MAHALLİ İDARELERİN SOKAK KÖPEKLERİNİN VEREBİLECEĞİ ZARARLAR İLE İLGİLİ YÜKÜMLÜLÜLERİ VE BU YÜKÜMLÜLÜKLERİN MAHALLİ İDARELER ARASINDAKİ İLİŞKİLER BAKIMINDAN DEĞERLENDİRİLMESİ

Yıl 2022, Cilt: 27 Sayı: 46, 3 - 63, 30.06.2022

Sencer Abdullah Akkoyunlu

Öz

Türkiye’de son zamanlarda sokak köpeklerinin doğrudan veya dolaylı şekilde insanlara ve diğer canlılara, örneğin başka köpeklere ve kedilere vermiş oldukları zararlar önemli bir sorun haline gelmiş bulunmaktadır. Toplumda bu hayvanların oluşturdukları tehlike sebebiyle hayvan barınaklarında tutulmaları, buradan dışarıya bırakılmamaları yönünde bir anlayış yerleşmeye başlamıştır. Fakat çalışmamamızda incelediğimiz, sokak köpeklerine yapılacak müdahaleleri düzenleyen mevzuat hükümleri bu hayvanların hayvan bakımevlerinde sürekli olarak tutulamayacağını öngörmektedir. Mevzuatta sokak köpeklerine yapılacak müdahalelerde mahalli idarelere önemli yükümlülükler getirilmiştir. Sokak köpeklerine gerekli müdahalelerde bulunan mahalli idareler bu hayvanları öldürmek için gerekli şartlar oluşmuşsa öldürecek ya da aldığı ortama bırakacaktır. Ayrıca belediyeler sokak köpeklerini sahiplendirmeye çalışacak, sahiplendiremezlerse aldığı ortama bırakacak ve hayvanların beslenmelerine yardımcı olacaktır. Sokak köpekleri de insanlar gibi yaşam hakkına sahip olan ve kötü yaşam koşullarından kurtarılması gereken canlılardır. Bu hayvanları sürekli olarak hayvan bakımevinde tutmak hem hayvanların sayılarının fazlalığı karşısında çok zor hem de özgürlüklerinden alıkonulan hayvanlar için olumsuz bir davranıştır. Mahalli idarelerin mevzuatta sokak köpekleriyle ilgili öngörülen yükümlülükleri hem insanlar hem de sokak köpekleri için arzu edilen yaşam ortamını sağlamakta yetersizdir. Sokak köpekleriyle ilgili mevzuatın ihtiyaçlar doğrultusunda yeniden ele alınması, mahalli idarelerin yükümlülüklerinin bilimsel gerçekler göz önünde bulundurularak anlaşılır bir dilde ve detaylı şekilde düzenlenmesi gerekmektedir. Aksi takdirde sokak köpekleriyle ilgili olarak yaşanılan sorunlar var olmaya devam edecektir.

Anahtar Kelimeler

Sokak köpekleri, sahipsiz hayvanlar, hayvan bakımevi, mahalli idareler, hayvan barınağı

OBLIGATIONS OF LOCAL ADMINISTRATIONS REGARDING DAMAGES THAT CAN BE CAUSED BY STREET DOGS AND THE EVALUATION OF THESE OBLIGATIONS IN REACH OF RELATIONS BETWEEN LOCAL ADMINISTRATIONS

