CLIMATE JUSTICE AND CHILDREN’S RIGHTS

Yıl 2023, Cilt: 28 Sayı: 49, 469 - 496, 30.12.2023

Melike Çolakoğlu

Öz

The atmosphere is warming due to increasing greenhouse gases and this causes the climate to change. With climate change, some natural disasters such as increase in air temperatures, rise in water level, forest fires, drought and food crisis are increasing day by day. Increasing natural disasters and changing climatic conditions have caused
climate change to be called climate crisis. Today, the climate crisis deeply affects the whole world and makes living conditions difficult. Disadvantaged groups, including women, children and disabled people, are most affected by the negative consequences of the climate crisis.
The concept of climate justice; It examines how the disadvantaged groups listed above do not contribute to climate change, but suffer more from its negative consequences. Children, who are among the most vulnerable groups and are dependent on their families, are also negatively affected by the climate crisis. Past generations consume natural resources and release greenhouse gases into the atmosphere without caring about subsequent generations; It has left today’s children and future generations with an uninhabitable climate and increasingly difficult living conditions.
Children’s rights, which are protected in international documents and our Constitution, are affected in every aspect due to the climate crisis and climate injustice. States, on the other hand, have an obligation to prevent the effects of climate change and to prevent disadvantaged or vulnerable groups from falling into a worse situation. In this context, states need to take some actions for children who need to be protected.
In the study, after defining the concepts of climate crisis, climate justice and children’s rights, children’s rights protected in national and international law are listed and the aspects in which these rights are affected due to the climate crisis are stated. In addition, international applications, especially to the European Court of Human Rights and the United Nations, were examined, and finally, suggestions were made to prevent children’s rights from being affected even worse in the long term.

Anahtar Kelimeler

Climate change, climate crisis, climate justice, human rights, children’s rights

İKLİM ADALETİ VE ÇOCUK HAKLARI

Öz

Artan sera gazları sebebiyle atmosfer ısınmakta ve bu iklimin değişmesine sebep olmaktadır. İklim değişikliği ile hava sıcaklıklarında artış, su seviyesinde yükselme, orman yangınları, kuraklık ve gıda krizi gibi kimi doğal afetler de günden güne artmaktadır. Artan doğal afetler ve değişen iklim koşulları iklim değişikliğinin “iklim krizi” adını almasına neden olmuştur. İklim krizi günümüzde tüm dünyayı derinden etkilemekte, yaşam koşullarını güç hale getirmektedir. İklim krizinin negatif sonuçlarından ise en çok kadınlar, çocuklar ve engelliler olmak üzere dezavantajlı gruplar etkilenmektedir.
İklim adaleti kavramı; yukarıda sayılan dezavantajlı grupların iklim değişikliğine hiçbir katkıları olmamasına karşın, olumsuz sonuçlarından daha fazla zarar görmelerini incelemektedir. En savunmasız grup içerisinde yer alan ve ailelerine bağımlı olan çocuklar da iklim krizi sebebiyle olumsuz etkilenmektedirler. Geçmiş kuşakların sonraki nesilleri umursamadan doğal kaynakları tüketmeleri ve sera gazlarını atmosfere salmaları; günümüz çocuklarına ve gelecek nesillere yaşanamaz bir iklim ve gittikçe zorlaşan hayat koşulları bırakılmasına neden olmuştur.
Uluslararası belgelerde ve Anayasamızda da korunan çocuk hakları, iklim krizi ve iklim adaletsizliği sebebiyle her yönden etkilenmektedir. Devletlerin ise iklim değişikliğinin etkilerini önleme ve dezavantajlı yani hassas grupların daha fazla kötü duruma düşmelerini engelleme yükümlülüğü bulunmaktadır. Bu kapsamda korunması gereken çocuklar için devletlerin bazı eylemlerde bulunması gerekmektedir.
Çalışmada iklim krizi, iklim adaleti ve çocuk hakkı kavramları tanımlandıktan sonra, ulusal ve uluslararası hukukta korunan çocuk hakları sıralanmış, bu hakların iklim krizi sebebiyle hangi açılardan etkilendiği belirtilmiştir. Ayrıca Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi ve Birleşmiş Milletler başta olmak üzere yapılan uluslararası başvurular incelenmiş, son olarak çocuk haklarının uzun vadede daha da kötü etkilenmemesi için öneriler sunulmuştur.

