Âhâd Haberlerin Kur’ân’a Arzı

Yıl 2017, Cilt: 1 Sayı: 2, 1 - 17, 22.11.2017

Hüseyin Güleç

Öz

Hadislerin Kur’an’a arzı meselesi günümüzde sünnetle alakalı önemli tartışma noktalarından biridir. İlk olarak İmam Ebu Hanife’nin hadisleri değerlendirmede bir kriter olarak zikrettiği Kur’an-ı Kerim’e arz, başta İmam Şafi olmak üzere diğer Şafii mezhebi fıkıh usûlcüleri tarafından detaylı bir şekilde tartışılmıştır. İmam Şafii, Kur’an’a arzı sünnetin teşrii değerine bir zarar getirebileceği düşüncesi ile reddederken, ona izafe edilen bir görüşe göre bir hadisin sıhhati için Kur’an’a muhalif olmamasını bir şart olarak belirtilir. Daha sonra gelen Şâfiî fıkıh usülcüleri de eş-Şâfiî’yi takip ederek Kur’an’a arzı ayrı bir yöntem olarak kabul etmediler. Usülcüler her ne kadar Kur’an’a aykırı hadisleri yalan haberler olarak kabul etseler de bu tavır bir metot olarak derinleştirilememiştir.

Anahtar Kelimeler

Kuran'a arz, Şâfiî mezhebi, hadis usulü, usül-u fıkıh

Submitting Ahad News to the Quran

Öz

Evaluation
of hadith according to Quran (arz) is one of the important discussions about the
sunnah in the recent literature. Firstly, Abu Hanifa mentioned “arz” as a
criter for evaluation of hadiths. Thereafter, this issue is disccussed extensive
lybyal-Shāfiʿī
and other Shāfiʿīmadhhab
scholars. al-Shāfiʿī,
rejected “arz” since it can harm the legislative authority of the Sunnah. But
according to a view atrributed to him, the authenticity of a hadith outlaws the
possibility of a contradiction with Quran. Other Shafii usul al-fiqh scholars followed
al-Shāfiʿī by not accepting
“arz” to Quran as a distinct method. 
However, although Shāfiʿī
scholars accepted hadith that contradicts with the Quran as fabricated hadith,
they could not deepen that as an established method.

