Kentsel Yaşam Kalitesi Açısından Çocuk Parkları ve Alanları (Betimsel Bir Çalışma)

Yıl 2023, Cilt: 3 Sayı: 1, 53 - 62, 27.02.2023

Bilgehan Pepe , Demet Seven

Öz

Sanayileşmeyle birlikte başlayan şehir hayatı, peşinde köyden kente hızlı bir nüfus göçüne neden olmuştur. Bu göç şehirlerde bireylerin fiziksel, sosyal ve ruhsal ihtiyaçları göz önünde bulundurulmadan plansız yerleşim yerlerine neden olmuştur. Günümüzde de artan nüfus oranı ve yanlış kullanılan teknolojik imkanlar insanların yaşamını olumsuz etkilemeye başlamıştır. Artık büyük kentler insanların, özellikle de bugünün çocukları ve geleceğin büyükleri olacak olan çocukların yaşam kalitelerini olumsuz yönde etkiler duruma gelmiştir. Bu etkileri en aza indirmek ya da gidermeye yönelik otoriteler şehirlerde insanların serbest zamanlarında tüm yaş gurubunun yaşam kalitesini arttırmaya yönelik çeşitli aktiviteler ve uğraşlar yapmaları için park ve alanları yapmışlardır.
Bu çalışmada kentsel yaşam kalitesi açısından çocuk parkları ve alanlarının betimsel olarak araştırılarak incelenmesi ve tartışılması amaçlanmıştır.
Araştırma nitel bir araştırma olup, veriler konu ile ilgi literatür taraması ile elde edilmiştir. Glaser (1978)’e göre “nitel çalışma; gözlem, görüşme ve literatür analizi gibi veri toplama yöntemleri kullanılarak, algı veya olayın gerçek ortamında en doğal haliyle irdelenmesini sağlayan çalışma biçimidir.” Durum çalışmalarında ise en önemli özellik bir ya da birden fazla durumun derinlemesine incelenerek analiz edilmesidir. Durum analizi görüşmeler, yazılı kaynaklar, anketler veya gözlemlerle yapılabilir” (Yıldırım ve Şimşek, 2016).
Konu hakkında elde edilen veriler irdelenip tasniflendikten sonra belli başlıklar altında yazılarak tartışılmıştır. Sonuç olarak, kentlerde bulunan çocuk parkları ve alanları toplumların her yaş gurubu için özellikle de çocukların fiziksel, sosyal, psikolojik ve zihinsel ve bilişsel gelişimlerine olumlu katkıları bulunmakta ve onların kentsel yaşam kalitelerini desteklediğini söyleyebiliriz. Bu bağlamda kentlerde yaşayan bireyler için çocuk parkları ve alanları kentsel yaşam kalitesi açısından önemlidir.

Anahtar Kelimeler

kent, yaşam kalitesi, çocuk parkları, Alanlar

CHILDREN'S PARK AND AREAS IN TERMS OF URBAN QUALITY OF LIFE (A Descriptive Study)

Öz

The city life, which started with industrialization, caused a rapid population migration from the village to the city. This migration has led to unplanned settlements in cities without considering the physical, social and spiritual needs of individuals. Today, the increasing population rate and misused technological opportunities have begun to affect people's lives negatively. Now, big cities have negatively affected the quality of life of people, especially the children of today and those who will be adults of the future. In order to minimize or eliminate these effects, the authorities have built parks and areas in the cities for people to do various activities and pursuits in their free time to increase the quality of life of all age groups.
In this study, it is aimed to investigate and discuss the children's parks and their areas descriptively in terms of urban life quality.
The research is qualitative research, and the data were obtained through a literature review on the subject. According to Glaser (1978), “qualitative study; It is a way of working that enables the perception or event to be examined in its most natural way in its real environment by using data collection methods such as observation, interview and literature analysis.” In case studies, the most important feature is the in-depth analysis of one or more cases. Situation analysis can be done with interviews, written sources, surveys or observations” (Yıldırım & Şimşek, 2016).
After the data obtained on the subject were examined and classified, they were discussed under certain headings. As a result, we can say that playgrounds and areas in cities have positive contributions to the physical, social, psychological and mental and cognitive development of societies for all age groups and support their urban quality of life. In this context, for individuals living in cities, playgrounds and areas are important in terms of urban life quality.

