HOLLANDA HASTALIĞI: VENEZUELA, SUUDİ ARABİSTAN, RUSYA VE NİJERYA ÜLKELERİ ÜZERİNE BİR ARAŞTIRMA

Yıl 2018, Cilt: 8 Sayı: 1, 197 - 216, 31.07.2018

Rabia Efeoğlu Ceren Pehlivan

Öz

Doğal kaynaklar bakımından zengin ülkelerin büyüme performansının çok yüksek olduğu bilinen bir gerçektir. Ancak bu görüş zamanla geçerliliğini yitirmeye başlamış, doğal kaynağa bol olarak sahip olan ülkelerde ekonomik büyümenin zaman içerisinde yavaşladığı görülmüştür. Bu durum literatüre “Hollanda Hastalığı” olarak geçen hipotezin incelenmesine sebep olmuştur. Bu çalışmanın amacı Hollanda Hastalığı hipotezinin 1992-2016 dönemi verileriyle Venezuela, Suudi Arabistan, Rusya ve Nijerya ülkeleri için geçerli olup olmadığını test etmektir. Bu doğrultuda panel veri analizi yöntemi kullanılarak birim kök, eşbütünleşme ile nedensellik testleri yapılmıştır. Eşbütünleşme testi sonucunda farklı anlam seviyelerinde (%1, %5 ve %10) değişkenler arasında eşbütünleşmenin olduğu ortaya çıkarken, nedensellik testi sonucunda reel döviz kuru ve reel faiz oranları arasında iki yönlü, petrol ihracatı ve doğrudan yabancı yatırımlardan döviz kuruna doğru tek yönlü nedenselliğin olduğu görülmüştür. Bulgular, belirtilen ülkelerde Hollanda hastalığının geçerli olabileceğini göstermektedir.

Anahtar Kelimeler

Doğal kaynak, Reel Döviz Kuru, Reel Faiz Oranı

DUTCH DISEASE: A RESEARCH ON VENEZUELA, SAUDI ARABIA, RUSSIA AND NIGERIA COUNTRIES

Öz

It is a known fact that the growth performance of countries rich in natural resources is very high. However, this view has been shown to slow down over time as economic growth in countries with abundant natural resources, which began to lose its validity over time due to the evidence obtained. This led to the examination of the hypothesis that the literature referred to as the "Dutch Disease". The purpose of this study is to test whether the hypothesis of the Dutch Disability is valid for Venezuela, Saudi Arabia, Russia and Nigeria with the data of the period 1991-2016. In this direction, unit roots, cointegration and causality tests were performed using panel data analysis method. Causality tests revealed that there was a one-way causality between exchange rates and real interest rates, two-way, oil exports and foreign exchange from foreign direct investments as a result of the cointegration test, while cointegrating between variable levels (1%, 5% and 10% It was observed. Findings indicate that the Netherlands disease may be valid in the mentioned countries.

