A STUDY ON COMBATING DOMESTIC VIOLENCE AND VIOLENCE AGAINST WOMEN WITHIN THE FRAMEWORK OF THE CONSTITUTIONAL COURT DECISIONS

Yıl 2023, Cilt: 28 Sayı: 49, 353 - 406, 30.12.2023

Aslıhan Küçüker , Ömer Özkaya

Öz

Violence against women is a phenomenon seen in all societies, which may be rooted in many political, economic, cultural and legal problems. For this reason, on the one hand, the need to combat the problem with both multi-actor and holistic view emerges, and on the other hand, when the causes and consequences of violence against women are subject to scientific research with the developed political struggle mechanisms, the need to address it with a multi-disciplinary approach arises.
In this context, in the study, the introduction of the phenomenon of violence against women into international legislation was discussed together with the international agreements to which Turkey is a party, and the mechanisms to combat violence developed with the “Law on the Protection of the Family and Prevention of Violence Against Women” No. 6284 were examined within the framework of the Constitutional Court decisions. Thus, problems related to the implementation of the law can be addressed within the framework of violations of the right. Within the scope of the study, as of October 2023, “Law No. 6284” was selected and filtered from the relevant legislation section of the Constitutional Court Decisions Information Bank, thirty decisions were reached, and these decisions were examined with the documentary observation technique. The number of studies conducted within the framework of the Constitutional Court decisions on the subject is quite low. In this respect, it is thought that the study will contribute to the literature. In the study, only individual application decisions were examined, constitutionality review decisions were not included, and the study was prepared within the framework of current individual application decisions.

Anahtar Kelimeler

Law No. 6284, Constitutional Court decisions, domestic violence and violence against women, protective and preventive precaution decisions

ANAYASA MAHKEMESİ KARARLARI ÇERÇEVESİNDE AİLE İÇİ VE KADINA YÖNELİK ŞİDDETLE MÜCADELE ÜZERİNE BİR İNCELEME

Öz

Kadına yönelik şiddet bütün toplumlarda görülen kökeninde siyasal, ekonomik, kültürel, hukuki pek çok problemin yer alabildiği bir olgudur. Bu nedenle bir yandan sorunla hem çok aktörlü hem de bütüncül bir bakışla mücadele edilmesi gerekliliği ortaya çıkmakta, diğer yandan kadına yönelik şiddet nedenleri ve sonuçlarıyla, geliştirilen politik mücadele mekanizmalarıyla bilimsel araştırmalara konu edildiğinde multi-disipliner bir yaklaşımla ele alma ihtiyacı doğmaktadır.
Bu bağlamda çalışmada, kadına yönelik şiddet olgusunun uluslararası mevzuata girişi, Türkiye’nin taraf olduğu uluslararası sözleşmelerle birlikte tartışılarak 6284 sayılı “Ailenin Korunması ve Kadına Karşı Şiddetin Önlenmesine Dair Kanun” ile geliştirilen şiddetle mücadele mekanizmaları Anayasa Mahkemesi kararları çerçevesinde incelenmiştir. Böylece kanunun uygulanmasıyla ilgili sorunlar hak ihlalleri çerçevesinde ele alınabilecektir. Çalışma kapsamında, 2023 Ekim ayı itibarıyla Anayasa Mahkemesi Kararlar Bilgi Bankası ilgili mevzuat bölümünden “6284 sayılı Kanun” seçilerek filtrelenmiş, otuz karara ulaşılmış, bu kararlar belgesel gözlem tekniğiyle incelenmiştir. Konuyla ilgili Anayasa Mahkemesi kararları çerçevesinde yürütülen araştırma sayısı oldukça azdır. Bu bakımdan çalışmanın literatüre katkı sağlayacağı düşünülmektedir. Çalışmada sadece bireysel başvuru kararları incelenmiş olup norm denetimi kararlarına yer verilmemiştir ve çalışma güncel bireysel başvuru kararları çerçevesinde hazırlanmıştır.

Anahtar Kelimeler

6284 sayılı Kanun, Anayasa Mahkemesi kararları, aile içi ve kadına yönelik şiddet, koruyucu ve önleyici tedbir kararları