Anahtar Kelimeler

city, quality of life, playgrounds, areas

Kaynakça

• 1.Altınköprü, T. (1979). Çocuğun Başarısı Nasıl Sağlanır, Altın köprü Yayınları, s.34,35, İstanbul.
• 2.Alpan, A. (2015). Mekân sahipliliği için mekânı çocuklarla birlikte üretmek: Eskişehir Odunpazarı için bir model önerisi. İdeal kent, 6(17), 202-251.
• 3.Aral, N., Gürsoy, F., ve Köksal, A. (2001). Okul Öncesi Eğitiminde Oyun, Ya-Pa Yayın Pazarlama San. Tic. Aş, c.8,9, İstanbul.
• 4.Aydemir, S.E. (2004). Kentsel Açık ve Yeşil Alanlar “Rekreasyon”, Kentsel Alanların Planlanması ve Tasarımı, KTÜ Yayını, Trabzon.
• 5.Aydemir, Ö. (2007). Kronik hastalığı olan çocuk ve yaşam kalitesi. Çocuk Hastalıklarında Biyopsikososyal Yaklaşım. (Editörler: D. Ü. Tüzün, S. Hergüner):61-78. Epsilon Yayıncılık, İstanbul.
• 6.Aygencel, G., ve Öztürk, C. (2001). Akciğer kanserinde yaşam kalitesi değerlendirmeleri. Hematoloji-Onkoloji Dergisi, 3(3), 260-268.
• 7.Belek, İ. (1998). Sınıf, sağlık, eşitsizlik, s.26-34, Sorun Yayınları, İstanbul.
• 8.Brown, C., Lannoy, A., McCracken, D., Gill, T., Grant, M., Wright, H., ve Williams, S. (2019). Special issue: child-friendly cities. Cities & Health, 3(1-2), 1-7. doi:10.1080/23748834.2019.1682836
• 9.Bilir, N., Özcebe, H., Vazıoğlu, S. A., Aslan, D., Subaşı, N. ve Telatar, T. G. (2005). Van İlinde 15 Yaş Üzeri Erkeklerde SF-36 ile Yaşam Kalitesinin Değerlendirilmesi, Türkiye Klinikleri Journal of Medical Sciences, 25, 663-668.
• 10.Birol, G. (2009). Çocuk dostu kent neresidir? Megaron Balıkesir, Mimarlar Odası Balıkesir Şubesi, 10-13, Balıkesir.
• 11.Çanakçıoğlu, N. G. (2012). Çocukta mekân algısının gelişimi ve mekânsal imge zenginliği bakımından malzemenin önemi. Mimarlıkta Malzeme (2), 1-8.
• 12.Ersoy, M. (1994). Kentsel Alan Kullanım Normları, ODTÜ Mimarlık Fakültesi Yayınları, Ankara.
• 13.Etli, B. (2002). Edirne İli Merkez İlçe Yeşil Alan Sisteminin Peyzaj Mimarlığı İlkeleri Yönünden İrdelenmesi, Trakya Üniversitesi Bilimsel Araştırmalar Dergisi, B Serisi, Cilt 3, No 1, 47-59, ISSN 1302 647X
• 14.Etli, D. P., ve Yamaçlı, R. (2015). Çocuklar için sokakların güvenlik koşullarının irdelenmesi: Eskişehir Odunpazarı örneği. Turkish Studies, 10(14), 225-244.
• doi:http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.8997 15.Emür, S. H., ve Onsekiz, D. (2007). Kentsel yaşam kalitesi bileşenleri arasında açık ve yeşil alanların önemi-Kayseri/Kocasinan ilçesi park alanları analizi. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 22(1), 367-396.
• 16.Ermiyagil, M. A., ve Gürçınar, C. S. (2015). Kentsel mekânın gelişiminde çocuk oyun alanlarının rolü: K.K.T.C’de yeni kent Gönyeli örneği. İdealkent, 6(17), 12-45.
• 17.Gül, A., ve Küçük. V. (2001). Kentsel Açık-Yeşil Alanlar ve Isparta Kenti Örneğinde İrdelenmesi, Süleyman Demirel Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi, ISSN:1302-7085, Seri: A, Sayı:2, s.27-48, Isparta
• 18.Gökmen, H. S. (2009). Birlikte oynamak. Mimarlık (347), 47-50.
• 19.Harvey, D. (2015). Asi şehirler (4. b.). (A. D. Temiz, Çev.) İstanbul: Metis Yayınları.
• 20.Herrington, S., ve Brussoni, M. (2015). Beyond physical activity: the importance of play and nature-based play spaces for children’s health and development. Economy and Environment (4), 477–483. doi:10.1007/s13679-015-0179-2
• 21.Heseltine, P., ve Holborn, J. (1987). Playgrounds, The Planningi Design And Constuction Of Play Environments, S.11-15-19.
• 22.Kemp, K., Leidelmeijer, G., Marsman, A., ve Hollander., U. (2003). Environmental Quality and Human Well-being Towards a Conceptual Framework and Demarcation of Concepts; A literature Study, Landscape and Urban Planning 65, s.5-18.
• 23.Koçan, N. (2012). Çocuk oyun alanlarının yeterliliği üzerine bir araştırma: Uşak kenti Kemal öz Mahallesi örneği. Erciyes Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 28(4), 315-32, Kayseri.
• 24.Morval, J. (1985). Çevre psikolojisine giriş. (N. Bilgin, Çev.), Ege Üniversitesi Basımevi, İzmir.