Anahtar Kelimeler

Natural Resources, Real Exchange Rate, Real Interest Rate

Kaynakça

• Aali, A. ve Başar, S. (2012), Hollanda Hastalığı Üzerinde Ampirik Bir Araştırma, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Atatürk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Erzurum.
• Adenauer, I. ve Vagassky, L. (1998), Aid and the Real Exchange Rate: Dutch Effects in Afrian Countries, Intereconomics: Review of European Economic Policiy, 33(4), ss. 177-185.
• Algieri, B. (2011), The Dutch Disease: evidences from Russia, Econ Change Restruct, 44, ss. 243–277.
• Anoruo, E. ve Elike, U. (2009), An Empirical Investigation into the Impact of High Oil Prices On Economic Growth of Oil-İmporting African Countries, International Journal of Economic Perspectives, 3(2), ss. 121-129.
• Arı, A. ve Özcan, B. (2012), Hollanda Hastalığı: Gelişmekte Olan Ülkeler Üzerine Bir Uygulama, Sosyoekonomi, 10 (2), ss. 154-227.
• Asteriou, D. ve Hall, S.G. (2007), Applied Econometrics: A Modern Approach Using Eviews and Microfit Revisited Edition, Newyork: Palgrave Macmillan.
• Atkinson, G. ve Hamilton, K. (2003), Savings, Growth and the Resource Curse Hypothesis, World Development, 31(11), ss. 1793–1807.
• Baltagi, B. H. (2005), Econometric Analysis of Panel Data, Third edition, Chichester: Wiley.
• Baltagi, B. H. (2011), Econometrics. Fifth Edition, New York: Springer.
• Barbieri, L. (2006), Panel Unit Root Tests: A Review, Quaderni del Dipartimento di Scienze Economiche e Sociali. Serie Rossa, n.43. Università Cattolica del Sacro Cuore. Piacenza.
• Berument, M. H. Ceylan, N. B. ve Dogan, N. (2010,. The Impact of Oil Price Shocks on the Economic Growth of Selected MENA Countries, The Energy Journal, 31(1), ss. 149-176.
• Bouzid, A. (2012), The Relationship of Oil Prices and Economic Growth in Tunisia: A Vector Error Correction Model Analysis, The Romanian Economic Journal, 15(43), ss. 3-22.
• Boyraz, H. (2014), “Hollanda Hastalığı Nedir?”, http://politikaakademisi.org/, (10. 01.2017).
• Corden, W. M. ve Neary, J. P. (1982), Booming Sector and De-Industrialisation in a Small Open Economy, The Economic Journal, 92(368), ss. 825-848.
• Égert, B. (2005), Equilibrium exchange rates in South EasternEurope, Russia, Ukraine and Turkey: Healthy or (Dutch) diseased?, Economic Systems, 29, ss. 205–241.
• Égert, B. (2013), Dutch Disease in the Post-Soviet Countries of Central and South-West Asia:How Contagious is it?, CESifo Working Paper, (4186).
• Égert, A. ve Leonard C. S. (2007), Dutch Dısease Scare In Kazakhstan: Is It Real?, Cesıfo Workıng Paper, (1961), ss. 1-29.
• Emami, K. ve Adibpour, M. (2012), Oil income shocks and economic growth in Iran, Economic Modelling, 29, ss. 1774–1779.
• Ergin A. (2017), “Doğal Kaynak Zengini Seçilmiş Bölge Ekonomileri Üzerine Hollanda Hastalığı Hipotezinin Tartışılması”. IV. Uluslararası Türk Dünyası Araştırmaları Sempozyumu (26-28 Nisan 2017). ss. 141-153.
• Ghalayini, L. (2011), The Interaction between Oil Price and Economic Growth, Middle Eastern Finance and Economics, 13, ss. 127-141
• Gronwald, M. Mayr, J. ve Orazbayev, S. (2009), Estimating The Effects Of Oil Price Shocks On The Kazakh Economy, Ifo Working Paper, (81), ss. 1-20.
• Güvenek, B. ve Alptekin, V. (2010), Enerji Tüketimi ve Büyüme İlişkisi: OECD Ülkelerine İlişkin Bir Panel Veri Analizi, Enerji, Piyasa ve Düzenleme, 1(2), ss. 172-193.
• Hurlin, C. ve Mignon, V. ( 2006), Second Generation Panel Unit Root Tests. Manuscript, THEMA-CNRS, University of Paris X.
• Javaid, S. H. (2011), Dutch Disease Investigated: Empirical Evidence from Selected South-East Asian Economies, Journal of Economic Cooperation and Development, 32(4), ss. 51-71.
• Jayaraman, T. K. ve Lau, E. (2011), Oil Price and Economic Growth in Small Pacific Island Countries. Modern Economy, 2, ss. 152-161.