Öz

The harm that stray dogs cause directly or indirectly to humans and other living things, such as other dogs and cats, has recently become an important problem in Turkey. An understanding has begun to settle in the society that these animals should be kept in animal shelters due to the danger they pose, and that they should not be left outside. However, the provisions of the legislation regulating the interventions to stray dogs, which we examined in our study, stipulate that these animals cannot be kept in animal shelters permanently. In the legislation, important obligations have been imposed on local administrations in interventions to stray dogs. Local administrations, which make the necessary interventions to stray dogs, will kill these animals if the necessary conditions are met to kill them or leave them in the environment they take. In addition, municipalities will try to adopt stray dogs, if they cannot, they will leave them in their environment and help the animals to be fed. Stray dogs are also creatures that have the right to life like humans and need to be rescued from bad living conditions. Keeping these animals in the animal shelter permanently is both very difficult in the face of the large number of animals and is a negative behavior for the animals who are deprived of their freedom. The obligations of local administrations regarding stray dogs in the legislation are insufficient to provide the desired living environment for both humans and stray dogs. The legislation on stray dogs should be reconsidered in line with the needs and the obligations of local administrations should be regulated in an understandable language and in detail, taking into account scientific facts. Otherwise, problems with stray dogs will continue to exist.

Anahtar Kelimeler

Stray dogs, stray animals, animal hospice, local governments, animal shelter

Kaynakça

• AKBULUT, Onur/ÇOBANOĞLU, Nesrin: Türk Hukukunda Hayvanların Korunmasına İlişkin Yasal Mevzuat ve Bu Mevzuata Göre Hayvanların Hukuki Durumları, Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Sayı: 36, Yıl: 2020, s. 1-37.
• AKILLI, Hüsniye: Belediyelerin Sokak Hayvanlarına Yönelik Görev ve Sorumluluklarının Değerlendirilmesi, Çağdaş Yerel Yönetimler Dergisi, Cilt: 27, Sayı: 3, Temmuz 2018, s. 95-118.
• AYDOĞDU, Murat/MERAL, Ö. Oğuzhan: Sahipsiz Köpeklerin Popülasyonunun Kontrol Altına Alınması ve Buna İlişkin Hukuki Altyapının Oluşturulması, D.E.Ü. Hukuk Fakültesi Dergisi, Prof. Dr. Durmuş Tezcan’a Armağan, Cilt: 21, Özel Sayı, Yıl: 2019, s. 2129-2159.
• BEZCİ, Bünyamin/COŞKUN, Bayram: Avrupa Birliği ve Sübzidiarite İlkesi: İlkenin AB’de Uygulanması ve Türkiye Üzerine Bir Değerlendirme, Çağdaş Yerel Yönetimler Dergisi, Cilt: 16, S: 3, Yıl: Temmuz 2007, s. 5-27.
• ÇİLİNGİR, Sevgi: AB Hukukunda Subsidiarite İlkesi ve Uygulanması, Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Cilt: 19, Sayı: 3, Yıl: 2017, s. 349-371.
• DEMİRCİ, Kıvanç: Hayvan Hakları Kapsamında Kentsel Alanlarda Sokak Köpekleri Olgusu İzmir – Nevşehir İlleri Örnekleri (Danışman: Prof. Dr. Zerrin Toprak KARAMAN), Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İzmir, 2017.
