Kur’an ve Sünnetteki Konuyla İlgili Nasların Suç ve Cezada Kanunilik İlkesi Açısından Değerlendirilmesi

Yıl 2020, Cilt: 4 Sayı: 1, 8 - 21, 31.08.2020

Suat Erdoğan

Öz

Modern ceza hukukunun evrensel ilkelerinden kabul edilen kanunilik ilkesi, genel olarak tüm hukuk sistemleri tarafından kabul görmektedir. Bir kısım suç ve cezaların belirlenmiş olması yönüyle Hammurabi ve Roma Kanunlarına kadar eskiye dayanan bir geçmişinden söz edilse de ilkenin, aydınlanma çağı ile suçlu hakları kapsamında öne çıktığı görülmektedir. Kanunilik ilkesi süreç içerisinde çeşitli uluslararası sözleşmelerle birlikte birçok ülkenin yasalarında da yer almıştır. Bu çalışmada İslam hukukunun temel kaynakları Kur’an ve Sünnet açısından kanunilik ilkesi araştırma konusu yapılmaktadır. İlkesel ve uygulama çerçevesinde Kur’an ve sünnette var olan örnekler üzerinden konunun değerlendirilmektedir. Ceza vermeden önce bilgilendirme ve uyarıda bulunma, adalet ve doğal hukuk anlayışının da bir sonucudur. Bu esastan hareketle, çalışmada adalet ve hukuku her alanda öne çıkaran Kur’an ve sünnet metinleri üzerinde ilkenin izleri araştırılmaktadır.

Anahtar Kelimeler

İslam, Kur'an, Hukuk, Suç, Ceza, Kanunilik

Kaynakça

• Abdullah, Çolak. İslam Ceza Hukuku. İstanbul: Kitap Yayınları, 2018.
• Âmidî, Ali b. Muhammed. el-İhkâm fî Usûlü’l-Ahkâm. I-IV, Riyâd: Dâru’s-samî ‘î, 1424/2003.
• Avcı, Mustafa. “İslâm’ın Ceza Hukukuna Katkısı.” İslâm Hukuku Araştırmaları Dergisi 8 (2006), 113-147. Avvâ, Muhammed Selim. fî-usûlü’n-nizâmi’l-cinâi’l-İslâmî. Kahire: Nahdatü-Mısr, 2006.
• el-Buhârî, Alâuddin Abdulaziz. Keşfü’l-esrâr an Usûl-i fahru’l-İslâm Pezdevî. I-IV, Beyrut: Dâru’l-kütübi’l-ilmiyye, 1418/1997.
• el-Buharî, Muhammed b. İsmail. el-Câmiu’s-Sahîh. I-IV, thk. Muhammed Fuad Abdulbaki. Muhibbuddîn el-Hatîb, Kâdî Muhyiddîn el-Hatîb. Kahire: el-Matbaatu’s-Selefiyye, 1400.
• Fayda, Mustafa. “İfk”, Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi. 21/507-509. İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, 2000.
• el-Gazzâlî, Ebû Hâmid Muhammed b. Muhmmed. el-Mustasfâ min ilmi’l-usûl. I-IV, thk. Hamza b. Zuheyr Hâfız. Medine: t.y.
• İbn. Kudâme, Abdullah Ahmed b. Muhammed. el-Muğnî. I-XV, Riyad: Dâr-u âlemi’l-kütüb, t.y.
• İçel, Kayıhan. Donay, Süheyl. Karşılaştırmalı ve Uygulamalı Ceza Hukuku Genel Kısım. 5. Baskı, İstanbul: Beta, 2006.
• Kâsânî, Alâuddîn Ebû Bekir b. Mesûd. Beda'i'u's-sana'i' fî tertîbi’ş-şerâi’. I-VII, 2. Baskı, Beyrut: Dâru’l-kütübü’l-ilmiyye, 1394/1974.
• Koca, Ferhat. İslâm Hukuk Metdolojisinde Tahsis (Daraltıcı Yorum). İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, 1996.
• Kurtubî, Ebû Abdullah Muhammed b. Ahmed b. Ebî Bekir el-Kurtubî. el-Câmiu li-Ahkâmi’l-Kur’an. I-XXIV, thk. Abdullah b. Abdulmuhsin. Beyrut: Müessesetü’r-risâle, 1427/2006.
• Mâverdî, Ebu’l-Hasan Ali b. Muhammed b. Habîb. en-Nüket ve’l- ‘Uyûn. I-VI, Beyrut: Dâru’l-kütübi’l-ilmiyye, t.y.
• Merğînânî, Burhâneddîn Ebü’l-Hasan. el-Hidâye şerh-u bidâyeti’l-mübtedî. I-IV, thk. Ahmed Câd. Kahire: Dâru’l-hadîs, t.y.
• Muhammed, Munir. İslam Ceza Hukuku Sisteminde Kanunilik Prensibi. çev. Burak Çağ. İslam Ceza Hukuku Tebliğiler Kitabı. I-II, y.y. Lale Yayıncılık, 2017.
• Müslim, b. Haccâc el-Kuşeyrî en-Nîsâbûrî. el-Câmiu’s-sahîh. I-V, nşr. M. Fuad Abdulbâkî. Kahire: 1375/1956.
• Mustafa, Karabacak. “Ka’b b. Mâlik’in Tebük Seferi’ne Katılmaması ile İlgili Hadis Hakkında Bir Değerlendirme”, EKEV Akademi Dergisi 19/ 63 (2015), 195-211.
• Şîrâzî, Ebû İshak İbrahim b. Ali, b. Yusuf el-Firûzabâdî. el-Mühezzeb, fî fıkhi’l-imâm eş-Şafi. I-III, Beyrut: Dâru’l-kütübü’l-ilmiyye, 1416/1995.
• Sulhi, Dönmezer. Sahir, Erman. Nazari ve Tatbiki Ceza Hukuku. 14. Baskı, I-II, İstanbul: Der Yayınları, 2016.
• Suyûtî, Ebu’l-fazl Celâleddîn Abdurrahman b. Ebû Bekir. el-Itkân fî ulûmi’l-Kur’ân. Medine: Vizâretü’ş-şu ‘ûni’l-İslâmiyyeti ve’l-evkâf, 1426.
• Udeh, Abdulkadir. et-Teşrîü’l-cinâiyyil-İslâmî, I-II, Beyrut: Dârü’l-kâtibi’l-Arabî, t.y.