm.gov.tr/sites/default/files/icerik/ekleri/2013-5_kktc_belg_resmi_onay_kalkt_.pdf AİHM Kararları; http://www.inhak.adalet.gov.tr/ara/karar/nacaryan.pdf (01.11.2019) https://legalbank.net/belge/aihm-3-d-31206-02-t-29-09-2009-fokas-turkiye-davasi/708097(01.11.2019) https://hudoc.echr.coe.int/tur#{%22documentcollectionid2%22:[%22GRANDCHAMBER%22,%22CHAMBER%22]} (01.11.2018) Yargıtay Kararları; https://karararama.yargitay.gov.tr/YargitayBilgiBankasiIstemciWeb/ (01.11.2019); www.kazanci.com (05.12.2019).