• ERTİN, Mustafa Gökhan: Avrupa ve Türkiye’de Yerel Özerklik ve Subsidiarite İlkesi (Danışman: Demirhan Burak ÇELİK), Galatasaray Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ağustos 2015.
• GÖKMEN, Sedat/PEHLİVAN, Aylin/AKSOY, Abdurrahman: Laboratuvar Hayvanlarında Ötenazi Yöntemleri, Etlik Veteriner Mikrobiyoloji Dergisi, Cilt: 30, Sayı: 1, Yıl: 2019, s. 87-94.
• GÖZLER, Kemal: Mahalli İdareler Hukuku, Ekin Yayınevi, Bursa, Ocak 2018.
• GÜNEŞ, Ahmet M.: Çevre Hukuku, 2. Baskı, Adalet Yayınevi, Ankara, 2019.
• KALABALIK, Halil: Avrupa Birliği Ülkeleriyle Karşılaştırmalı Yerel Yönetim Hukuku, Seçkin Yayıncılık, Mayıs 2005.
• KARAKAYA, Ayşe/ÇAKMAKKAYA, Baki Yiğit/YILMAZ, Yasemin: Hayvanlara Yönelik Şiddet Konusunda Bir Değerlendirme, Balkan ve Yakın Doğu Sosyal Bilimler Dergisi, Yıl: 2020:06, s. 181-193.
• KANDIR, Emine Hesna: Sokakların Yuvasız Sakinleri, Ayrıntı Dergisi, Cilt: 2, Sayı: 21, Yıl: 2014, s. 7-14. KELEŞ, Ruşen: Hizmette Halka Yakınlık (Subsidiarity) İlkesi ve Yerel Yönetimler: Çağdaş Yerel Yönetimler Dergisi, Cilt: 4, Sayı: 1, Yıl: Ocak 1995, s. 3-14. KIRIŞIK, Fatih: Kamu Yönetiminin Yeniden Örgütlenmesi ve Kamu Hizmetlerinin Yürütülmesinde Yerellik İlkesi ve Türkiye’de Uygulanabilirliği, Namık Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Sosyal Bilimler Metinleri, No: 05, Yıl: 2013, s. 1-18.
• KIRIŞIK, Fatih/ÖZTÜRK, Kübra: Şiddet Haberlerinden Hayvan Haklarına, Sahipsiz Köpek Sorunu, Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Sayı: 69, Yıl: 2021, s. 360-388.
• KOÇ, Aysun/AYVAZOĞLU DEMİR, Pınar: Geçici hayvan Barınaklarının Genel Durumları ve Sorunlarına İlişkin Bir Değerlendirme: Ege Bölgesi Örneği, Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Veteriner Fakültesi Dergisi, Cilt: 4, Sayı: 1, Yıl: 2019, s. 28-33.
• MEMİŞ, Emin: Çevre ve Çevre İdare Hukuku, 2. Baskı, Filiz Kitabevi, İstanbul, 2015.
• ŞAHİN, Ümit: Halka En Yakın Hizmetlerin Etkin Sunulması Kapsamında Subsidiarity (Yerellik) İlkesi ve Türk Kamu Yönetimi Üzerine Bir Değerlendirme, Aksaray Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, Cilt: 10, S: 3, Yıl: 2018, s. 19-30.
• TAMZOK, Hülya/KÜK, Mustafa/ÇOBANOĞLU, Nesrin: Hukuki ve Etik Boyutlarıyla Sokak Hayvanları, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Cilt: 4, Sayı: 1, Yıl: 2013, s. 245-280.
• TOPAL, Ayşe: Hayvanlarda Ötanazi, Uludağ Üniversitesi Veteriner Fakültesi Dergisi, Cilt: 19, Sayı: 1-2, Yıl: 2000, s. 141-147.
• ULUSOY, Ahmet/AKDEMİR, Tekin: Mahalli İdareler, 9. Baskı, Seçkin Yayıncılık, Ankara, Ekim 2014.
• ÜRGÜPLÜ, Gülçin: Derin Ekoloji Bağlamında Kentte Sokak Hayvanlarıyla Birlikte Yaşamak Olgusunun İncelenmesi (Tez Danışmanı: Prof. Dr. Orhan HACIHASANOĞLU), İstanbul Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ocak 2013.
• YILDIRIM, Arzu: Yerellik İlkesi ve Türkiye’de Uygulanabilirliği Üzerine Bir Değerlendirme, Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, Yıl: 2, Sayı: 5, Yıl: Eylül 2014, s. 130-140.
• YILMAZ TURGUT, Nükhet: Çevre Politikası ve Hukuku, 3. Baskı, İmaj Yayınevi, Ankara, 2017.
• ZEYREKLİ, Sedef/EKİZCELEROĞLU, Rengül: Avrupa Birliği Bağlamında Hizmette Yerellik (Subsidiarite) İlkesi ve İlkenin Türkiye Açısından Ele Alınışı, Çağdaş Yerel Yönetimler Dergisi, Cilt: 16, Sayı: 3, Temmuz 2007, s. 29-48.