Kaynakça

• ACAR, Feride: CEDAW'dan İstanbul Sözleşmesi'ne: Kadınların İnsan Hakları ve Kadınlara Karşı Şiddete İlişkin Uluslararası Standartların Evrimi, F. Kaya, N. Özdemir, & G. Uygur (Editör), Kadına Yönelik Şiddet ve Ev-içi Şiddet içinde (s. 61-76), Savaş Yayınevi, Ankara 2014.
• ALTINAY, A. G. ve ARAT, Y. : Türkiye'de Kadına Yönelik Şiddet, Punto Baskı Çözümleri, İstanbul 2008.
• ASLAN DÜZGÜN, Ülgen: Ailenin Korunması ve Kadına Karşı Şiddetin Önlenmesi Amacıyla Hakim ve Kolluk Amiri Tarafından Verilebilecek Koruyucu ve Önleyici Tedbir Kararları, C. Taştan, & A. Küçüker Yıldız (Editör), Kadına Karşı Şiddetle Mücadele: Hukuk, Deneyimler ve Aktörler (s. 23-44), Polis Akademisi Yayınları, Ankara 2018.
• BERKTAY, Fatmagül: Tarihin Cinsiyeti, Metis Yayınları, İstanbul 2015.
• CONNELL, R. W.: Toplumsal Cinsiyet ve İktidar: Toplum, Kişi ve Cinsel Politika. (C. Soydemir, Çev.) Ayrıntı Yayınları, İstanbul 2017.
• DİNER, Çağla ve TOKTAŞ, Şule, Türkiye'de Kadın Sığınma Evleri: Yasal Süreçler ve İdari Uygulamalar, E. Çelebi, D. Havlioğlu ve E. Kayaalp (Editör), Sınır Bilgisi & Siyasal İktidar: Toplumsal Mekan ve Kadına Yönelik Şiddet (s. 109-137), Ayizi Kitap, Ankara 2014.
• DOĞAN, Recep: Namus, Töre ve Eril Şiddet, Ütopya Yayınevi, Ankara 2016.
• ERAY, Şenay: Yeni Kurumsalcı Yaklaşımlar Çerçevesinden Türkiye'de Toplumsal Cinsiyet Eşitliği Kamu Politikası: Eğitim ve Siyasal Katılım Alt Politika Örnekleri, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Gazi Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara 2015.
• ERTÜRK, Yakın: Sınır Tanımayan Şiddet: Paradigma, Politika ve Pratikteki Yönleriyle Kadına Şiddet Olgusu, Metis Yayınları, İstanbul 2015.
• GELLES, R. J.: Family Violence, R. L. Hampton, T. P. Gullotta, G. R. Adams, E. H. Potter III, & R. P. Weisberg (Editör), Family Violence: Prevention ans Treatment Vol.1 Issues in Children's and Familys' Lives (s. 1-24), Sage Publication, 1993.
• GÜNAY, Mehmet, 6284 Sayılı Kanuna Göre Koruyucu ve Önleyici Tedbirler, TAAD, Yıl 3, Sayı 10 (Temmuz 2012).
• KARINCA, Eray: Neden Kız Doğursun Analar? F. Kaya, N. Özdemir, & G. Uygur (Editör) Kadına Yönelik Şiddet ve Ev-İçi Şiddet (s. 137-142), Savaş Yayınevi, Ankara 2014.
• KSGM, Kadına Yönelik Şiddetle Mücadele IV. Ulusal Eylem Planı (2021-2025), Ankara 2021. (https://www.aile.gov.tr/media/82082/kadina-yonelik-siddetle-mucadele-iv-ulusal-eylem-plani-2021-2025.pdf adresinden alındı. Erişim Tarihi: Haziran 2022.)
• KURST-SWANGER, K. ve PETCOSKY, J: Violence in the Home: Multidisciplinary Perspectives. Oxford University Press, 2003.
• MOROĞLU, Nazan: Birleşmiş Milletlerden Şiddetle Mücadelede Kararlı Bir Adım CEDAW Genel Tavsiye No. 35, 2018. (https://nazanmoroglu.com/wp-content/uploads/2018/11/CEDAW-Genel-Tavsiye-No.-35.pdf adresinden alındı. Erişim Tarihi: Haziran 2022.)
• OĞUZ, Gürsel Yaktıl: Toplumsal Yaşamda Kadın, Anadolu Üniversitesi, Eskişehir 2009.
• RITTERSBERGER-TILIÇ, Helga: Aile İçi Şiddet: Bir Sosyolojik Yaklaşım, 20. Yüzyılın Sonunda Kadınlar ve Gelecek Konferansı (s. 119-130) içinde, Türkiye ve Ortadoğu Amme İdaresi Enstitüsü Yayınları, Ankara 1998.
• SCOTT, Katreena: Predictors of Change Among Male Batterers: Application of Theories and Review of Empirical Findings, Trauma, Violence and Abuse, 5(3), Yıl: 2004, s. 260-284.
• TEZEL ŞAHİN, Fatma ve KURTULMUŞ, Z.: Değişen Aile Yapısı, Aile İçi Roller ve Aile İçi İlişkiler, E. D. M. Korkmaz (Editör), Dünyada, Türkiye'de Kadın ve Şiddet (s. 167-192), Nobel Akademik Yayıncılık, Ankara 2015.
• UNFPA: Kolluk Eğitimleri Eğitici El Kitabı, Ankara 2018.