• Kök, R. İspir, M. S. ve Arı, A. A. (2010), “Zengin Ülkelerden Azgelişmiş Ülkelere Kaynak Aktarma Mekanizmasının Gerekliliği ve Evrensel Bölüşüm Parametresi Üzerine Bir Deneme”, http://kisi.deu.edu.tr/recep.kok/Zengin_ispir. pdf, (02.05.2018).
• Kutan, A. M. ve Wyzan, M. L. (2005), Explaining The Real Exchange Rate in Kazakhstan, 1996–2003: Is Kazakhstan Vulnerable to the Dutch Disease?. Economic Systems, 29, ss. 242–255.
• Lama, R. ve Medina, J. P. (2010), Is Exchange Rate Stabilization an Appropriate Cure for the Dutch Disease?, IMF Working Paper,10, ss. 182.
• Lartey, E. K. K. (2008), Capital Inflows, Dutch Disease Effects, and Monetary Policy in a Small Open Economy, Review of International Economics, 16(5), ss. 971–989.
• Levin, A. Lin, C. F. ve Chu, C. S. J. (2002), Unit Root Tests In Panel Data: Asymptotic And Finite-Sample Properties, Journal of Econometrics, 108, ss. 1-24.
• Looney, R. E. (1990), Oil Revenues and Dutch Disease in Saudi Arabia:Differential Impacts on Sectoral Growth, Canadian Journal of Development Studies, 11(1), ss. 119-133.
• Mehlum, H. Moene K. ve Torvik R. (2006), Instıtutıons and The Resource Curse, The Economic Journal, 116, ss. 1-20.
• Mercan, M. ve Göçer, İ. (2014), Orta Asya Türk Cumhuriyetlerinde Hollanda Hastalığı Riski: Ampirik Bir Analiz, H.Ü. İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 32 (2), ss. 251-274.
• Mukhtarov, M. ve Bostan, A. (2017), Bağımsızlık Sonrası Azerbaycan Ekonomisi ve Hollanda Hastalığı Açısından Değerlendirme. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Adnan Menderes Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Aydın.
• Ogun, O. (1988), Real Exchange Rate Movements and Export Growth: Nıgerıa, 1960-1990, AERC Research Paper African Economic Research Consortium, 10, ss. 1-29.
• Oomes, N. ve Kalcheva, K. (2007), Diagnosing Dutch Disease: Does Russia Have the Symptoms?, IMF Working Paper,1(102), ss. 1-31.
• Ouattara B. (2003), “Do Aid Inflows Cause Dutch Disease? A Case Study of the CFA FrancCountries”,http://hummedia.manchester.ac.uk/schools/soss/economics/discussionpapers (03.05.2018).
• Oyesanmi, T. A. (2011), Investigating Dutch Disease: The Case of Nigeria, Master of Science in Economics, Eastern Mediterranean University, Gazimağusa, North Cyprus.
• Özdemir, D. Riyazi, İ. Buzdağlı, Ö. ve Emsen Ö. S. (2018), Doğal Kaynak Keşfine Dayalı Ekonomik Büyüme Literatüründe Hollanda Hastalığı Çelişkisi: Suudi Arabistan ve İran Üzerine İncelemeler (1980-2014), Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 32 (1), ss. 19-43.
• Özsağır, A. Erkan, B. Şentürk, M. ve Kara, O. (2011), Ham Petrol Fiyatlarındaki Volatilitenin Gayri Safi Yurtiçi Hasıla Büyümesi Üzerindeki Etkileri: Türkiye Örneği, Yönetim ve Ekonomi, 18 (1), ss. 19-28.
• Rautava, J. (2004), The Role Of Oil Prices And The Real Exchange Ratein Russia’s Economy A Cointegration Approach, Journal of Comparative Economics, 32, ss. 315–332.
• Sachs, J. D. ve Warner, A. M. (1995), Natural Resource Abundance And Economic Growth, Nber Working Paper Series, (539), ss. 1-54.
• Sackey, H. A. (2001), External Aid Inflows And The real Exchange Rate in Ghana, ERC Research Paper African Economic Research Consortium, 110,1-29.
• Stiglitz, J. (2004), “We Can Now Cure Dutch Disease for Some Nations, Natural Resources Are A Curse-But it Needn’t be So”, http://www.the guardian.com/ (14.05.2018).
• Yardımcıoğlu, F. ve Gülmez, A. (2013), OPEC Ülkelerinde Hollanda Hastalığı: Petrol Fiyatları ve Ekonomik Büyüme İlişkisinin Ekonometrik Bir Analizi. Sosyoekonomi, 9, ss. 117-140.
• Yürük, M. S. ve Uzunoğlu, S. (2008), Kaynakların Laneti Olgusu: Rusya Örneği, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Trakya Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Edirne.
• Wijnbergen, V. S. (1984), The Dutch Disease: A Disease After All, Economic Journal, 94, ss. 41-55.