Anahtar Kelimeler

Arz to Quran, Shāfiʿī madhhab, hadith methodology, usūl al-fiqh

Kaynakça

• Âmidî, SeyfuddînEbu’l-Hasan Ali b. Ebî Ali, el-İhkâm fî Usûli’l-Ahkâm, Dâru’l-Kutubi’l-İlmiyye, Beyrut 1985. Babanzade, Ahmed Naim, Tecrid-i Sarih, VII. Baskı, D.İ.B.Y., Ankara 1982 Bâcî, Ebu’l-VelîdSuleyman b. Halef, İhkâmu’l-Fusûl fî Ahkâmi’l-Usûl, (tah: Abdulmecit et-Turkî) Dâru’l-Ğarbı’l-İslâmî, Beyrut 1986. Buhârî, EbûAbdillâh Muhammed b. İsmail, el-Câmi’u-s-Sahîh, Çağrı Yayınları İstanbul 1992. Cuveynî, İmâmu’l-HarameynEbu’l-Ma’âlîAbdulmelik b. Yusuf, el-Burhân fî Usûli’l-Fıkıh, Dâru’l-Kutubi’l-İlmiyye, Beyrut, 1997. Çakan, İsmail L., Hadîslerde Görülen İhtilaflar ve Çözüm Yolları-Muhtelefu’l-Hadîs İlmi, İslamî İlimler Araştırma Vakfı Neşriyatı, İstanbul 1982. Çakın, Kamil, Hadisin Kur’an’a Arzı Meselesi, A.Ü.İ.F.D. Ankara 1993 Dârimî, Ebû Muhammed Abdullah b. Abdirrahmân, es-Sunen, Çağrı Yayınları, İstanbul 1992. Dumeynî, Misfir b. Gurmullah, Hadiste Metin TenkidiMetodu, (Çev: İlyas Çelebi – Adil Bebebk – Ahmet Yücel), Kitabevi, İstanbul 1997. Ebû Davud, Suleyman b. Eş’as es-Sicistânî, es-Sunen, Çağrı Yayınları İstanbul 1992. Ebû Hanife, el-‘Âlim ve’l-Mute’allim, İmâm-ı Azam’ın Beş Eseri, (Haz. Mustafa Öz), Kalem yayıncılık, İstanbul 1981. Gazâlî, Hüccetu’l-İslâm Ebû Hâmid Muhammed b. Muhammed,el-Mustasfâminİlmi’l-Usûl, Dâru’l-Erkâm b. Ebi’l-Erkâm, Beyrut 1994. Hatîb el-Bağdâdî, Ebû Bekir Ahmed b. Ali b. Sabit, el-Kifâye fî ‘İlmi’r-Rivâye, el-Mektebetu’l-İlmiyye, t.y. İbn es-Sem’ânî, Ebu’l-Muzaffer Mansûr b. Muhammed b. Abdilcebbâr, Kavati’u’l-Edillefî’l-Usûl, Dâru’l-Kutubi’l-İlmiyye, Beyrut 1997. İbnKayyim el-Cevziyye, ŞemsuddînEbûAbdillah Muhammed b. Ebîbekir, el-Menâru’l-Munîffî’s-Sahîhve’d-Da’îf, (tah: AbdulfettahEbûĞudde), Mektebetuel-Metbû!âti’l-İslâmiyye, IV. Baskı Halep 1994. İbnMâce, EbûAbdillah Muhammed b. Yezîd el-Kazvînî, es-Sunen, Çağrı Yayınları, İstanbul 1992. Keleş, Ahmet, Hadislerin Kur’an’a Arzı, İnsan Yayınları, İstanbul 1998. Kırbaşoğlu, M. Hayri, İslam Düşüncesinde Sünnet –Eleştirel Bir Yaklaşım-, II. Baskı, Ankara Okulu Yayınları, Ankara 1996. ...............,İslami İlimlerde Şâfi’î’nin Rolü Üzerine, İslâmiyât, II. I, Ankara 1999. Mâlik b. Enes, el-Muvatta, Çağrı Yayınları, İstanbul 1992. Muslim, Ebu’l-Huseyn b. Haccâc, es-Sahîh, Çağrı Yayınları İstanbul 1992. Özafşar, Mehmet Emin, Hadîsi Yeniden Düşünmek, Ankara Okulu Yayınları, Ankara 1998. ................,İdeolojikHadisçiliğin Tarihî Arka Planı-Mihne Olayı ve Haşeviye Olgusu, Ankara Okulu Yayınları, Ankara 1999. ...............,Polemik Türü Rivâyetlerin Gerçek Mahiyeti, İslamiyât, Ankara 1998. Polat, Salâhaddin, “Hadiste Anlam (Yorum)-Metin Tenkidi İlişkisi” Hadis’in Dünü-Bugünü ve Geleceği Sempozyomu, Samsun 1993. ...............,Hadiste Metin Tenkidi II, E.Ü.İ.F.D., Kayseri 1990. Râzî, Fahruddîn Muhammed b. Ömer, el-Mahsûl fî İlmi Usûl’l-Fıkh, (Tah: TâhâCâbir el-‘Alvânî), Muessesetü’r-Risâle, Beyrut 1992 Şâfiî, Ebu Abdillah Muhammed b. İdris b. Abbas, er-Risale: İslam hukukunun kaynakları, (Çev: İbrahim Çalışkan - Abdulkadir Şener), Türkiye Diyanet Vakfı, Ankara,1996. ...............,Umm, (Tah: Muhammed Ahmed Abdülaziz), Dâru’l-Kutubi’l-İlmiyye, Beyrut 1993. Şîrâzî, Ebû İshak İbrahim,Şerhu’l-Luma’, (Tah: AbdulmecidTurkî), Dâru’l-Garbi’l-İslâmî, Beyrut 1988. Tirmizî, Ebû İsa Muhammed b. İsâ, es-Sunen, Çağrı Yayınları İstanbul 1992. Uluçam, Müjdat, Sünnetin Diğer Delillerle Taaruzu, M.Ü.S.B.E. Basılmamış Doktora Tezi. Zerkeşî, BedruddînEbûAbdillâh Muhammed b. Cemaliddîn b. Abdillâh b. Bahadır, el-Bahru’l-Muhît fî Usûli’l-Fıkh, II Baskı, Dâru’s-Safva, Kuveyt 1992. ................,el-İcâbe- Hz. Aişe’nin Sahabeye Yönelttiği Eleitiriler- , (Yayına Haz. Bünyamin Erul) Kitabiyat, 2000 Ankara. ................,en-NuketalâMukaddimetiİbn es-Salah, (Tah: Zeynulabidin b. Muhammed), Advâu’s-Selef, Riyad 1998.