A RESEARCH STUDY ON THE CASE OF THE RETURNING KOSOVAN CIRCASSIANS IN CAUCASUS: MAFEHABLE

Yıl 2017, Cilt: 7 Sayı: 1, 1 - 22, 20.07.2017

Betül Kurşun

Öz

North Caucasus has been one of the most complex-structured regions of the world with many ethnic and socio-cultural structures that cannot be explored at a glance; and has been a frequent destination for many civilizations throughout history and has preserved the cultural heritage of many nations that have transformed the region into a political influence area, and has been inhabited by more than forty ethnic group who speak different languages. The Circassians (Adygeans) are one of the autochthonous people of the North Caucasus Mountains; and until the 1864 exile, they lived in the north-western part of the region called Kuban. This research makes geographical, ethnic and linguistic definitions regarding the Caucasus; and deals with the stories of Adygeans4 who had settled in Kosovo in the Balkans after the great exile, returning to their homeland and the problems they have encountered. This study and its consequences worth noting in terms of the sustainability of the return; and may become an inspiration for these people, majority of whom live in the ex-Ottoman geography. Those returning from Kosovo and their experience in Mafahable where they settled down, in fact, have shown that the descendants of the departers are no longer the same as the descendants of those that stayed, except for their ethnicity. There also encounter cultural problems as well as administrative and political problems.

Anahtar Kelimeler

Being Caucasian, Circassian Identity, Diaspora, Forced Migration Concept, Homeland Returners, Kosovar Circassians Returners, Mafehable

KAFKASYA’DA GERİ DÖNÜŞCÜ KOSOVALI ÇERKEZLER ÖRNEĞİ ÜZERİNE BİR ARAŞTIRMA: MAFEHABLE

Öz

Kuzey Kafkasya hemen anlaşılamayan karışık bir etnik ve sosyo-kültürel yapıya sahip, tarih boyunca birçok medeniyetin uğrak yeri olmuş ve pek çok kavmin kültürel mirasını günümüze taşımıştır. Birbirinden farklı dilleri konuşan kırktan fazla halkın bir arada yaşadığı, dünyanın en karmaşık yapılı bölgelerinden biri olmuştur. Çerkezler (Adigeler), Kuzey Kafkasya dağlarının otokton halklarından olup, 1864 sürgününe kadar bölgenin Kuban adı verilen kuzey batısında yaşamakta idiler. Bu araştırmada Kafkasya ile ilgili coğrafi, etnik ve linguistik tanımlamalar yapılarak, büyük sürgünden sonra Balkanlarda Kosova’ya yerleşmiş olan Adigelerin2 anavatanlarına dönüş hikâyeleri ve karşılaştıkları sorunlara yer verilmiştir. Büyük bir kısmı eski Osmanlı coğrafyasında yaşamakta olan bir halk için deneme ve belki de teşvik edici bir ilham olabilecek bu deneme ve sonuçları geri dönüşün sürdürülebilirliği açısından ilginç durmaktadır. Kosovalı dönüşçülerin ve yerleştikleri Mafahable denemesi aslında artık gidenlerin torunlarının kalanların torunları ile etnik köken dışında aynı olmadıklarını da göstermiştir. Karşılaşılan idari ve siyasi sorunlar kadar kültürel sorunlar da mevcuttur

Anahtar Kelimeler

Kafkasyalılık, Çerkez Kimliği, Diaspora, Zorunlu Göç, Dönüşçülük, Kosovalı Dönüşçüler, Mafehable

Kaynakça

• Alankuş, S. (1995). Kültürel/Etnik Kimlikler ve Çerkesler, Türkiye Çerkeslerinde Sosyo-Ekonomik Gelişme, Ankara Kaf-Der Yayınları, ss. 33-54.
• Berzeg, K. (1990). İslam Aleminde Çerkez Liderliği Dönemi (Mısır Çerkez Devleti 1250-1517), Tarih ve Toplum, 13 (77), ss. 48-49.
• Castells, M. (2012). İsyan ve Umut Ağları: İnternet Çağında Toplumsal Hareketler, (Çeviren: Ebru Kılıç). İstanbul: Koç Üniversitesi Yayınları.
• Çerkeslerin Sürgünü (1993). 21 Mayıs 1864, Yayınlayan Kuzey Kafkasya Kültür Derneği, Ankara 1993, ss. 1
• Kasım, K. (2009). Soğuk Savaş Sonrası Kafkasya, International Strategic Research Organization (USAK).
• Kaya, A. (2007). Diasporada Çerkes Kimliğinin Dönüşümü: Değişen Siyasal Konjonktür Karşısında Yeniden Tanımlanan Etnik Sınırlar, Sivil Toplum ve Dış Politika: Yeni Sorunlar, Yeni Aktörler, (Derleyen: S.C. Mazlum ve E. Doğan). Bağlam Yayınları, ss. 57-76.
• Kuşhabiyev, A. (2004). 21 Mayıs Sürgünü, Nart Dergisi, Sayı:21.
• Sancar, M. (2007). Geçmişle Hesaplaşma: Unutma Kültüründen Hatırlama Kültürüne. İstanbul: İletişim Yayınları.
• Sancar, M. (2011). Geçmişle Yüzleşme: Bir Adalet ve Özgürleşme Sorunu, Birikim Dergisi, (211), ss.1826
• Tavkul, U. (2002). Etnik Çatışmaların Gölgesinde Kafkasya, İstanbul: Ötüken Neşriyat. Tavkul, U. (2007). Kafkasya Gerçeği, İstanbul: Selenge Yayınları.
• Yel, S. ve Gündüz, A. (2008). XIX. Yüzyılda Çarlık Rusyası’nın Çerkesleri Sürgün Etmesi ve Uzunyaylaya Yerleştirilmeleri, Academic Journal of Turkish Studies, 3(4), ss. 949-983.
• Yılmaz, A.N ve Kılıçoğlu, G. (2015). Kafkaslardaki Türk Dili ve Kültürünün Etkisi; Yumuşak Güç ve Kamu Diplomasisi Açısından Bölgedeki Siyasi Projeksiyonlar, Yeni Türkiye, (71), ss.174-203.
• Yüksel, H. (2011). Bir Etnik Grubun Hayatta Kalma, Süreğenliğini Sağlama ve Kültürel Aktarım Pratikleri: 20,Yüzyılda Uzunyayla Çerkesleri Örneği, Yayınlanmamış Yükseklisans Tezi, Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kayseri.
• Ajanskafkas, http://ajanskafkas.com/surmanset/geri-donuscu-koyu-mafehable-iyilestiriliyor/ (26.05.2017)
• KAFFED Notları, http://www.kaffed.org/bilgi-belge/donus/item/132-anayurda-donus-ve-adaptasyon.html (25.05.2017)