Anahtar Kelimeler

İklim değişikliği, iklim krizi, iklim adaleti, insan hakları, çocuk hakları

Kaynakça

• Ahdoot Samantha/ Pacheco Susan E., “Global Climate Change and Children's Health” Pediatrics, Cilt:136, Sayı:5, 2015, 1468-1484.
• Akresh, Richard, “Climate Change, Conflict, and Children.” The Future of Children, Cilt:26, Sayı:1, 2016, 51-71.
• Bali Principles of Climate Justice, 2002.
• Bartlett, Sheridan , “Climate change and urban children: impacts and implications for adaptation in low- and middle-income countries”, Environment & Urbanization, Cilt:20, Sayı:2, 2008, 501-519.
• Bunyavanich Supinda, Landrigan Christopher P, McMichael Anthony J, Epstein Paul R. “The impact of climate change on child health” Ambul Pediatr, Cilt:3, Sayı:1, 2003, 44-52.
• Burke, Susie./ Sanson, Ann V./ Van Hoorn, Judith, “The Psychological Effects of Climate Change on Children”, Current Psychiatry Reports, Cilt: 20, Sayı:35, 2018.
• Can, Ferhan. “İklim Politikasının Bir Aracı Olan Temiz Kalkınma Mekanizması Açısından İnsan Hakları, Adalet ve Hakçalık”, Kent Akademisi , Cilt:11, Sayı:2, 2008, 295 – 304
• Climate Change 2014 Synthesis Report, Summary for Policymakers.
• Corner, Adam/ Roberts, Olga/ Chiari, Sybille/ Sonja Völler/ Mayrhuber, Elisabeth S./ Mandl, Sylvia/ Monson. Kate, “How do young people engage with climate change? The role of knowledge, values, message framing, and trusted communicators.” WIREs Clim Change, Cilt:6, Sayı:5, 2015, 523-534.
• Demiral, Seran. “Belirsizliğin Ortasında Çocukluk Deneyimi.” ViraVerita E-Dergi, Sayı:15, 2022, 207-237.
• Demirci, Mustafa. “İklim Değişikliği ve Dağıtıcı Adalet”, Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İİBF Dergisi, Cilt:8, Sayı:2, 2013, 183-204.
• Dietz, Simon/ Groom, Ben/ Pizer, William, “ Weighing the Costs and Benefits of Climate Change to Our Children” The Future of Children, Cilt:26, Sayı:1, 2016, 133-155.
• Ebi Kristie L/Paulson Jerome A. “Climate change and children”, Pediatr Clinics of North America, Cilt:54, Sayı:2, 2007, s.215-216.
• Fırat, Engin(çev), “İklim Değişikliği ve İnsan Hakları", Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Cilt:70, Sayı:4, 2021, 1155 - 1198.
• Gözderesi, Yakup/ Özmert, Enis “Understanding the Links Between the Climate Crisis and Child Health.” Çocuk Dergisi / Journal of Child, 2021.
• Hanna, Rema/Paulina, Oliva, “Implications of Climate Change for Children in Developing Countries.” The Future of Children , Cilt:26, Sayı:1, 2016, 115-132.
• Hayward, Tim. “Human Rights Versus Emissions Rights: Climate Justice and the Equitable Distribution of Ecological Space.” Ethics & International Affairs, Cilt:21, Sayı:4, 2007, 431-450.
• http://climatecasechart.com/non-us-case/youth-for-climate-justice-v-austria-et-al/, Erişim tarihi:09.08.2023.
• http://climatecasechart.com/non-us-case/youth-for-climate-justice-v-austria-et-al/, Erişim tarihi:29.07.2023
• http://climatecasechart.com/non-us-climate-change-litigation/, Erişim tarihi:09.08.2023.