• 25.Muhacir, E. A., ve Özalp, A. Y. (2016). Planlama ve tasarım süreçleri bağlamında çocuk oyun alanlarına ilişkin temel kalite kriterlerinin belirlenmesi. Artvin Çoruh Üniversitesi, 17(2), 220-230, Artvin.
• 26.Oruç, N. (1992). Eskişehir’de İnsan Yeşil Alan İlişkisi, Tabiat ve İnsan Dergisi, Sayı:1, s:37-38, Doğuş Matbaası, Ankara. 27.Onsekiz, D. (2003). Kentsel Ölçekte Eğlence Mekanları ile Konut Alanları İlişkisi- Ankara Kenti Örneği, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• 28.Önder, S. (1997). Konya Kenti Açık ve Yeşil Alan Sisteminin Saptanması Üzerinde Bir Araştırma, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• 29.Polat, A.T. (2002). Kent Parkı Kavramı ve Konya İçin Örnek Bir Çalışma, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Selçuk Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Konya.
• 30.Phipps -Dunavant, M., Jayawardane, D., ve Srivastiva, D.K. (1999). Assesment of health related quality of life in acute in-patient settings: use of the BASES Scales in children undergoing bone marrow transplantation. Int J Cancer 12:18-24.36.
• 31. Peyzax. (2022). Oyunun çocuk gelişimine etkisi ve çocuk oyun alanları tasarım kriterleri. https://peyzax.com/cocuk-oyun-alani-tasarim-kriterleri/, Erişim.22.01.2023.
• 32.Ramazan, M. O., ve Özdemir, A. A. (2015). Çocuk oyun alanlarının/parklarının fiziksel özelliklerinin ve kullanıcılarının davranışlarının incelenmesi. Arama Sonuçları, 12(1), 1558-1576.
• 33.Schalock, R. L., and Verdugo, M.A. (2002). Handbook on Quality of Life for Human Service Practitioners. Washington DC, American Association on Mental Retardation.
• 34. Schalock, R. L. (2004). The Concept of Quality of Life: What We Know and Do Not Know. Journal of Intellectual Disability Research, 48(3), 203–216. doi:10.1111/j.1365-2788.2003.00558.x 35.Şahin.Ş., ve Barış,M.(1998). Kentsel Doku İçerisinde Açık ve Yeşil Alan Standartlarını Belirleyen Etmenler, Peyzaj Mimarlığı Dergisi, s.10, İstanbul.
• 36.Şişman, E. E., ve Özyavuz, M. (2010). Çocuk oyun alanlarının dağılımı ve kullanım yeterliliği: Tekirdağ örneği. Tekirdağ Ziraat Fakültesi Dergisi, 7(1), 13-22, Tekirdağ.
• 37.Tanrıverdi, F. (1987). Peyzaj Mimarlığı, A.Ü. Ziraat Fakültesi Yayın No:291, Atatürk Üniversitesi Basımevi, Erzurum. 38.Tezcan, M. (1993). Boş Zamanlar Sosyolojisi, Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Yayınları No.174, S.108,109, Ankara.
• 39.Tuncer, F.R. (1999). Eğitici Çocuk Oyunları, Esin Yayınevi, S.5, İstanbul.
• 40.Thompson, C. (2002). Urban Open Space in the 21st Century, Landscape and Urban Planning, s:59-72
• 41.T.C. Resmî Gazete. (1999). İmar Planı Yapılması ve Değişikliklerine Ait Esaslara Dair Yönetmelik. https://www.resmigazete.gov.tr/arsiv/23804.pdf, Erirşim.15.01.2023.
• 42.Uriel C, Ann, B. H., Coral, G., Lane, T. M., ve Gary, T. M. (1994). Recommendations For Child Play Areas, (6.Baskı), The University Of Wisconsin, Milwaukee, S.57,58,59.
• 43. Uz, Ö., ve Çabuk, A. (2006). Çocuk oyun alanlarına ilişkin yeterliliklerinin belirlenmesinde coğrafi bilgi sistemlerinden yararlanılması: Eskişehir örneği. Bilişim Derneği, Yapı ve Kentte Bilişim Konferansı (s. 1-6), Bilişim Derneği, Ankara.
• 44.Ünal, M. (2009). Çocuk gelişiminde oyun alanlarının yeri ve önemi. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 10(2), 95-109, Malatya.
• 45.Vatansever, Ş., Ölçücü, B., Özcan, G., ve Çelik, A. (2015). Orta Yaşlılarda Fiziksel Aktivite Düzeyi ve Yaşam Kalitesi İlişkisi, Uluslararası Eğitim Bilimleri Dergisi, 2, s. 63-73.
• 46.Vergeront, J. (1994). Places And Spaces For Preschool And Primary, The Office Of Communnity Services, Madison, Wisconsin, s.4.
• 47.Yıldızcı, A.C. (1991). Türkiye’de İmar Planları Yapım ve Uygulanmasında Yeşil Alan Sorunları, P.M. Dergisi, Sayı:91/2, s:26-28, Ankara.
• 48.Yıldırım, A., ve Şimşek, H. (2016). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri, Seçkin Yayıncılık, Ankara.