• UYGUR, Gülriz, ÇAĞLAR GÜRGEY, F. : Kadınların ve Kız Çocuklarının İnsan Hakları İhlali ve Bunun Bir Örneği Olarak Kadına Yönelik Şiddet, F. Kaya, N. Özdemir ve G. Uygur (Editör), Kadına Yönelik Şiddet ve Ev-İçi Şiddet (s. 9-60), Savaş Yayınları, Ankara 2014.
• UYGUR, Gülriz: İstanbul Sözleşmesi Işığında Ailenin Korunması ve Kadına Yönelik Şiddetin Önlenmesine Dair Kanun'un Temel Yaklaşımı, B. Yarar içinde, Şiddetin Cinsiyetli Yüzleri, s. 193-210, İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları, İstanbul 2015.
• WHO: Global Consultation on Violence and Health, Geneva 1996.
• WHO, Violence Against Women Prevalence Estimates, 2018: Global, Regional and National Prevalence Estimates for Intimate Partner Violence Against Women and Global and Regional Prevalence Estimates for Non-Partner Sexual Violence Against Women, World Health Organization, Geneva 2021.
• Mevzuat ..
• BM CEDAW, Kadınlara Karşı Her Türlü Ayrımcılığın Önlenmesi Sözleşmesi, Convention on the Elimination of All Forms of Discrimination Against Women, 1979 (https://www.ohchr.org/sites/default/files/Documents/ProfessionalInterest/cedaw.pdf adresinden alındı. Erişim Tarihi: Haziran 2022.)
• BM CEDAW, Genel Tavsiye Kararı, No. 12, 1989. (https://www.refworld.org/docid/52d927444.html adresinden alındı. Erişim Tarihi: Haziran 2022.)
• BM CEDAW, Genel Tavsiye Kararı, No. 19, 1992. (https://www.aile.gov.tr/media/35255/cedaw-genel-tavsiye-kararlari-1986-2013.pdf adresinden alındı. Erişim Tarihi: Haziran 2022.)
• BM CEDAW, Genel Tavsiye Kararı, No. 35, 2017. (https://kadinininsanhaklari.org/wp-content/uploads/2018/08/CEDAW-General-Recommendation-35-çeviri-Nazan-Moroğlu.pdf adresinden alındı. Erişim Tarihi: Haziran 2022.)
• BM Kadınlara Karşı Şiddetin Tasfiye Edilmesine Dair Bildiri (DEVAW), 1993. (https://diabgm.adalet.gov.tr/arsiv/sozlesmeler/cok taraflisoz/bm/bm_19.pdf adresinden alındı. Erişim Tarihi: Haziran 2022.)
• Kadına Yönelik Şiddet ve Aile İçi Şiddetin Önlenmesi ve Bunlarla Mücadeleye Dair Avrupa Konseyi Sözleşmesi, 2011. (https://www.coe.int/en/web/istanbul-convention adresinden alındı. Erişim Tarihi: Haziran 2022.)
• Kararlar ...
• Ankara 9. Sulh Ceza Mahkemesi’nin 2001/01496E. ve 2002/00310K. sayılı kararı ve Yargıtay 5. Ceza Dairesi’nin 2003/4048E. ve 2004/2528K. sayılı onama kararı
• AİHM, Salabiaku-Fransa Davası, 7 Ekim 1988, Seri A No. 141-A
• A.B. Başvurusu, B.N. 2018/2626, K.T. 14/10/2020.
• A.Z.Ö Başvurusu, B.N. 2014/546, K.T. 19/12/2017.
• Ahmet Ertan Çınar Başvurusu, B.N. 2018/32978, K.T. 7/9/2021.
• Emre Kaya Başvurusu, B.N. 2018/743, K.T. 10/2/2021.
• Ercan Şahin ve Diğerleri Başvurusu, B.N. 2018/8030, K.T. 2/2/2022.
• Erdal Türkmen Başvurusu, B.N. 2016/2100, K.T. 4/4/2019.
• Eylem Çetin Demir Başvurusu, B.N. 2014/2302, K.T. 9/11/2017.
• Fatma Güneş Başvurusu, B.N. 2016/8300, K.T. 3/6/2020.
• Gülbahar Yeni Başvurusu, B.N. 2019/17533, K.T. 19/1/2022.
• K.Ş. Başvurusu, B.N. 2016/14613, K.T. 17/7/2019.
• M.M.Ç Başvurusu, B.N. 2014/12971, K.T. 1/2/2017.
• M.Ş.N. Başvurusu, B.N. 2018/3789, K.T. 7/4/2021.
• Murat Demircan Başvurusu, B.N. 2019/37343, K.T. 22/9/2022.
• Mustafa Atak Başvurusu, B.N. 2018/27304, K.T. 24/2/2021.
• Mustafa Karaca Başvurusu, B.N. 2020/15967, K.T. 20/5/2021.
• Ö.T. Başvurusu, B.N. 2015/16029, K.T. 19/2/2019.
• Özlem Tuncel Kaya Başvurusu, B.N. 2013/8868, K.T. 10/3/2016.
• S.M. Başvurusu, B.N. 2016/6038, K.T. 20/6/2019.
• Salih Söylemezoğlu, B.N. 2013/3758, K.T. 6/1/2016.
• Semra Özel Üner Başvurusu, B.N. 2014/12009, K.T. 26/10/2016.
• T.A. Başvurusu, B.N. 2017/32972, K.T. 29/9/2021.
• T.K. Başvurusu, B.N. 2017/27041, K.T. 11/12/2019.