• https://tr.wikipedia.org/wiki/Greta_Thunberg, Erişim tarihi: 12.08.2023.
• https://www.mfa.gov.tr/paris-anlasmasi.tr.mfa, Erişim tarihi: 06.08.2023.
• IPCC, “Climate Change 2014 Synthesis Report, Summary for Policymakers”.
• Janet, Currie/ Deschênes, Olivier, “Children and Climate Change: Introducing the Issue.” The Future of Children, Cilt:26, Sayı:1, 2016, 3-9.
• Johl, Alyssa/ Lador, Yves, “ A human rights-based approach to climate finance”, INTERNATIONAL POLICY ANALYSIS | FES GENEVA, 2012.
• Karaca, Murat: “Greta Thunberg ve Diğerleri/ Türkiye Başvurusu Bağlamında Birleşmiş Milletler Çocuk Hakları Komitesi”, İnsan Hakları, Sayı:8, 2021, 35-45.
• Karakaş, Banu, Çevik, Ömer Can "ÇOCUK REFAHI: ÇOCUK HAKLARI PERSPEKTİFİNDEN BİR DEĞERLENDİRME". Gazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi Cilt:18, Sayı:3, 2016, 887 – 906.
• Kaya, Yasemin, ”Paris Anlaşmasını İklim Adaleti Perspektifinden Değerlendirmek”, Uluslararası İlişkiler, Cilt:14, Sayı:54, 2017, 87-106.
• Kıymaz, Esra. “İklim Adaleti Bağlamında Yerel Yöneticilerin Kırılganlık Bilinci: Secap 4. Belediyeler Buluşması Örneği.” International Journal of Social Humanities Sciences Research (JSHSR), 2023.
• Kondolot, Meda, Beyazova, Ufuk, Özmert, Elif, Şahin, Figen, Ulukol, Betül, Gökçay, Gülbin İklim Değişikliğinin Çocuk Sağlığına Etkileri, Erciyes Medical Journal/Erciyes Tip Dergisi Cilt:34, Sayı:1, 2012, 29-31.
• Kousky, Carolyn. “Impacts of Natural Disasters on Children.” The Future of Children 26, no. 1 (2016): 73–92.
• Kovancı, Ezgi, “İklim Krizini Hak Temelli Yaklaşım Özelinde Değerlendirme". İDEALKENT Cilt:13, Sayı:37, 2022, 1535-1565.
• Melillo, Jerry M./Terese (T.C.) Richmond/ Gary W. Yohe, Eds., “Climate Change Impacts in the United States: The Third National Climate Assessment”, U.S. Global Change Research Program”, 2014.
• Relinquishment in favour of the Grand Chamber of the case Duarte Agostinho and Others v. Portugal and Others, 2022.
• Rhaman, Mofizur. “Climate Justice Framing in Bangladeshi Newspapers, 2007–2011.” South Asia Research, Cilt: 36, 2016, 186-205.
• Robinson, Mary/ Shine, Tara, “Achieving a climate justice pathway to 1.5 °C” Nature Climate Change, Cilt:8, 2018, 564-569.
• Sanson, Ann V./ Van Hoorn, Judith& Burke, Susie E. L., “Responding to the impacts of the climate crisis on children and youth.” Child Development Perspectives, Cilt: 13, Sayı:4, 2019, 201-207.
• Schapper, Andrea: “Climate Justice Concerns and Human Rights Trade-Offs in Ethiopia’s Green Economy Transition: The Case of Gibe III.” The European Journal of Development Research, Cilt:33, 2021, 1952–1972.
• Stein, Penelope J.S../Stein, Michael Ashley, "Disability, Human Rights, and Climate Justice." Human Rights Quarterly, Cilt: 44, Sayı:1, 2022, 81-110.
• Suedi, Yusra:” Litigating Climate Change before the Committee on the Rights of the Child in Sacchi v Argentina et al.: Breaking New Ground?”, Nordic Journal of Human Rights, Cilt:40, Sayı:4, 2022, 549-567.